Liêm zâp 3 c’xêê đâu, bảo tàng k’tứi âng nhiếp ảnh gia Rehahn đhị số 26 Phan Bội Châu, thành phố Hội An taluôn vêy bấc apêê nghệ nhân, diễn viên manứih Cơ Tu âng 3 chr’hoong Nam Giang, Đông Giang lâng Tây Giang. Apêê pazưm chô ooy đâu âng đơơng bấc râu văn hoá liêm chr’nắp âng đhanuôr Cơ Tu k’coong ch’ngai cơnh bh’rợ taanh n’đoóh a’doóh lâng bấc cơnh bh’rợ pr’chăm ty chr’nắp, xa’nưl chiing cha’gâr pr’hay chr’va, pr’múa tân tung da dặ âng zâp apêê pân’jứih pân’đil Cơ Tu, bhrợ padưr không gian văn hoá lâng zâp râu chr’ớh bh’lêê bh’la pr’hay chr’nắp… Lâng t’coóh vel A Lăng Đợi cung cơnh 36 nghệ nhân, diễn viên Cơ Tu âng chr’hoong Đông Giang, g’lúh tr’nơợp bơơn xiêr ooy phố chi’ớh văn hoá acoon cóh đay nắc đoo râu bhui har, vinh dự pậ chr’nắp. Đhị râu bhui har nâu, apêê taluôn năl ơn nhiếp ảnh gia manứih Pháp, anoo Rehahn:

Acu lêy liêm choom bhlâng, t’coóh chụp ảnh, âng đơơng đợ cr’liêng xa’nay văn hoá âng manứih Cơ Tu xiêr Hội An đoọng pr’zợc bha’lang k’tiếc pấh lêy chi’ớh. azi pa bhlâng bhui har tu c’léh bh’rợ, văn hoá manứih Cơ Tu bơơn bấc pr’zợc năl tước, pa bhlâng cảm ơn anoo Rehahn.

Amoó Đinh Thị Thìn, chr’hoong Đông Giang, tỉnh Quảng Nam đoọng năl:

Acu lêy nắc tự hào tu mưy manứih k’tiếc k’ruung lơơng ha dợ anoo Rehahn pabhlâng vêy cr’noọ bh’rợ chr’nắp ooy văn hoá Cơ Tu. Lâng Cơ Tu, Rehahn pabhlâng chắp kiêng, anoo nắc chấc lêy năl bấc ooy văn hoá j’niêng cr’bưn, zư đợc bấc c’léh bh’rơj ooy manứih Cơ Tu đhị bảo tàng âng đay lâng t’bhlâng zư đợc đợ pr’đươi chr’nắp Cơtu đoọng xay moon ha ta’mooi k’tiếc k’ruung lơơng.

Ooy 6 c’moo ắt mamung đhị Hội An, Quảng Nam, anoo Rehahn nắc ơy lướt tước zâp đhị vel đông k’coong ch’ngai âng đhanuôr Cơ Tu đoọng chấc lêy năl, chụp k’ha riêng bêệ ảnh ooy acoon manứih, văn hoá, j’niêng cr’bưn, pr’hát xa’nưl, ch’na đh’nắh, bh’rợ tr’nêng ty chr’nắp âng đhanuôr… Ooy đâu, râu âng Rehahn chắp kiêng lấh mơ nắc râu ắt tr’đăn liêm ta’níh, chắp nhêr ta’mooi âng đhanuôr Cơ Tu. Ha dợ văn hoá ty chr’nắp âng đhanuôr nắc dzợ zư đợc cơnh ahay. Cung tu râu đâu, nắc cr’noọ bh’rợ âng đơơng văn hoá Cơ Tu xiêr ooy phố âng Rehahn bơơn độp râu đươi dua liêm dal âng zâp tổ chức phi chính phủ cung cơnh chính quyền tỉnh Quảng Nam lâng zâp chr’hoong k’coong ch’ngai. P’căn Nobuko Otsuki, trưởng FIDR đhị Việt Nam đoỌng năl:

Bh’rợ chiơ’ớh âng đhanuôr Cơ Tu đhị đô thị ty Hội An nắc đoo cr’noọ bh’rợ pr’hay. Azi zooi zúp lâng bhiệc nâu lâng nắc pazưm bhrợ, zooi zúp anoo Rehahn cung cơnh đhanuôr Cơ Tu t’bhlâng zư lêy văn hoá truyền thống. tơợ bhiệc bhrợ nâu, azi rơơm kiêng nắc bhrợ t’bhứah không gian chi’ớh văn hoá Cơ Tu tước ooy zâp đhị k’tiếc lơơng cóh Việt Nam. đợ apêê nghệ nhân cung bhui har bêl xay moon văn hoá âng đay lâng ta’mooi zâp đắh.

Ooy 10 c’moo ắt pazyưm lâng k’tiếc k’ruung Việt Nam, anoo Rehahn nắc chụp lấh 60.000 bêệ ảnh ooy 40 acoon cóh. Cung tu râu chắp kiêng râu liêm ta’níh, ắt tr’đăn âng đhanuôr zâp acoon cóh Việt Nam cung cơnh chắp kiêng lâng đợ văn hoá ty chr’nắp âng đhanuôr, Rehahn xoọc vêy cr’noọ bh’rợ bhrợ pa’xang pazêng đợ tập ảnh ooy 54 acoon cóh đhi noo:

Acu lêy manứih Cơ Tu zư đợc văn hoá liêm chr’nắp. tu cơnh đâu, acu vêy cr’noọ âng đơơng văn hoá Cơ Tu xiêr ooy Hội An, xang nặc bơơn râu zooi zúp âng zâp tổ chức văn hoá, FIDR đoỌng bhrợ nắc váih cơnh t’ngay xoọc đâu. acu k’noọ nâu đoo cơnh mưy bhr’dzang tơợp bhrợ têng đoọng ha y chroo acu vêy choom âng đơơng văn hoá âng 54 acoon cóh Việt Nam chô lâng Hội An.

Mưy t’ngay cắh ha mơ đenh, đợ râu văn hoá liêm chr’nắp bhlâng âng đhanuôr 54 acoon cóh đhi noo Việt Nam nắc bơơn Rehahn đợc p’cắh đhị bảo tàng k’tứi âng đay ooy số 26 Phan Bội Châu, thành phố Hội An, tỉnh Quảng Nam. Nâu đoo nắc g’lúh đoọng ta’mooi cóh cr’loọng k’tiếc k’ruung lâng cóh k’tiếc k’ruung loơng chấc lêy năl đắh văn hoá, k’tiếc k’ruung, acoon manứih âng đhanuôr zâp acoon cóh đhi noo Việt Nam./.

Rehahn-Nghệ sĩ nhiếp ảnh Pháp với tình yêu văn hóa Cơ Tu

  10 năm rong ruỗi dọc theo chiều dài đất nước hình chữ S, anh Rehahn nhiếp ảnh gia người Pháp đã có hàng chục ngàn bức ảnh về phong cảnh, con người, đặc biệt là bà con dân tộc thiểu số trong cộng đồng 54 dân tộc anh em trên đất nước Việt Nam. Năm 2011, sau khi định cư tại thành phố Hội An, tỉnh Quảng Nam, Rehahn đã đến với bà con dân tộc Cơ Tu ở các huyện Nam Giang, Đông Giang và Tây Giang và chụp nhiều bộ ảnh đẹp về văn hóa, con người Cơ Tu nơi đây. Và ý tưởng đưa văn hóa Cơ Tu xuống phố bắt nguồn từ những chuyến đi thực tế như vậy.

Đều đặn 3 tháng nay, bảo tàng thu nhỏ của nhiếp ảnh gia Rehahn ở số 26 Phan Bội Châu, thành phố Hội An luôn tấp nập các nghệ nhân, diễn viên người Cơ Tu của 3 huyện miền núi Nam Giang, Đông Giang và Tây Giang. Họ tập trung về đây mang theo nhiều nét văn hóa độc đáo của đồng bào Cơ Tu vùng cao như: nghề dệt thổ cẩm với nhiều nét hoa văn truyền thống, nhịp trống chiêng mang đậm hồn núi rừng, điệu múa Tân tung da dá của các chàng trai cô gái Cơ Tu, tái hiện không gian văn hóa với các trò chơi dân gian vui nhộn...Với già làng A Lăng Đợi cũng như 36 nghệ nhân, diễn viên Cơ Tu của huyện Đông Giang, lần đầu tiên được xuống phố biểu diễn văn hóa dân tộc mình là niềm vui, niềm vinh dự lớn. Trong niềm vui đó, họ luôn biết ơn nhiếp ảnh gia người Pháp, anh Rehahn.

  Tôi thấy rất tốt, bởi vì ông chụp ảnh, ông đem những thông tin văn hóa của người Cơ Tu xuống Hội An để  bạn bè quốc tế tham quan. Chúng tôi rất vui vì hình ảnh, văn hóa người Cơ Tu được nhiều bạn bè biết đến, rất chi cảm ơn anh Rehahn.

Chị Đinh Thị Thìn, ở thị trấn P’rao huyện Đông Giang, tỉnh Quảng Nam cho biết:

Em thấy rất là tự hào vì là một người nước ngoài mà anh Rehahn rất tâm huyết về văn hóa Cơ Tu. Đối với Cơ Tu,  Rehahn rất quý mến, anh đã tìm hiểu nhiều về văn hóa tập tục, lưu giữ nhiều hình ảnh về người Cơ Tu tại bảo tàng của mình và  tiếp tục gìn giữ những sản vật Cơ Tu để giới thiệu cho du khách nước ngoài.

Trong 6 năm sinh sống tại Hội An, Quảng Nam, anh Rehahn đã đến hầu hết các bản làng vùng cao của đồng bào Cơ Tu để tìm hiểu, chụp hàng trăm bức ảnh về con người, văn hóa, phong tục tập quán, âm nhạc, ẩm thực, nghề truyền thống của bà con…Trong đó, điều mà Rehahn tâm đắc nhất chính là sự gần gũi, mến khách của đồng bào Cơ Tu. Còn văn hóa truyền thống của bà con thì vẫn còn được lưu giữ gần như nguyên bản. Chính vì lẽ đó, mà ý tưởng đưa văn hóa Cơ Tu xuống phố của Rehahn nhận được sự đồng thuận cao của các tổ chức phi chính phủ cũng như chính quyền tỉnh Quảng Nam và các huyện miền núi. Bà Nobuko Otsuki, Trưởng đại diện Tổ chức Cứu trợ Phát triển Quốc tế tại Việt Nam cho biết:

  Sự kiện trình diễn của đồng bào Cơ Tu tại đô thị cổ Hội An là ý tưởng khá hay. Chúng tôi ủng hộ cách làm này và sẽ hợp tác, giúp đỡ anh Rehahn cũng như đồng bào Cơ tu tiếp tục bảo tồn văn hóa truyền thống. Từ cách làm này, chúng tôi hy vọng sẽ mở rộng không gian biễu diễn văn hóa Cơ Tu ra những vùng miền khác ở Việt Nam. Chắc chắn những nghệ nhân  cũng rất vui khi giới thiệu văn hóa của mình đến với du khách

Rehahn nói:

Tôi nhận thấy người Cơ Tu giữ gìn văn hóa rất tốt. Vì vậy, tôi có ý tưởng đưa văn hóa Cơ Tu xuống Hội An, sau đó được sự ủng hộ của các tổ chức văn hóa, FIDR để biến nó thành hiện thực như ngày hôm nay. Tôi nghĩ rằng đây như một bước khởi đầu để sau này tôi có thể đưa văn hóa của 54 dân tộc Việt Nam đến với Hội An.

Một ngày không xa, những nét văn hóa tinh hoa nhất của cộng đồng 54 dân tộc anh em Việt Nam sẽ được Rehahn trưng bày tại bảo tàng nhỏ của mình ở 26 Phan Bội Châu, thành phố Hội An, tỉnh Quảng Nam. Đây sẽ là cơ hội để du khách trong và ngoài nước tìm hiểu về văn hóa, đất nước, con người của cộng đồng các dân tộc anh em Việt Nam./.