Đhị zr’lụ da ding ca coong tỉnh Khánh Hòa, đhr’năng n’nâu bơơn cha groong đhị apêê bh’rợ xay truih, p’too moon đha nuôr ting bh’dzang k’zệ lơi đhr’năng tr’pay diic điêl bêl p’niên nhum, tr’pay crêê đhi noo c’bhuh xoọng.

Hội thi Chơơc lêy c’năl pháp luật ooy đhr’năng tr’pay diic điêl bêl dzợ p’niên nhum lâng tr’pay crêê đhi noo c’bhuh xoọng c’moo 2024 âng Trường THCS Yersin, chr’hoong Cam Lâm bhrợ moot tơơp c’xêê 12 ha nua đhị đong Văn hóa chr’val Suối Cát, chr’hoong Cam Lâm. Ting pâh hội thi vêy 7 c’bhuh pa căh măt ha 4 khối 6, 7, 8, 9 âng Trường THCS Yersin. Cơnh lâng bh’rợ sân khấu hóa, apêê c’bhuh âi z;lâh 2 hun thi ooy c’năl lâng z’hai. Cr’liêng xa nay thi năc zêng crêê tươc: Chơơc năl râu căh liêm crêê âng đhr’năng tr’pay diic điêl bêl p’niên nhum lâng tr’pay crêê đhi noo c’bhuh xoọng; apêê chính sách, pháp luật crêê tươc Luật Tr’pay diic điêl lâng Pr’loọng đong; apêê c’lâng xa nay âng Đảng lâng Nhà nước ooy pa xiêr đhr’năng tr’pay diic điêl bêl p’niên nhum lâng crêê đhi noo c’bhuh xoọng coh zr’lụ đha nuôr acoon coh; ma mơ mr’cơnh pân juih pân đil zr’lụ đna nuôr acoon coh; bh’rợ zư x’mir lêy, p’too moon p’niên ktứi…

Hội thi n’nâu năc muy hun coh kế hoạch xay bhrợ dự án k’tứi 2 âng Dự án 9 ooy Pa xiêr đhr’năng tr’pay diic điêl bêl p’niên nhum lâng crêê đhi noo c’bhuh xoọng coh zr’lụ đha nuôr acoon coh lâng da ding ca coong âng Bh’rợ xa nay Pa dưr tr’mông tr’meh - pr’ăt tr’nơt zr’lụ đha nuôr acoon coh lâng da ding ca coong cr’chăl 2021-2030.

Đhị chr’hoong Khánh Vĩnh, đhị vêy tươc 73% đha nuôr năc ma nưih acoon coh, zâp c’moo ngành Y tế chr’hoong pa zum bhrợ têng k’noọ 140 tin bài xay truih ooy acoon ma nưih pa xul đhị c’bhuh đài truyền thanh chr’hoong lâng chr’val; bhrợ lâh 140 g’luh sinh hoạt c’bhuh cơnh lâng lâh 2.400 cha năc ting pâh; pa choom đoọng ha lâh 1.000 cha năc đhị bh’rợ pay đoọng apêê pr’đươi g’đach vaih ca coon.

Lâh n’năc, chr’hoong dzợ đươi dua facebook lâng zalo đoọng xay pa căh xa nay muy cơnh liêm pr’hay, băr dzang đơơh lâng chroi đoọng ha dưr dal bh’nơơn xay truih ooy acoon ma nưih - kế hoạch hóa pr’loọng đong. Bh’rợ khám lêy lâng pa choom đoọng zư lêy c’rơ bêl l’lăm tr’pay diic điêl ha pân jưih, pân đil đha đhâm c’mọor công bơơn k’rang bhrợ têng; chroi đoọng đơơh bơơn năl apêê cr’ay tơợ bêl tứi lâng pa xiêr đhr’năng p’niên xa dơơr ăt k’đhap công cơnh đhr’năng tr’pay diic điêl bêl p’niên nhum. P’căn Cao Thị Lang, chr’val Khánh Thành, chr’hoong Khánh Vĩnh moon, c’năl âng đha nuôr acoon coh âi vêy bâc râu tr’xăl liêm ghit: “Nâu câi mạng xã hội công bâc, coh điện thoại, tivi xay truih công bâc. Cán bộ UBND chr’val, cán bộ trạm y tế đươi loa xay truih ghit t’lăng, pân đil năc choom bhluch 18 c’moo, tabhuch muy t’ngay công căh choom. Ha dợ k’diic căh âi bhluch 20 c’moo công xooc dzợ kiêng cr’lơng cha ơh, cr’đơơng tươc buôn tr’lơi t’jợ. Âi vêy k’điêl, k’diic năc vêy năl cơnh zr’năh k’đhap ooy avị cha, adooh xâp, zên pră lâng tươc bh’rợ băn x’miir ca coon, đhị bêl công dzợ kiêng cr’lơng cha ơh, cr’đơơng tươc tr’lơi”.

Đăn đâu, apêê vel đong dzợ bhrợ Phiên tòa babi moon xay truih, p’too moon pháp luật ooy tr’pay diic điêl bele p’niên nhum lâng crêê đhi noo c’bhuh xoọng tươc apêê ađhi học sinh, đoàn viên, đha đhâm c’mọor coh vel đong da ding ca coong. Phiên tòa babi moon ta bhrợ cơnh lâng zâp bh’rợ xa nay ting quy định âng Bộ luật Tố tụng Hình sự. Bh’rợ t’mooh lêy, tr’xay tr’moon lâng xay moon bh’rợ lêt đhị phiên tòa âi zooi apêê pr’zơc p’niên năl ghit lâh mơ đợ quy định âng pháp luật ooy bh’rợ bhrợ lêt, mơ ta toom công cơnh bh’rợ âng cơ quan tố tụng. Đhị đêêc, zooi apêê a đhi lâng ca conh ca căn năl ghit lâh mơ apêê quy định âng pháp luật crêê tươc bh’rợ tr’pay diic điêl bêl p’niên nhum, crêê đhi noo c’bhuh xoọng, ha dưr dal c’năl trách nhiệm, bh’rợ âng đha nuôr, ma loom xơợng đươi pháp luật.

P’căn Ka Tông Thị Mến, Phó Chủ tịch UBND chr’hoong Khánh Vĩnh, tỉnh Khánh Hòa đoọng năl, lâh đhị bh’rợ xay truih, chính quyền công choom vêy ta luôn lươt p’too moon, toom pa đhep đợ apêê tr’pay diic điêl bêl p’niên nhum lâng crêê đhi noo c’bhuh xoọng: “Lâh bh’rợ xay truih pa căh đhị sân khấu, xay truih đhị cha nup,  năc coh chr’hoong Khánh Vĩnh lươt đhộ ooy bh’rợ k’rong xay bhrợ toom đợ apêê bhrợ lêt. Vel đong tươc lum ting cha năc bhrợ lêt, k’đươi apêê đoo đâc p’too pa choom lâng xay bhrợ ting quy định âng pháp luật”./.

ĐA DẠNG HÌNH THỨC TUYÊN TRUYỀN CHỐNG TẢO HÔN Ở MIỀN NÚI KHÁNH HÒA

Tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống là những hủ tục vẫn tồn tại trong cộng đồng dân tộc thiểu số, gây ra nhiều hệ lụy nghiêm trọng như suy giảm chất lượng giống nòi và ảnh hưởng tiêu cực đến phát triển kinh tế - xã hội. Tại vùng miền núi tỉnh Khánh Hòa, tình trạng này được ngăn chặn thông qua các hình thức tuyên truyền, nhắc nhở bà con từng bước đẩy lùi tảo hôn, hôn nhân cận huyết.

Hội thi Tìm hiểu kiến thức pháp luật về tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống năm 2024 do Trường THCS Yersin, huyện Cam Lâm tổ chức vào đầu tháng 12 vừa qua tại Nhà Văn hóa xã Suối Cát, huyện Cam Lâm. Tham gia hội thi có 7 đội thi đại diện cho 4 khối 6, 7, 8, 9 của Trường THCS Yersin. Với hình thức sân khấu hóa, các đội trải qua 2 phần thi về kiến thức và tài năng. Nội dung thi xoay quanh các vấn đề như: Tìm hiểu tác hại, hệ lụy của tình trạng tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống; các chính sách, pháp luật liên quan Luật Hôn nhân và Gia đình; các chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước về giảm thiểu tình trạng tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống trong vùng dân tộc thiểu số; bình đẳng giới vùng DTTS; công tác chăm sóc, giáo dục trẻ em…

Hội thi này là một phần trong kế hoạch triển khai Tiểu dự án 2 Dự án 9 về Giảm thiểu tình trạng tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống trong vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi thuộc Chương trình Phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021 – 2030. 

Tại huyện Khánh Vĩnh, nơi có đến 73% người dân là đồng bào dân tộc thiểu số, mỗi năm ngành Y tế huyện phối hợp thực hiện gần 140 tin bài tuyên truyền về dân số phát trên hệ thống đài truyền thanh huyện và xã; tổ chức hơn 140 buổi sinh hoạt nhóm với hơn 2.400 đối tượng tham gia; tư vấn cho hơn 1.000 đối tượng thông qua việc cấp phát các phương tiện tránh thai phi lâm sàng.

Ngoài ra, huyện còn sử dụng facebook và zalo để chuyển tải thông tin một cách sinh động, lan tỏa nhanh và góp phần nâng cao hiệu quả truyền thông về dân số - kế hoạch hóa gia đình. Công tác khám sàng lọc và tư vấn chăm sóc sức khỏe tiền hôn nhân cho nam, nữ thanh niên trong độ tuổi kết hôn cũng được quan tâm thực hiện; góp phần phát hiện sớm các dị tật bẩm sinh ở trẻ nhỏ và giảm thiểu số trẻ vị thành niên mang thai cũng như tình trạng tảo hôn. Bà Cao Thị Lang, xã Khánh Thành, huyện Khánh Vĩnh cho rằng, nhận thức của đồng bào dân tộc thiểu số đã có nhiều chuyển biến rõ rệt. “Bây giờ mạng xã hội cũng nhiều, trên điện thoại, trên tivi tuyên truyền rất nhiều. Cán bộ UBND xã, cán bộ trạm y tế dùng loa đài tuyên truyền rất rõ, con gái phải đủ 18 tuổi, thiếu một ngày cũng không được. Còn chồng chưa đủ tuổi cũng đang ham đi chơi, dẫn đến bỏ nhau. Đã có vợ, chồng mới biết khổ cơm, áo, gạo, tiền rồi cách chăm sóc con, trong khi vẫn còn ham đi chơi, dẫn đến bỏ nhau”.

Gần đây, các địa phương còn tổ chức Phiên tòa giả định phổ biến, tuyên truyền, giáo dục pháp luật về tảo hôn và hôn nhân cận huyết đến các em học sinh, đoàn viên, thanh niên trên địa bàn miền núi. Phiên tòa giả định diễn ra với đầy đủ trình tự, thủ tục, thành phần theo quy định của Bộ luật Tố tụng Hình sự. Phần xét hỏi, tranh tụng và tuyên án tại phiên tòa đã giúp các bạn trẻ hiểu rõ hơn những quy định của pháp luật về hành vi phạm tội, mức án áp dụng cũng như hoạt động của cơ quan tố tụng. Qua đó, giúp các em và phụ huynh hiểu rõ hơn các quy định của pháp luật liên quan việc tảo hôn, kết hôn cận huyết thống, nâng cao ý thức trách nhiệm, nghĩa vụ công dân, ý thức pháp luật, tự giác chấp hành thực thi pháp luật.

Bà Ka Tông Thị Mến, Phó Chủ tịch UBND huyện Khánh Vĩnh, tỉnh Khánh Hòa cho biết, bên cạnh việc tuyên truyền, chính quyền cũng cần phải thường xuyên nhắc nhở, răn đe, xử lý các trường hợp tảo hôn và hôn nhân cận huyết: “Ngoài việc tuyên truyền sân khấu hóa, tuyên truyền qua hình ảnh, trực quan thì ở huyện Khánh Vĩnh đi sâu  vào việc tập trung xử lý các trường hợp vi phạm. Địa phưong tiếp cận từng đối tượng vi phạm, mời họ lên tuyên truyền, giáo dục và xử lý họ theo quy định của pháp luật”./.