09 giờ ra diu t’ngay 21/8/1945, muy bh’rợ năc bhrợ der loom đhanuôr Huế râu đêêc năc ta la cờ bhrôông x’menh rơợc dưr vaih coh Kỳ đài đhị c’riing Ngọ Môn kinh thành Huế xăl ha t’la cờ quẻ ly âng Lang bhua Nguyễn. T’cooh Đặng Văn Việt lâng t’cooh Nguyễn Thế Lương năc bơr cha năc manuyh vêy ta k’dua dzông cờ Tổ quốc đhị kỳ đài Ngọ Môn, xay p’căh muy lang t’mêê.

Bơr t’ngay t’tun, t’ngay 23/8/1945, Cách mạng c’xêê T’cool vêy ta bhrợ liêm choom coh Huế, Uỷ ban gung dưr Trung Bộ lâng Thừa Thiên – Huế p’căh mặt coh bh’rợ mít tinh ga măc. Mơ t’pâl t’ngay t’tun, t’ngay 30/8/1945, đhị Ngọ Môn Huế, Bhưa Bảo Dại xay moon căh dzợ bhrợ bhua lâng đoọng ấn tín, pa đơp bhượt ooy apêê đại biểu Chính phủ trung ương năc t’cooh Trần Huy Liệu bhrợ t’cooh xa nay.

Bh’rợ ta la cờ bhrôông x’menh rơợc dưr păr coh Kỳ đài Ngọ Môn l’lăm t’ngay gưr dưr vêy ta bhrợ coh Huế vêy ta xrặ ooy sử sách ooy muy hân noo C’loọt cách mạng coh đhăm k’tiếc Cố đô, xay p’căh râu dưr bil âng lang bhua x’rịa âng lang bhua Nguyễn. Bh’rợ n’nâu p’xoọng c’rơ ha bh’rợ gung dưr pay pa chô chính quyền liêm choom coh Huế, chroi đoọng râu chr’năp ooy xa nay bh’rợ Cách mạng c’xêê T’cool, bhrợ t’vaih k’tiếc k’ruung Việt Nam Dân chủ Cộng hoà. PGS, Tiến sỹ Đỗ Bang, Phó Chủ tịch Hội Khoa học Lịch sử Việt Nam prá: “Bh’rợ pa đơp đoọng ấn, bhướt đhị Huế năc bh’rợ vêy chr’nắp ooy xa nay pháp luật coh bha lang k’tiếc. T’ngay 30/8/1945, bêl bhua Bảo Đại pa đơp đoọng ấn, bhướt coh Huế năc tước t’ngay 2/9, ahêê vêy zập pr’đơợ ooy pháp lý đoọng xay moon độc lập. Ha dang căh vêy bh’rợ coh t’ngay 30/8 c’moo năc ahay năc ghít bhlâng ooy xa nay pháp lý năc bha lang k’tiếc căh đươi.”

Bh’rợ căh dzợ bhrợ bhua âng bhua Bảo Đại xay moon râu dưr bil âng lang phong kiến x’rịa coh lịch sử Việt Nam. Coh xa nay xay moon căh dzợ bhrợ bhua âng bhua Bảo Đại vêy xrặ: Coh 20 c’moo bhrợ bhua, Trẫm ơy z’lâh bấc râu zr’năh xr’dô. Trẫm kiêng bhrợ muy cha năc đhanuôr âng k’tiêc k’ruung tự do, lâh mơ bhrợ Bhua muy k’tiếc k’ruung crêê ta k’đhơợng lêy”. Manuyh bhrợ bh’rợ pa chăp ch’mêệt lêy Nguyễn Văn Hoa xay moon: “Xang bh’rợ căh dzợ bhrợ bhua, Bhua Bảo Đại dưr vaih năc đhanuôr Vĩnh Thuỵ. Lâng lâh mơ n’năc, đhanuôr Vĩnh Thuỵ năc dzợ vêy Chủ tịch Hồ Chí Minh k’dua tước ooy Hà Nội bhrợ cố vấn đoọng ha Chính phủ lâm thời Việt Nam Dân chủ Cộng hoà. Râu đêêc vêy chr’năp pa hêl ga măc pa bhlâng lâng pazêng manuyh coh tô bhuh bhua Nguyễn. Coh râu la lua cậ, xang Cách mạng C’xêê T’cool, bấc pa bhlâng manuyh coh tô bhuh bhua Nguyễn ơy mâng loom ting Ava Hồ, ting Cách mạng lâng chroi đoọng c’rơ đay ha vel đong, k’tiếc k’ruung.”

K’nặ 80 c’moo ơy lâh, ta la cớ bhrôông x’menh rơợc năc dzợ dưr păr coh p’bhung Kỳ đài cố đô Huế năc râu chr’năp pa bhlâng pa têệt lâng lịch sử zâl arọp abhuy, zư lêy độc lập âng acoon manuyh lâng xa nay bh’rợ tr’xăl t’mêê pa dưr k’tiêc k’ruung. C’kir Kỳ đài ắt đhị m’pâng thành phố Huế, năc râu chr’năp âng đhăm k’tiếc Cố đô, đương lêy râu tr’xăl âng k’tiếc k’ruung coh pazêng cr’chăl lịch sử. Kỳ Đài, Ngọ Môn Huế xoọc đâu năc đhị vêy bấc pa bhlâng ta mooi tước la lêy đoo bêl tước ooy Zr’lụ c’kir Cố đô. Amoó Nguyễn Thị Thanh Nhàn, ta mooi blo tơợ Thái Bình prá: “Bêl lướt la lêy đhị Đại nội Huế, azi vêy ta xay p’căh, n’năl p’xoọng ooy zr’lụ c’kir n’nâu. C’lâng t’ngay 23/8, Kỳ đài, c’riing Ngọ Môn… lâng bấc c’kir coh Huế pa têệt lâng xa nay bh’rợ lịch sử ooy bhua Bảo Đại, manuyh bhua x’rịa âng lang Bhua Nguyên xay moon căh dzợ bhrợ bhua pa đơp đoọng bhướt ooy chính quyền Cách mạng.”

T’cooh Nguyễn Đức Lộc, Giám đốc Bảo tàng Lịch sử Thừa Thiên Huế xay moon: Đơn vị xoọc ha âu đớc k’dâng 600 râu pr’đươi ty, cha nụp crêê tước ooy Cách mạng C’xêê T’cool coh Thừa Thiên Huế. Zập c’moo, Bảo tàng Lịch sử tỉnh Thừa Thiên Huế bhrợ pazêng g’luh chêêc lêy pr’đươi crêê tước coh đhanuôr, apêê t’cooh ta ha bêl ahay bhrợ cách mạng, pazêng vel đong… Ting cơnh t’cooh Nguyễn Đức Lộc, pazêng pr’đươi ty đanh n’nâu vêy ta zư lêy liêm crêê, pác, p’căh, triển lãm đoọng ha zập ngai lêy coh cr’chăl haanh deh Cách mạng C’xêê T’cool coh zập c’moo. “Coh pazêng cr’chăl haanh deh Cách mạng C’xêê T’cool, bh’rợ xay truih tước ooy vel đong ta luôn vêy azi bhrợ têng ghít liêm. Lâh n’năc, coh cr’chăl ha y, azi t’bhlâng đươi dua công nghệ thông tin đoọng đươi dua coh bh’rợ xay truih. Azi vêy đợ bh’rợ xay bhrợ ghít liêm coh trang thông tin điện tử âng Bảo tàng, fanpage âng Facebook. Azi bhrợ đợ xa nay ta moon, pr’đươi, cha nụp liêm pr’hay đoọng xay truih coh trang fanpgae âng Bảo tàng, đươi tơợ pazêng râu pr’đươi coh mạng xã hội la lay”./.

Kỷ niệm 78 năm- Cách mạng Tháng 8: Cờ đỏ sao vàng tung bay trên Kỳ đài kinh thành Huế                            

Cách đây 78 năm, ngày 21/8/1945, lần đầu tiên lá cờ đỏ sao vàng tung bay trên đỉnh Kỳ Đài trước Ngọ môn Đại nội Huế. Sự kiện này đánh dấu mốc lịch sử về mùa Thu Cách mạng trên đất Cố đô, góp phần quan trọng vào thành công của Cách mạng Tháng Tám 1945, khai sinh nước Việt Nam Dân chủ Cộng hoà. Bài viết của phóng viên Vinh Thông thường trú tại khu vực miền Trung:

09 giờ sáng ngày 21/8/1945, một sự kiện làm nức lòng nhân dân Huế đó là lá cờ đỏ sao vàng tung bay trên Kỳ đài trước cổng Ngọ Môn kinh thành Huế thay cho cờ quẻ ly của Triều đình Nhà Nguyễn. Ông Đặng Văn Việt và ông Nguyễn Thế Lương là hai người nhận nhiệm vụ thiêng liêng kéo cờ Tổ quốc trên kỳ đài Ngọ Môn, đánh dấu một trang sử mới.

Hai ngày sau, ngày 23/8/1945, Cách mạng tháng Tám bùng nổ và thành công ở Huế, Ủy ban khởi nghĩa Trung Bộ và Thừa Thiên - Huế ra mắt trong một cuộc mít tinh lớn. Một tuần sau, ngày 30/8/1945, tại Ngọ Môn Huế, Vua Bảo Đại tuyên bố thoái vị và nộp ấn tín, trao kiếm báu cho đoàn đại biểu Chính phủ trung ương do ông Trần Huy Liệu dẫn đầu.

Hình ảnh lá cờ đỏ sao vàng tung bay trên Kỳ đài Ngọ Môn trước ngày khởi nghĩa diễn ra ở Huế ghi vào sử sách về một mùa Thu cách mạng trên đất Cố đô, đánh dấu sự chấm hết của triều đại cuối cùng của nhà Nguyễn. Sự kiện này tiếp thêm sức mạnh cuộc khởi nghĩa giành chính quyền thành công ở Huế, đóng vai trò rất quan trọng trong Cách mạng tháng Tám,  khai sinh nước Việt Nam Dân chủ Cộng hoà. PGS, Tiến sỹ Đỗ Bang, Phó Chủ tịch Hội Khoa học Lịch sử Việt Nam nhìn nhận: “Sự kiện trao ấn kiếm tại Huế là hành động mang tính chất pháp lý quốc tế. Ngày 30/8/1945, khi vua Bảo Đại trao ấn kiếm ở Huế thì đến ngày 2/9, chúng ta mới có đầy đủ cơ sở pháp lý tuyên bố độc lập được. Nếu không có sự kiện 30/8 năm ấy thì rõ ràng về mặt pháp lý quốc tế không thừa nhận”.

Lễ thoái vị của vua Bảo Đại đánh dấu sự chấm dứt của triều đại phong kiến cuối cùng trong lịch sử Việt Nam. Trong chiếu thoái vị vua Bảo Đại có ghi: "Trong 20 năm ở ngôi, Trẫm đã trải qua bao nhiêu cay đắng. Trẫm muốn được làm dân một nước tự do, hơn làm Vua một nước bị trị”. Nhà nghiên cứu Nguyễn Văn Hoa cho rằng: “Sau Lễ thoái vị, Vua Bảo Đạo trở thành công dân Vĩnh Thuỵ. Và hơn thế, người công dân Vĩnh Thuỵ còn được Chủ tịch Hồ Chí Minh mời ra Hà Nội làm cố vấn cho Chính phủ lâm thời nước Việt Nam Dân chủ Cộng hoà. Điều đó có sức cảm hoá rất lớn đối với những người trong Hoàng tộc nhà Nguyễn. Trên thực tế, sau Cách mạng Tháng Tám, rất nhiều người trong Hoàng tộc nhà Nguyễn đã tin theo Bác Hồ, đi theo Cách mạng và cống hiến sức mình cho quê hương, đất nước”.

Gần 8 thập kỷ qua, lá cờ đỏ sao vàng phấp phới tung bay trên đỉnh Kỳ đài cố đô Huế là biểu tượng thiêng liêng gắn liền với lịch sử đấu tranh, giữ vững nền độc lập dân tộc và công cuộc đổi mới phát triển của đất nước. Di tích Kỳ đài nằm vị trí trung tâm thành phố Huế, là biểu tượng của mảnh đất Cố đô, chứng kiến bao sự đổi thay của đất nước qua từng giai đoạn lịch sử. Kỳ Đài, Ngọ Môn Huế hiện là điểm hu hút du khách mỗi khi tham quan Quần thể di tích Cố đô. Chị Nguyễn Thị Thanh Nhàn, du khách ở tỉnh Thái Bình bày tỏ: “Khi tham quan Đại nội Huế, chúng tôi được giới thiệu, hiểu thêm về khu di tích này. Con đường 23/8, Kỳ đài, cổng Ngọ Môn…, và nhiều di tích ở Huế gắn liền với sự kiện lịch sử vua Bảo Đại, vị vua cuối cùng của Triều Nguyễn thoái vị trao ấn kiếm cho chính quyền Cách mạng”.

Ông Nguyễn Đức Lộc, Giám đốc Bảo tàng Lịch sử tỉnh Thừa Thiên Huế cho biết: Đơn vị hiện sưu tầm, lưu giữ khoảng 600 tư liệu, hình ảnh, hiện vật liên quan đến Cách mạng Tháng Tám ở Thừa Thiên Huế. Hàng năm, Bảo tàng Lịch sử tỉnh Thừa Thiên Huế tiếp tục tổ chức các đợt sưu tầm tư liệu liên quan trong nhân dân, các vị lão thành cách mạng, các địa phương… Theo Nguyễn Đức Lộc, những tư liệu, hiện vật được bảo quản, phân loại, trưng bày, triển lãm phục vụ công chúng vào dịp lễ Cách mạng Tháng Tám hàng năm.  “Trong mỗi dịp Cách mạng Tháng Tám, việc tuyên truyền đến cơ sở luôn được chúng tôi chú trọng. Ngoài ra, trong thời gian tới, chúng tôi đẩy mạnh việc ứng dụng công nghệ thông tin để phục vụ công tác tuyên truyền. Chúng tôi có những biện pháp triển khai cụ thể tại trang thông tin điện tử của Bảo tàng, fanpage của Facebook. Chúng tôi xây dựng những câu hỏi, tư liệu hình ảnh sinh động để tuyên truyền trên trang fanpgae của Bảo tàng, thông qua các kênh thông tin mạng xã hội khác”./.