Đh’rưah lâng bh’rợ zư lêy nhâm mâng chủ quyền an ninh c’noong k’tiếc âng K’tiếc k’ruung, coh cr’chăl ahay, cán bộ, chiến sĩ Đồn Biên phòng Trung Lý, Bộ đội Biên phòng tỉnh Thanh Hoá năc dzợ zooi đhanuôr coh zr’lụ c’noong k’tiêc pa dưr pr’ắt tr’mông, t’bil lơi đhr’năng căh n’năl chữ. Chr’năp bhlâng, lớp học t’bil lơi đhr’năng căh n’năl chữ âng Đại uý Hơ Văn Di, manuyh bhrợ bh’rợ P’too pa choom đhanuôr, Đồn Biên phòng Trung Lý bhrợ têng ơy zooi đhanuôr coh zr’lụ c’noong k’tiếc pa dưr dal c’năl, lơi jậ j’niêng cr’bưn căh liêm crêê, pa dưr pr’ắt tr’mông t’mêê.

Ta luôn coh zập ha dum, lớp học t’bil lơi căh n’năl chữ đhị cr’noon Khằm 2, chr’val Trung Lý, chr’hoong c’noong k’tiếc Mường Lát, tỉnh Thanh Hoá, năc vêy Đại uý Hờ Văn Di – manuyh bhrợ bh’rợ P’too pa choom đhanuôr, Đồn Biên phòng Trung Lý bhrợ. Lâh 7 giờ ha dum, xa nul đhanuôr tơr đang đh’rưah lướt học. Manuyh học âng lớp t’bil căh n’năl chữ bấc bhlâng năc apêê pân đil coh bấc ruuh c’moo la lay, vêy ngai ơy ma ch’chau lâng công vêy manuyh xoọc băn k’coon k’tứi… Amoó Thào Thị Xay, manyh học coh lớp t’bil căh n’năl chữ cr’noon Khằm 2, chr’val Trung Lý, chr’hoong Mường Lát prá: “L’lăm ahay, pân đil cr’noon Khằm 2 âng zi căh n’năl chữ. Tơợ bêl vêy thầy Di biên phòng pa choom năc nâu cơy ơy n’năl chữ, n’năl xrặ a chăc ađay, n’năl lướt pa bhrợ ooy công ty đoọng ta bơơn zên đươi coh pr’loọng đong, đoọng k’coon lướt học.”

Đại uý Hơ Văn Di vêy đhanuôr Khằm 2, chr’val Trung Lý đớc lâng pr’đớc dadêr năc “Thầy Di”. Vêy cơnh cậ, năc c’la Đại uý Hơ Văn Di, năc manuyh Mông n’niên lâng dưr pậ coh zr’lụ c’noong k’tiếc Mường Lát, năc vêy đợ cr’noọ bh’rợ liêm pr’hay công cơnh trách nhiệm lâng bh’rợ tr’nêng âng đay bhrợ têng. Đại uý Hơ Văn Di xay truih, đoọng choom bhrợ t’vaih lớp học, c’la đay lâng cán bộ, chiến sỹ đơn vị lướt tước ooy pazêng pr’loọng đong vêy manuyh căh n’năl chữ đoọng k’dua đhanuôr lướt học: “Bêl ting bhrợ bh’rợ t’bil căh n’năl chữ coh c’noong k’tiếc Trung Lý, c’la cu công lum bấc râu zr’năh k’đhap. Tr’nơơp, năc căh vêy bh’rợ sư phạm năc bh’rợ prá xay dzợ bấc râu căh ơy choom; râu bơr cậ ruuh c’moo âng apêê học năc bấc lang la lay. Apêê ađhi amoó dzợ đơp k’chít, k’pân, căh lâh nhool prá xay, azi năc t’bhlâng pa chăp ch’mêệt lêy đoọng xay truih h’cơnh choom buôn ng’năl đoọng ha pazêng apêê học.”

Trung Lý năc chr’val zr’năh k’đhap âng chr’hoong Mường Lát, tỉnh Thanh Hoá lâng k’tiếc k’bunh bấc da ding k’coong, c’lâng p’rang lươt chô zr’năh k’đhap. Prang chr’val vêy 15 bhươl cr’noon, coh đêêc, vêy 11 cr’noon âng manuyh Mông ắt mamông, đợ manuyh căh n’năl chữ bấc, đợ pr’loọng đong đharựt lâh 57% đhanuôr coh prang chr’val. Coh pazêng c’moo ahay, Đồn Biên phòng Trung Lý ơy đh’rưah lâng zập cấp chính quyền vel đong bhrợ bấc bh’rợ đoọng pa dưr c’năl âng đhanuôr, pa liêm pa crêê bh’rợ bhrợ cha đoọng ha đhanuôr coh đâu. Thượng tá Cao Văn Long, Chính trị viên Đồn Biên phòng Trung Lý, Bộ đội Biên phòng tỉnh Thanh Hoá prá: “Xay bhrợ bhrợ “Lướt đh’rưah lâng pân đil c’noong k’tiêc”, coh c’moo 2003, azi ơy đh’rưah lâng chính quyền vel đong, bhrợ đợ lớp pa choom chữ đoọng ha pân đil coh pazêng bhươl cr’noon âng manuyh Mông. Tơợ lớp n’nâu, apêê ađhi amoó n’năl đọc, n’năl xrặ; ting n’năc xay bhrợ đh’rưah lâng bh’rợ xay truih c’lâng xa nay âng Đảng, chính sách pháp luật âng Nhà nước cơnh: Luật ma mơ mr’cơnh bhlưa pân juyh, pân đil, Luật tr’pay diic điêl, pr’loọng đong, ting pa xiêr lâng t’bil lơi đhr’năng p’niên đâh pay k’diic k’điêl, tr’pay diic điêl coh bhuh xoọng, công cơnh pa dưr cr’noọ bh’rợ đương rơợt, t’bhlâng k’rong bhrợ đh’rưah lâng biên phòng coh bh’rợ zư lêy c’noong k’tiếc.”

Coh 2 c’moo 2022 – 2023, Đại uý Hơ Văn Di đh’rưah lâng cán bộ, chiến sỹ Đồn Biên phòng Trung Lý ơy xay moon năc bhrợ 2 lớp t’bil lơi đhr’năng căh n’năl chữ ha k’nặ 60 apêê học năc đhanuôr Mông đhị 2 cr’noon Khằm 1 lâng Khằm 2, chr’val Trung Lý ting pâh học. Tước nâu cơy, apêê ting pâh lớp học năc ơy choom đọc, choom x’rặ. P’căn Ngân Thị Vân, Phó Bí thư Thường trực chr’val Trung Lý, chr’hoong Mường Lát, tỉnh Thanh Hoá prá xay: Đươi tơợ pazêng g’luh học, cán bộ Đồn Biên phòng Trung Lý ơy xay bhrợ đh’rưah prá xay pazêng xa nay âng pháp luật, c’lâng xa nay âng Đảng, Nhà nước tước ooy đhanuôr. Ting n’năc, pa choom đhanuôr pa dưr pr’ắt tr’mông, lơi đợ j’niêng cr’bưn căh liêm crêê, pa dưr pr’ắt tr’mông t’mêê. “Bêl apêê ađhi amoó n’năl đọc, n’năl x’rặ năc apêê ađhi amoó bơơn pa dưr ooy c’năl. Tơợ đêêc, zooi apêê ađhi amoó pân prá xay lâng choom xay bhrợ bấc râu bh’rợ tr’nêng coh pr’ắt tr’mông. Coh l’lăm ahay, apêê ađhi amoó căh lâh pân prá xay, căh lâh ting chroi đoọng p’rá xa nay coh pazêng g’luh hội nghị. Nâu cơy, apêê ađhi amoó ơy pân prá xay, mâng loom lâh mơ. Nâu đoo năc công đươi apêê ađhi amoó ting pâh ooy pazêng lớp t’bil lơi đhr’năng căh n’năl chữ âng cán bộ biên phòng bhrợ.”

T’mêê đâu, Đại uý Hơ Văn Di vêy Chủ tịch UBND tỉnh Thanh Hoá cher đoọng Bằng khen ooy bh’rợ liêm choom coh bh’rợ phổ cập giáo dục, t’bil lơi đhr’năng căh n’năl chữ coh đhanuôr đhị zr’lụ c’noong k’tiếc. Râu chr’năp n’năc, râu bhui har n’năc năc c’rơ đoọng Đại uý Hơ Văn Di t’bhlâng xay bhrợ liêm xang bh’rợ tr’nêng vêy ta pazao đoọng./.

Lớp học xoá mù của thầy giáo quân hàm xanh

Cùng với nhiệm vụ bảo vệ vững chắc chủ quyền an ninh biên giới của Tổ quốc, thời gian qua, cán bộ, chiến sĩ Đồn Biên phòng Trung Lý, Bộ đội Biên phòng tỉnh Thanh Hóa còn giúp người dân vùng biên phát triển kinh tế, xóa mù chữ. Đặc biệt, lớp học xóa mù chữ do Đại úy Hơ Văn Di, nhân viên Vận động quần chúng, Đồn Biên phòng Trung Lý đảm nhận đã góp phần giúp bà con vùng biên nâng cao nhận thức, xóa bỏ hủ tục, xây dựng đời sống mới.

Đều đặn mỗi tối, lớp học xóa mù tại bản Khằm 2, xã Trung Lý, huyện biên giới Mường Lát, tỉnh Thanh Hoá, được Đại úy Hơ Văn Di - nhân viên Vận động quần chúng, Đồn Biên phòng Trung Lý duy trì. Hơn 7 giờ tối, tiếng bà con í ới gọi nhau đi học. Học viên của lớp xóa mù đa phần là phụ nữ ở nhiều lứa tuổi khác nhau, có người đã thành bà và cũng có người đang nuôi con nhỏ… Chị Thào Thị Xay, học viên lớp xóa mù bản Khằm 2, xã Trung Lý, huyện Mường Lát cho biết: “Trước đây, phụ nữ bản Khằm 2 chúng tôi không biết chữ. Từ khi được thầy Di biên phòng dạy nay chị em đã biết chữ, biết viết tên mình, biết đi làm công ty kiếm tiền nuôi gia đình, cho các con đi học.”

Đại úy Hơ Văn Di được dân bản Khằm 2, xã Trung Lý gọi bằng cái tên triều mến “Thầy Di”. Có lẽ, bản thân Đại uý Hơ Văn Di, là người Mông sinh ra và lớn tại vùng biên giới Mường Lát, nên có sự gắn bó và dành tình cảm cũng như trách nhiệm với công việc đảm nhận. Đại úy Hơ Văn Di cho biết, để xây dựng được lớp học, bản thân và cán bộ, chiến sỹ đơn vị đã lặn lội đến từng hộ gia đình có người mù chữ để vận động bà con đi học: “Quá trình tham gia dạy xóa mù chữ ở biên giới Trung Lý, bản thân tôi gặp không ít khó khăn. Thứ nhất, không có kỹ năng sư phạm nên khả năng truyền đạt còn hạn chế; thứ hai tuổi của học viên thuộc nhiều lứa tuổi khác nhau. Chị em rụt rè, chưa mạnh dạn, chúng tôi phải tích cực nghiên cứu để truyền đạt một cách dễ hiểu cho các học viên.”

Trung Lý là xã khó khăn của huyện Mường Lát, tỉnh Thanh Hóa với địa hình đồi núi, giao thông đi lại khó khăn. Cả xã có 15 bản, trong đó, có 11 bản người dân tộc Mông sinh sống, tỷ lệ người mù chữ cao, số hộ nghèo chiếm hơn 57% dân số toàn xã. Những năm qua, Đồn Biên phòng Trung Lý đã phối hợp với các cấp chính quyền địa phương triển khai nhiều giải pháp nhằm nâng cao dân trí, cải thiện dân sinh cho bà con nơi đây. Thượng tá Cao Văn Long, Chính trị viên Đồn Biên phòng Trung Lý, Bộ đội Biên phòng tỉnh Thanh Hóa cho biết: “Thực hiện chương trình “Đồng hành cùng phụ nữ biên cương”, trong năm 2003, chúng tôi phối hợp với chính quyền địa phương, tiếp tục mở các lớp xóa tái mù chữ cho phụ nữ các bản người dân tộc Mông. Thông qua lớp này, chị em biết đọc, biết viết; đồng thời lồng ghép để tuyên truyền đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách pháp luật Nhà nước như: Luật Bình đẳng giới, Luật Hôn nhân gia đình, góp phần hạn chế và chấm dứt tình trạng tảo hôn, hôn nhân cùng huyết thống, cũng như nâng cao ý thức cảnh giác, tăng cường công tác phối hợp với biên phòng trong công tác quản lý, bảo vệ biên giới.”

Trong 2 năm 2022 - 2023, Đại uý Hơ Văn Di cùng cán bộ, chiến sĩ Đồn Biên phòng Trung Lý đã tham mưu mở 2 lớp xóa mù chữ với gần 60 học viên là đồng bào Mông tại 2 bản Khằm 1 và Khằm 2, xã Trung Lý tham gia học. Đến nay, học viên tham gia lớp học đã đọc thông, viết thạo. Bà Ngân Thị Vân, Phó Bí thư Thường trực xã Trung Lý, huyện Mường Lát, tỉnh Thanh Hóa khẳng định: Thông qua các buổi học, cán bộ Đồn Biên phòng Trung Lý đã lồng ghép tuyên truyền các văn bản pháp luật, chủ trương, đường lối của Đảng, Nhà nước đến người dân. Đồng thời, hướng dẫn bà con phát triển kinh tế, xoá bỏ hủ tục, tập quán lạc hậu, xây dựng đời sống mới. “Khi chị em biết đọc, biết viết đồng nghĩa với việc nâng cao nhận thức cho chị em. Từ đó, giúp chị em mạnh dạn trong giao tiếp và kỹ năng sống. Trước, chị em giao tiếp còn rụt rè, ít khi tham gia góp ý trong các hội nghị. Bây giờ, chị em đã mạnh dạn, tự tin hơn. Đấy cũng là nhờ chị em tham gia các lớp xóa mù chữ của cán bộ biên phòng.”

Mới đây, Đại uý Hơ Văn Di vinh dự được Chủ tịch UBND tỉnh Thanh Hóa tặng Bằng khen về thành tích trong công tác phổ cập giáo dục, xóa mù chữ cho Nhân dân tại khu vực biên giới. Vinh dự ấy, niềm tự hào ấy chính là động lực để Đại úy Hơ Văn Di tiếp tục gắn bó, hoàn thành mọi nhiệm vụ được giao./.