T’cooh Ka Hiên Đời, ắt coh zr’lụ đhanuôr ắt mamông Pà Dồn, cr’noon Pà Oong, chr’val Ca Dy, chr’hoong Nam Giang năc manuyh khúch goo. Đhr’nong đong đoo bêl ahay năc coh bha đưn da ding, k’rang k’pan hr’lang hr’câh. Tr’nơơp c’moo đâu, pr’loọng đong đoo vêy UBMTTQ Việt Nam chr’hoong Nam Giang đoọng 60 ức đồng tơợ Quỹ “Tu manuyh đharựt” zooi bhrợ đong ắt. Vêy zên ta zooi đoọng lâng đợ zên bơơn k’miah đớc, t’cooh Đời vặ p’xoọng đoọng bhrợ đhr’nong đong nhâm mâng. Bêl ađoo bhrợ đong ắt, prang cr’noon, chr’val đh’rưah pazum c’rơ zooi bhrợ đoọng. Tơợ bh’rợ pếch k’tiếc bhrợ móng tước ooy bh’rợ ra li cum đong, phụ hồ tước ooy bh’rợ xây z’đâr, đha lóp gạch zêng đươi đhanuôr zooi đoọng. Đhr’nong đong liêm mâng, vêy gác lửng, 2 phòng bếch vêy ta đha lóp gạch men vêy chr’năp 250 ức đồng. T’cooh Ka Hiên Đời bhui har pa bhlâng tu coh hân noo boo n’nâu năc doọ dzợ xó mút ooy lơơng, ắt g’nưưm đong apêê n’lơơng dzợ: “Acu lêy ngoọ cơnh pâm poo, cơnh manuyh crêê số bấc zên. Zập ngai zêng bhui har tu acu vêy đong ắt. Vêy đhr’nong đong n’nâu hân đhơ cha arong công bhui har. Apêê coh bhươl cr’noon lêy acu vêy đong ắt t’mêê apêê đoo công bhui har. Ng’moon zazum nâu cơy ha dang vêy boo tuh năc acu doọ dzợ k’rang k’pân, hân tơợ buôn vêy đhr’nong đong cơnh đong ắt âng cu”.

Coh chr’hoong Nam Giang vêy bấc pr’loọng đong đharựt cơnh anoo Đời bơơn vêy đong ắt nhâm mâng đươi tơợ pazêng Quỹ zooi đoọng, pazêng xa nay bh’rợ cr’noọ cr’niêng âng k’tiếc k’ruung. Vêy đong ắt nhâm mâng, đhanuôr t’bhlâng bhrợ cha, crêê cơnh xa nay “têêm đhị ắt mamông năc mâng loom t’bhlâng bhrợ cha”. C’moo 2018, diic điêl anoo Bhling Ai, amoó A Lăng Thị Son coh cr’noon Vinh, chr’val Tà Pơ vêy ta đoọng 40 ức đồng bhrợ đong Đại đoàn kết. Anoo vặ p’xoọng 25 ức đồng xang n’năc đhanuôr chroi đoọng c’rơ bhrợ đong ắt mamông. Tơợ đêêc tước nâu cơy, diic điêl anoo Bhling Ai têêm loom bhrợ cha, pa dưr pr’ắt tr’mông âng pr’loọng đong: “C’moo 2018, acu vêy nhà nước đoọng zên bhrợ đhr’nong đong Đại đoàn kết. Tơợ bêl vêy đong ắt t’mêê, pr’loọng đong cu doọ dzợ lâh k’rang, t’bhlâng bhrợ cha đoọng doọ dzợ ha ul, zr’năh xr’doo. Vêy đong ắt nhâm mâng đoọng g’đéch boo, p’răng cơnh đâu năc công đươi tơợ râu zooi đoọng âng Đảng, Nhà nước. Acu chăp hơnh bấc pa bhlâng”.

Lâng đợ zên zooi đoọng coh tr’nơớp âng Quỹ tu manuyh đharựt, pazêng xa nay bh’rợ cr’noọ cr’niêng âng k’tiếc k’ruung, Uỷ ban mặt trận zập cấp coh tỉnh Quảng Nam ta đang moon đhanuôr ting zooi đoọng công, cr’van pazum têy bhrợ têng đong ắt nhâm mâng. T’cooh Zơ Râm Bức, Trưởng ban Công tác Mặt trận cr’noon Pà Oong, chr’val Cà Dy, chr’hoong Nam Giang prá xay, tơợ bh’rợ ta đang moon zooi đhanuôr bhrợ đong ắt, pr’ắt tr’nớt liêm pr’hay coh bhươl cr’noon năc nhâm mâng lâh mơ: “Ta đang moon đhanuôr ting guy chuah, ra li cum đong zêng đươi đhanuôr bhrợ đoọng năc vêy bơơn bhrợ liêm xang đong ắt nhâm mâng l’lăm hân noo đhí boo. Zập g’luh năc acu ta đang moon 45 cha năc, 45 t’ngay công. T’đui ooy đhr’năng bhrợ đong ắt âng zập pr’loọng đong. Ba bi cơnh đong anoo Ka Hiên Đời bêl đêêc ahay, cr’noon ta đang moon 3 g’luh cơnh đêêc”.

Quỹ zooi đoọng ha pr’loọng đong đharựt căh bấc ha dợ đợ pr’loỌng đong đharựt đơơh vêy ng’zooi năc bấc lâh mơ. Tu cơnh đêêc, cán bộ mặt trận pazêng vel đong ta luôn tr’đăn lâng đhanuôr, bhrợ cr’noọ ta đang moon, lêy pay đợ pr’loọng đong la lua zr’năh k’đhap bhlâng đoọng ng’zooi l’lăm. P’căn Tơ Ngôl Thạch, Phó Chủ tịch UBMTTQ Việt Nam chr’val Ca Dy, chr’hoong Nam Giang prá xay: “Coh đâu da ding k’coong bấc năc zr’năh k’đhap pa bhlâng, bh’rợ tr’nêng năc ta bhúch, pr’loọng đong dzợ bấc. Tu cơnh đêêc mặt trận chr’val đh’rưah lâng UBND chr’val ch’mêệt lêy t’nooi âng pazêng bhươl cr’noon, ch’mêệt lêy ooy cr’noọ xa nay âng cấp m’piing xay moon, chr’val ch’mêệt lêy. Pr’loọng đong hân đoo zr’năh k’đhap bhlâng năc zooi pr’loọng đong n’năc, pr’loọng đong hân đoo doọ lâh zr’năh k’đhap năc ng’zooi coh t’tun”.

5 c’moo ahay, Uỷ ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam chr’hoong Nam Giang ơy đớp 2 tỷ đồng tơợ Quỹ “Tu manuyh đharựt”, đh’rưah lâng n’năc năc 2 tỷ đồng tơợ Xa nay bh’rợ liêm loom xã hội coh pazêng vel đong. Đợ zên n’nâu năc vêy ta pác đoọng bhrợ têng lâng bhr’lậ 31 đhr’nong đong Đại đoàn kết. P’căn Zơ Râm Thị Hai, Chủ tịch UBMTTQ chr’hoong Nam Giang prá xay ghít bh’nơơn n’nâu năc chrooi đoọng râu chr’năp ooy xa nay bh’rợ xay bhrợ pazêng Xa nay bh’rợ cr’noọ cr’niêng âng k’tiếc k’ruung pa xiêr đharựt nhâm mâng, bhrợ pa dưr bhươl cr’noon t’mêê đhị vel đong: “Bh’rợ ta đang moon tơợ bh’rợ bhrợ têng 31 đhr’nong đong Đại đoàn kết năc t’đui cơnh lâng đợ zên ta đang moon chrooi đoọng, k’rong pazêng đhanuôr coh bhươl cr’noon zooi t’ngay công. Manuyh căh vêy zên năc zooi lâng công. Coh pazêng zr’lụ đhanuôr ắt mamông công ơy ta đang moon tô bhuh, đhanuôr bhươl cr’noon ting zooi. Bha lâng năc pazêng đhr’nong đong zêng vêy ta bhrợ liêm mâng”.

Tước x’rịa c’xêê 6/2024, Quỹ t’bil lơi đong zir hư, đhr’nong đong t’răh ha ruôi âng tỉnh Quảng Nam ơy ta đang moon chroi đoọng k’nặ 8,5 tỷ đồng. Tơợ pazêng râu zên ta đang k’dua chroi đoọng, Uỷ ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam zập cấp coh tỉnh Quảng Nam ơy t’bhlâng zooi đoọng bhrợ t’mêê lâng bhr’lậ k’nặ 8.500 đhr’nong đong ắt ha pr’loọng đong đharựt, đăn đharựt, pr’loọng đong lum pr’ắt tr’mông pa bhlâng zr’năh k’đhap. Tỉnh Quảng Nam xoọc vêy 15 r’bhâu pr’loọng đong đharựt, đăn đharựt, pr’loọng đong lum pr’ắt tr’mông pa bhlâng zr’năh k’đhap xoọc ắt mamông coh đhr’nong zir hư. C’moo 2023, HĐND tỉnh Quảng Nam prá xay xang Nghị quyết số 13 xay moon đợ zên zooi t’bil lơi đong zir hư, đong t’răh ha ruôi coh zr’lụ tỉnh cr’chăl c’moo 2023 - 2025. Ting n’năc, tỉnh Quảng Nam xay moon tước c’moo 2025 năc bhrợ t’mêê 8.675 đhr’nong đong, zooi bhr’lậ pa liêm lâh 7 r’bhâu đhr’nong đươi tơợ zên ngân sách âng tỉnh lâng đợ zên tơợ pazêng g’luh ta đang moon chroi đoọng n’lơơng. T’cooh Lê Thái Bình, Phó Chủ tịch Uỷ ban MTTQ Việt Nam tỉnh Quảng Nam prá xay, t’bhlâng tước c’moo 2025, đhalum bêl haanh deh 50 c’moo Giải phóng Quảng Nam năc xay bhrợ liêm xang cr’noọ xa nay t’bil lơi đong zir hư, t’răh ha ruôi: “Zập cấp uỷ Đảng, chính quyền, MTTQ Việt Nam, zập tổ chức chính trị xã hội, zập tổ chức thành viên âng UBMTTQ Việt Nam zập cấp năc t’bhlâng k’đhơợng xay, p’too moon đh’rưah xay bhrợ liêm choom lâh mơ bh’rợ pa xiêr đharựt nhâm mâng coh vel đong tỉnh, pa bhlâng năc Xa nay bh’rợ cr’noọ cr’niêng âng k’tiếc k’ruung pa dưr pr’ắt tr’mông zr’lụ đhanuôr acoon coh lâng da ding k’coong đh’rưah lâng xay bhrợ cơnh Nghị quyết số 13 âng HĐND tỉnh ooy xa nay t’bil lơi đong zir hư đoọng ha apêê chính sách, pr’loọng đong đharựt, đăn đharựt, t’bhlâng tước c’moo 2025 năc xay bhrợ liêm xang cr’noọ xa nay t’bil lơi đong zir hư, t’răh ha ruôi”./.

ẤM LÒNG NHÀ ĐẠI ĐOÀN KẾT Ở MIỀN NÚI QUẢNG NAM

5 năm qua, tỉnh Quảng Nam đã vận động hỗ trợ xây mới và sửa chữa 8.482 nhà ở cho hộ nghèo, cận nghèo hoàn cảnh đặc biệt khó khăn về nhà ở. Trong đó, Quảng Nam đặc biệt ưu tiên xây dựng nhà Đại đoàn kết cho đồng bào khó khăn ở 9 huyện miền núi.

Ông Ka Hiên Đời, ở cụm dân cư Pà Dồn, thôn Pà Oong, xã Cà Dy, huyện Nam Giang là người khuyết tật. Nhà ông trước kia ở trên một quả đồi, cứ nơm nớp lo sạt lở. Đầu năm nay, gia đình ông được UBMTTQVN huyện Nam Giang hỗ trợ 60 triệu đồng từ Quỹ “Vì người nghèo” để xây nhà mới. Có số tiền hỗ trợ cộng với số ít tiền tiết kiệm, ông Đời vay mượn thêm xây dựng căn nhà kiên cố. Khi ông bắt tay xây nhà, cả thôn, cả xã chung tay giúp công giúp sức. Từ việc đào móng san nền, phụ hồ đến xây tường, lát gạch đều nhờ công sức bà con. Căn nhà kiên cố, có gác lửng, 2 phòng ngủ được lát gạch men trị giá 250 triệu đồng.  Ông Ka Hiên Đời vui lắm vì mùa mưa này không phải lo sơ tán, ở nhờ nhà người khác nữa: “Tôi thấy giống mình nằm mơ, giống người trúng số độc đắc. Ai cũng mừng cho mình có được ngôi nhà. Có ngôi nhà này thì ăn sắn cũng vui rồi. Hàng xóm thấy có mình ngôi nhà mới họ cũng vui theo. Nói chung là bây giờ có mưa lũ mình cũng không sợ nữa, dễ gì có được ngôi nhà như nhà mình”.

Ở huyện Nam Giang có rất nhiều gia đình nghèo như anh Đời có được ngôi nhà kiên cố nhờ các Quỹ hỗ trợ, các chương trình mục tiêu quốc gia. Có nhà ở ổn định, đồng bào chú tâm làm ăn, đúng nghĩa “an cư lạc nghiệp”. Năm 2018, vợ chồng anh Blinh Ai, chị A Lăng Thị Son ở thôn Vinh, xã Tà Pơ được hỗ trợ 40 triệu đồng xây nhà Đại Đoàn kết. Anh vay thêm 25 triệu rồi bà con góp công góp sức xây dựng ngôi nhà chắc chắn. Từ đó đến nay, vợ chồng anh Blinh Ai yên tâm làm ăn, phát triển kinh tế gia đình: “Năm 2018, em được nhà nước hỗ trợ tiền xây dựng nhà Đại đoàn kết. Từ khi có nhà mới, gia đình không còn lo lắng nữa, cố gắng làm ăn để không đói khổ nữa. Có nhà kiên cố để che nắng, che mưa thế này cũng nhờ sự quan tâm, hỗ trợ của Đảng, Nhà nước. Em cảm ơn nhiều lắm”.

Với số tiền hỗ trợ ban đầu của Quỹ hỗ trợ vì người nghèo, các chương trình mục tiêu quốc gia, Ủy ban mặt trận các cấp ở tỉnh Quảng Nam vận động cộng đồng dân cư giúp công, giúp của chung tay xây dựng ngôi nhà kiên cố. Ông Zơ Râm Bức, Trưởng ban Công tác Mặt trận thôn Pà Oong, xã Cà Dy, huyện Nam Giang cho biết, qua việc vận động giúp bà con làm nhà, tình làng nghĩa xóm thêm bền chặt: “Vận động trong bà con nhân dân vận chuyển cát, san nền nhà đều nhờ bà con hàng xóm giúp để hoàn thành nhà trước mùa mưa bão. Cứ mỗi đợt là mình vận động 45 người, 45 ngày công.  Tùy theo tiến độ của từng hộ. Ví dụ như nhà anh Ka Hiên Đời vừa rồi, thôn vận động 3 đợt như vậy”.

Quỹ hỗ trợ hộ nghèo không nhiều trong khi đó số hộ nghèo cần hỗ trợ lại nhiều. Vì vậy, cán bộ mặt trận các địa phương phải sát dân, xây dựng kế hoạch vận động, xét chọn những hộ thực sự khó khăn để hỗ trợ trước. Bà Tơ Ngol Thạch, Phó Chủ tịch UBMTTQVN xã Cà Dy, huyện Nam Giang cho biết: “Địa hình đồi núi cực kỳ khó khăn, việc làm thì thiểu, hộ nghèo còn nhiều. Vì vậy mặt trận xã phối hợp với UBND xã rà soát lại danh sách của từng thôn, căn cứ vào chỉ tiêu của cấp trên đưa xuống, xã chọn lọc lại. Hộ nào khó khăn nhất thì hỗ trợ cho hộ đó trước, còn hộ nào đỡ khó khăn hơn thì hỗ trợ sau”.

5 năm qua, Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam huyện Nam Giang đã tiếp nhận 2 tỷ đồng Quỹ “Vì người nghèo”, cùng với đó là 2 tỷ đồng từ Chương trình an sinh xã hội ở các địa phương. Số tiền này đã được phân bổ hỗ trợ xây dựng và sửa chữa 31 căn nhà Đại đoàn kết. Bà Zơ Râm Thị Hai, Chủ tịch UBMTTQVN huyện Nam Giang khẳng định kết quả này góp phần thiết thực vào thực hiện các Chương trình mục tiêu Quốc gia giảm nghèo bền vững, xây dựng nông thôn mới trên địa bàn: “Cách thức vận động qua xây dựng 31 nhà Đại đoàn kết bằng cách là trên cơ sở nguồn vận động, huy động bà con xóm làng bằng ngày công. Người không có kinh phí thì giúp bằng công. Ở các khu dân cư cũng đã vận động họ, tộc bà con làng xóm. Cơ bản các ngôi nhà đều rất khang trang”.

Đến cuối tháng 6/2024, Quỹ xóa nhà tạm, nhà dột nát tỉnh Quảng Nam đã vận động được gần 8,5 tỷ đồng. Từ các nguồn lực vận động, Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam các cấp ở tỉnh Quảng Nam đã tập trung hỗ trợ xây mới và sửa chữa gần 8.500 nhà ở cho hộ nghèo, cận nghèo, hộ gia đình hoàn cảnh đặc biệt khó khăn. Tỉnh Quảng Nam hiện còn 15 ngàn hộ nghèo, cận nghèo, hộ hoàn cảnh đặc biệt khó khăn đang sống trong nhà tạm, dột nát. Năm 2023, HĐND tỉnh Quảng Nam thông qua Nghị quyết số 13  quy định mức hỗ trợ xóa nhà tạm, nhà dột nát trên địa bàn tỉnh giai đoạn 2023-2025. Theo đó, tỉnh Quảng Nam đặt mục tiêu đến năm 2025 tiếp tục xây mới 8.675 nhà, hỗ trợ sửa chữa hơn 7.000 nhà từ nguồn ngân sách của tỉnh và các nguồn vận động khác. Ông Lê Thái Bình, Phó Chủ tịch Ủy ban MTTQ Việt Nam tỉnh Quảng Nam cho biết, phấn đấu đến năm 2025, nhân kỷ niệm 50 năm ngày Giải phóng Quảng Nam sẽ hoàn thành chỉ tiêu xoá nhà tạm, dột nát: “Các cấp ủy Đảng, chính quyền, MTTQVN, các tổ chức chính trị xã hội, các tổ chức thành viên của UBMTTQVN các cấp tiếp tục lãnh đạo, chỉ đạo phối hợp thực hiện tốt hơn nữa công tác giảm nghèo bền vững trên địa bàn tỉnh, nhất là Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi gắn với thực hiện Nghị quyết số 13 của HĐND tỉnh về chủ trương thực hiện xóa nhà tạm nhà dột nát cho đối tượng chính sách, hộ nghèo, cận nghèo, phấn đấu đến năm 2025 hoàn thành chỉ tiêu xóa nhà tạm, nhà dột nát”./.