Bâc c’moo a hay, bâc c’năt c’lâng lươt apêê vel âng chr’val Hòa Ninh, chr’hoong Hòa Vang ta luôn ăt coh đhr’năng p’răng brung brăng, boo năc lụ c’tiêr. Xơợng bhrợ bh’rợ xa nay bhrợ pa dưr vel bhươl t’mêê ha dưr dal, UBND chr’val Hòa Ninh xay truih, p’too moon đha nuôr ting pâh pay đoọng k’tiêc bhrợ c’lâng. T’cooh Nguyễn Văn Hinh, ăt coh vel Phước Sơn, chr’val Hòa Ninh, ma nưih tr’nơơp pay đoọng k’tiêc đoọng bhrợ t’bhưah c’lâng đoọng năl: Xang bêl bơơn chính quyền p’too moon, pr’loọng đong t’cooh âi vă ma nưih pa tơơi g’roong, col apêê n’loong lâng pay đoọng k’noọ 150 mét vuông k’tiêc. Ting t’cooh Nguyễn Văn Hình, l’lăm a hay, c’lâng c’tôch xiên k’tứi, p’răng brung brăng, boo lụ c’tiêr, đơơng âng hàng hóa, lươt ra vach âng đha nuôr lum bâc zr’năh k’đhap; cr’pân ga hơt, pa bhlâng năc p’niên k’tứi; nâu câi vêy c’lâng bê tông t’mêê bhưah liêm, aih t’viêng zâp ngai công bhui har:“Ha dang pay đoọng k’tiêc năc căh choom bhrợ c’lâng, đha nuôr zi mr’cơnh đoọng pay đoọng k’tiêc. Acoon c’lâng n’nâu l’lăm a hay năc đhêêng muy c’lâng k’tứi lâh toor ruộng, đha nuôr pooc col lơi chr’noh chr’bêêt đoọng bhrợ c’lâng tu râu liêm crêê za zum, đoọng lang ca coon, cha chau brương tr’nu đươi dua. Tươc nâu câi c’lâng vel, p’lêêh đong liêm aih ting quy trình bhrợ pa dưr vel bhươl t’mêêm.”

Vel Mỹ Sơn, chr’val Hòa Ninh vêy 40 pr’loọng đong pay đoọng k’tiêc bhrợ t’bhưah c’lâng. Apêê pr’loọng n’nâu năc ra li đhăm k’tiêc, năc đhơ pay zên âng đay vă ma nưih chô bhrợ c’lâng. T’cooh Nguyễn Phú Kiểm, trưởng vel Mỹ Sơn, chr’val Hòa Ninh n’jưah ting pâh pay đoọng k’tiêc bhrợ c’lâng n’jưah p’too moon đha nuôr pay đoọng k’tiêc đoọng năl: 5 c’moo a hay, vel đong âi p’too moon đha nuôr pay đoọng k’tiêc bhrợ t’bhưah bâc c’lâng lươt apêê chr’val, pêê vel, đhêêng cơnh c’lâng moot ooy c’lâng vel Mỹ Sơn công dzợ vêy c’lâng k’tiêc. Tơơp c’moo đâu, chính quyền vel đong t’đang moon đha nuôr bhrợ t’bhưah c’lâng lươt ooy ha rêê đhuôch bhrợ lâng bê tông bhưah 4 mét, z’lâh zr’lụ đha nuôr ăt ma mông bhrợ c’lâng bhưah 5 mét. Đha nuôr vel Mỹ Sơn mr’cơnh xa nay dal, c’lâng lươt z’lâh đong ngai, đong năc pay zên vă ma nưih bhrợ c’lâng năc căh châc xay moon râu rí:“Bh’rợ bhrợ c’lâng năc đoọng bhrợ pa dưr tr’mông tr’meh đoọng ha đha nuôr lâng bhrợ t’vaih  môi trường za zum coh vel đong năc choom moon đha nuôr pa bhlâng lưch loom ting pâh. Acu xay moon đoọng ha đha nuôr năl ghit pay đoọng k’tiêc bhrợ c’lâng công năc tu quyền lợi âng đha nuôr. Coh bhrợ pa dưr c’lâng, trưởng vel năc choom lươt l’lăm năc đha nuôr vêy ting bhrợ têng.”

Tơợ t’ngay apêê c’lâng bê tông t’mêê bơơn bhrợ pa dưr, đha nuôr chr’val Hòa Ninh, chr’hoong Hòa Vang pa bhlâng bhui har, c’lâng vel, p’lêêh đong liêm cra lâh, đha nuôr lươt ra vach liêm buôn. Đoọng xơợng bhrợ 8 c’năt c’lâng bê tông vel bhươl coh c’moo 2023, UBND chr’val Hòa Ninh âi bhrợ 15 g’luh hop đha nuôr vêy râu ting pâh âng apêê mặt trận đoàn thể đh’rưah lâng cấp ủy chính quyền apêê vel.

Chr’val Hòa Ninh xooc t’bhlâng bhrợ liêm xang cr’noọ xa nay hạ tầng c’lâng c’tôch, chroi đoọng đh’rưah chr’hoong Hòa Vang bhrợ têng xang cr’noọ xa nay đô thị loại 4 lâng t’bhlâng dzooc thị xã moot c’moo 2025. Tơợ tơơp c’moo tươc đâu, đha nuôr coh chr’val Hòa Ninh, chr’hoong Hòa Vang âi pay đoọng lâh 6.000 mét vuông k’tiêc, coh đêêc 800 mét vuông k’tiêc ăt, 5.400 mét vuông k’tiêc ha rêê đhuôch, n’jơh lơi 1.300 mét g’roong đoọng bhrợ 8 c’năt c’lâng; đha nuôr chroi đoọng lâh 200 ưc đồng đoọng bhrợ bhr’lâ pay đoọng 3.000 mét c’lâng c’lâng c’tôch, bhrợ t’bhưah tơợ 2 mét dzooc 5 mét. T’cooh Lê Đức Thương, Chủ tịch UBND chr’val Hòa Ninh, chr’hoong Hòa Vang đoọng năl:“Coh c’moo đâu bhrợ k’rơ pa dưr đô thị loại 4 chr’val Hòa Ninh moot bhrợ bhrơợng. Azi p’too moon đha nuôr pay đoọng k’tiêc đoọng bhrợ c’lâng. Coh vel đong chr’val vêy bâc pr’loọng pay đoọng k’tiêc k’ha riêng mét năc a têh. Bêl đha nuôr lêy chr’năp âng apêê lâng bơơn năl năc mr’cơnh loom ting xơợng đươi. Đợ c’năt c’lâng bơơn k’rong bhrợ xooc đâu liêm cra. L’lăm a hay, bh’rợ lươt ra vach zr’năh k’đhap n’đhang nâu câi xe ô tô tươc ting p’lêêh đong, liêm buôn ha pr’ăt tr’mông âng đha nuôr.”

Coh chr’hoong Hòa Vang, thành phố Đà Nẵng vêy k’ha riêng pr’loọng đong ting pâh  đoọng k’noọ 15.000 mét vuông k’tiêc ăt lâng k’tiêc bhrợ ha rêê đoọng bhrợ bâc c’năt c’lâng. Pa zêng đha nuôr ting pâh pay đoọng k’tiêc căh châc xay moon Nhà nước chroot pa chô râu rí. P’căn Trần Thị Mẫn, Phó Chủ tịch Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam thành phố Đà Nẵng đoọng năl: Cr’noọ xa nay âng thành phố năc k’rong bhrợ pa dưr chr’hoong Hòa Vang bơơn cr’noọ xa nay đô thị loại 4 moot c’moo 2024 lâng dưr vaih thị xã moot c’moo 2025, năc choom k’rong bhrợ pa dưr bâc hạ tầng c’lâng p’rang đoọng bơơn cr’noọ xa nay đô thị. Tu cơnh đêêc, zâp câp mặt trận thành phố Đà Nẵng pa zum lâng chính quyền chr’hoong Hòa Vang bhrợ k’rơ  xay truih, p’too moon đha nuôr pay đoọng k’tiêc bhrợ c’lâng đoọng pa xiêr bh’rợ k’rong bhrợ âng nhà nước:“Xooc đâu, xooc k’rong zâp pr’đơợ đoọng bhrợ pa dưr chr’hoong Hòa Vang bơơn cr’noọ xa nay đô thị loại 4 lâng dưr vaih thị xã c’moo 2025. Azi bơơn lêy zâp câp mặt trận chr’hoong Hòa Vang lâng chính quyền vel đong âi moot bhrợ têng liêm đoọng xay truih p’too moond dha nuôr pay đoọng k’tiêc bhrợ c’lâng. Năc đoo bh’rợ pa bhlâng chr’năp đoọng ha pr’ăt tr’mông đha nuôr lâng bhrợ đoọng ha pr’dưr pr’dzoọng đô thị âng chr’hoong Hòa Vang dưr vaih liêm cra lâh, mă bơơn cr’noọ xa nay vel bhươl t’mêê, vel bhươl cơnh t’mêê liêm./.”

Hiến đất làm đường giao thông vì lợi ích của chính mình

   Trong quá trình chỉnh trang, quy hoạch đô thị đặc biệt là xây dựng nông thôn mới nâng cao, tại huyện Hoà Vang, thành phố Đà Nẵng nhiều hộ dân tự nguyện hiến đất vườn, đất sản xuất để mở rộng, nâng cấp đường, góp phần thay đổi diện mạo huyện ngoại thành của thành phố. PV Tuyết Lê thường trú tại miền Trung phản ánh thực tế này:

Mấy năm trước, nhiều tuyến đường liên thôn xã Hoà Ninh, huyện Hoà Vang luôn trong tình trạng nắng bụi, mưa bùn. Thực hiện chương trình xây dựng nông thôn mới nâng cao, UBND xã Hoà Ninh tuyên truyền, vận động người dân tham gia hiến đất làm đường. Ông Nguyễn Văn Hinh, ở thôn Phước Sơn, xã Hoà Ninh, người đầu tiên hiến đất để mở rộng đường cho biết: Sau khi được chính quyền vận động, gia đình ông đã thuê người di dời tường rào, chặt hạ cây cối và hiến gần 150 m2  đất. Theo ông Nguyễn Văn Hình, trước đây, đường sá chật hẹp, nắng bụi, mưa lầy, vận chuyển hàng hoá, đi lại của bà con gặp nhiều khó khăn; nguy hiểm, đặc biệt là trẻ nhỏ; nay có đường bê tông mới thông thoáng, sạch đẹp ai cũng phấn khởi:“Nếu không hiến đất thì không mở được đường, người dân chúng tôi  đồng lòng để hiến đất. Con đường này trước đây chỉ một lối đi nhỏ ngoài bờ ruộng, người dân phá hoa màu tất cả để làm đường vì lợi ích chung, để cho đời con, đời cháu mình sau này hưởng. Đến giờ đường làng ngõ xóm sạch đẹp theo quy trình xây dựng nông thôn mới.”

Thôn Mỹ Sơn, xã Hoà Ninh có 40 hộ dân hiến đất mở rộng đường. Các hộ này tự giải phỏng mặt bằng, thậm chí tự bỏ tiền thuê nhân công về làm đường. Ông Nguyễn Phú Kiểm, trưởng thôn Mỹ Sơn, xã Hoà Ninh vừa tham gia hiến đất làm đường vừa vận động bà con hiến đất cho biết: 5 năm trước, địa phương đã vận động người dân hiến đất mở rộng nhiều đường liên xã, liên thôn, riêng tuyến đường vào thôn Mỹ Sơn vẫn còn đường đất. Đầu năm nay, chính quyền địa phương kêu gọi người dân mở rộng đường nội đồng làm bê tông rộng 4 mét, qua khu dân cư làm đường rộng 5 mét. Người dân thôn Mỹ Sơn đồng tình rất cao, đường qua nhà nào, nhà đó tự nguyện bỏ tiền thuê nhân công giải phóng mặt bằng mà không hề tính toán thiệt hơn:“ Việc mở đường nhằm xây dựng phát triển kinh tế cho nhân dân và tạo cảnh quan môi trường chung ở địa phương phải nói bà con rất tích cực. Mình giải thích cho người dân hiểu hiến đất làm đường cũng là vì quyền lợi của nhân dân. Trong xây dựng mở đường, trưởng thôn phải đi đầu thì dân người ta mới làm theo”.

Từ ngày, các tuyến đường bê tông mới được hình thành, người dân xã Hoà Nình, huyện Hoà Vang rất phấn khởi, đường làng ngõ xóm khang trang sạch đẹp hơn, bà con đi lại thuận tiện.  Để thực hiện 8 tuyến bê tông nông thôn trong năm 2023, UBND xã Hoà Ninh đã tổ chức 15 cuộc họp dân có sự tham gia của các mặt trận đoàn thể cùng cấp uỷ chính quyền các thôn.

Xã Hòa Ninh đang nỗ lực hoàn thiện tiêu chí hạ tầng giao thông, góp phần cùng huyện Hoà Vang hoàn thành tiêu chuẩn đô thị loại 4 và phấn đấu lên thị xã vào năm 2025. Từ đầu năm đến nay, người dân ở xã Hoà Ninh, huyện Hoà Vang đã hiến hơn 6.000 m2 đất, trong đó 800 m2 đất ở, 5.400 m2 đất nông nghiệp, tháo dỡ 1.300 mét tường rào để làm 8 tuyến đường; người dân đóng góp hơn 200 triệu đồng để xây dựng nâng cấp 3.000 mét đường giao thông, mở rộng từ 2 mét lên 5 mét. Ông Lê Đức Thương, Chủ tịch UBND xã Hoà Ninh, huyện Hoà Vang cho biết:“Trong năm nay đẩy mạnh phát triển đô thị loai 4 xã Hoà Ninh vào cuộc quyết liệt. Chúng tôi vận động nhân dân hiến đất để mở đường. Trên địa bàn xã có những hộ hiến đất hàng trăm mét trở lên. Khi người dân thấy giá trị của họ và hiểu được đồng tình hưởng ứng. Những tuyến đường được đầu tư hiện nay khang trang. Trước đây việc đi lại khó khăn nhưng bây giờ xe ô tô tới từng ngõ, từng nhà, thuận lợi cho an sinh xã hội và kinh tế xã hội của người dân."

Ở huyện Hoà Vang, thành phố Đà Nẵng có hàng trăm hộ dân tình nguyện tham gia hiến gần 15.000 m2 đất ở và đất nông nghiệp để mở rộng nhiều tuyến đường. Hầu hết người dân tham gia hiến đất không đòi hỏi Nhà nước đền bù. Bà Trần Thị Mẫn, Phó Chủ tịch Uỷ ban Mặt trận tổ quốc Việt Nam thành phố Đà Nẵng cho biết: Mục tiêu của thành phố là tập trung xây dựng huyện Vang đạt chuẩn đô thị loại 4 vào năm 2024 và trở thành thị xã vào năm 2025, cần đầu tư xây dựng rất nhiều hạ tầng giao thông để đạt chuẩn đô thị. Vì vậy, các cấp mặt trận thành phố Đà Nẵng phối hợp với chính quyền huyện Hoà Vang đẩy mạnh tuyên truyền, vận động người dân hiến đất làm đường để giảm gánh nặng đầu tư công: “Hiện nay, đang tập trung mọi nguồn lực để xây dựng huyện Hoà Vang đạt chuẩn đô thị loại 4 và trở thành thị xã năm 2025. Chúng tôi nhận thấy rằng các cấp mặt trận huyện huyện Hoà Vang và chính quyền địa phương đã vào cuộc tích cực để để tuyên truyền vận động nhân dân  hiến đất làm đường. Đó là phong trào hết sức ý nghĩa và thiết thực cho chính đời sống người dân và làm cho bộ mặt đô thị của huyện Hoà Vang trở nên khang trang hơn đạt tới tiêu chí nông mới, nông thôn kiểu mẫu.”/.