Tơợp c’moo 2023, amoó Trần Thị Thanh Thảo (chr’val Nông Thượng, thành phố Bắc Kạn) bhrợ pa dưr HTX zanươu đơơng pr’đợc Thảo Hân. Nâu đoo ta lêy năc quyết định grơơ nhool, tu bh’rợ nâu dzợ t’mêê lâng căh buôn pa đăn lâng thị trường xoọc cr’chăl kinh tế t’mêê lưm căh liêm crêê tu pr’luh Covid-19. Lâh mơ dzợ, đợ zên tr’nơợp đoọng pa dưr pa xớc bhrợ têng cha zi lâh đợ mơ zên k’rong k’miah âng pr’loọng đông, ha dợ bhiệc bhrợ pa dưr, k’đhơợng zư lêy hợp tác xã... amoó căh ơy vaih kinh nghiệm. Anoo Vũ Sơn Hà, k’diịc amoó Thảo moon: Ting tr’pac đh’rưah lâng cr’noọ bh’rợ âng k’điêl đăh râu chr’năp liêm tơơm zanươu âng vel đông xoọc bêl đhr’năng nâu cơy đợ bh’nơơn pr’đươi zư lêy c’rơ liêm sạch, tơơm riah liêm ghit lâng chr’năp liêm lâng môi trường căh liêm zâp coh thị trường, anoo Hà chăp đươi, lươt đh’rưah lâng amoó: “Acu ơy zooi đoọng k’điêl đợ bhiệc hi lêệng, đợ bhiệc âng pân jưih choom bhrợ năc t’bhlâng zooi k’điêl. Cơnh năc lươt prá xay, bhrợ t’bhưah thị trường, lươt ta mooh lêy zâp cửa hàng xang nặc lươt zâp hội chợ đoọng p’căh moon. Acu cung t’bhlâng lưch c’rơ đoọng bhrợ ha cơnh HTX ting t’ngay ting pa dưr k’rơ”.

Tu vêy pa zưm bhrợ têng zâp râu tơơm zanươu, tươc đâu HTX âng pr’loọng đông amoó Trần Thị Thanh Thảo ơy pa dưr pa xơc lâh 10 bh’nơơn pr’đươi, ooy đâu vêy 2 bh’nơơn pr’đươi bơơn bh’nơơn OCOP. Lâh mơ, amoó dzợ bhrợ phòng khám, pa zưm khám pa dưah cr’ay lâng y học cổ truyền ooy đăh bhiệc đươi dua zâp bh’nơơn pr’đươi âng HTX bhrợ têng. Bêl moon ooy truih c’lâng dưr zi lâh zr’năh k’đhạp ooy đợ t’ngay tơợp bhrợ, amoó Trần Thị Thanh Thảo ta luôn moon tươc k’diịc đay: “Ooy cr’chăl bhrợ pa dưr HTX acu lưm bâc zr’năh k’đhạp, hân đhơ cơnh đêêc pr’đoọng vêy ta luôn k’diịc zooi bhrợ đh’rưah ooy cr’chăl bhrợ pa dưr. Bêl lưm zr’năh k’đhạp, k’noọ căh mặ dưr zi lâh năc k’diịc ta luôn đương xơợng, p’too p’zương lâng pa xoọng c’rơ ha cu. Năc đoo pr’đơợ đoọng acu căh ha mơ pa đhêy t’bhlâng bhrợ ting c’lâng âng đay bhrợ”.

Amoó Lý Thị Hội, acoon coh Dao, Giám đốc HTX Kềm Miền coh chr’val Bành Trạch, chr’hoong Ba Bể cung moon: K’diịc đay năc manưih bhrợ đoọng ha đay nhâm mâng, t’bhlâng lêy bhrợ têng cha. C’moo 2022, amoó bhrợ pa dưr HTX buôn câl pay bh’nơơn pr’đươi đăh ha rêê đhuôch lâng choh, bhrợ zâp râu pr’đươi bh’rợ coh vel đông. Zâp bêl lươt đhị zâp vel đông ch’ngai, anoo Thắng k’diịc amoó buôn lái xe âng đơơng, zooi đoọng, pay đơơng chô đoọng lêy bhrợ. Đoọng lêy bhrợ pa xiêr hi lêệng zr’năh ha k’điêl, anoo năc lêy bhrợ pa xoọng bhiệc z’zêệ pa bhrợ coh đông, zư lêy k’coon... amoó Lý Thị Hội moon: “T’ngay tr’nơợp acu lưm bâc zr’năh k’đhạp, căh zâp zên, căh vaih c’năl bh’rợ liêm ghit k’đhơợng zư, lêy bhrợ hợp tác xã, căh năl liêm ghit đăh k’đhơợng zư apêê pa bhrợ, bhiệc k’đươi moon đhanuôr ting pâh bhrợ, lâh mơ thị trường căh têêm ngăn... bâc bêl acu ta u loom lâng kiêng lơi. Pr’đoọng vêy pr’loọng đông zooi đoọng, lâh mơ năc k’diịc cu. A’đoo zooi acu đăh bhiệc đông xang, âng đơơng k’coon lươt học xang nặc zooi đoọng đăh pr’đươi pr’dua, đh’rưah châc lêy năl thị trường. Tu vêy râu zooi đoọng đăh anoo năc vêy đhị za’nươr nhâm mâng đoọng acu t’bhlâng bhrợ doọ lơi jợ...”.

K’dâng 400 hợp tác xã đhị tỉnh Bắc Kạn bâc lêy apêê pân đil bhrợ Giám đốc. Truih c’lâng bhrợ têng cha âng pân đil k’coong ch’ngai căh nặc mưy xa nay bh’rợ ooy đợ râu t’bhlâng âng cha nặc manưih, năc dzợ c’leh bh’rợ đoọng ha c’rơ âng râu pa zưm bhrợ đh’rưah âng pr’loọng đông. Năc râu cr’noọ tr’kiêng, râu ting tr’pac đh’rưah lâng râu tin đươi bhrợ pr’đơợ ga măc chr’năp, zooi đoọng apêê dưr zi lâh zr’năh k’đhạp, bơơn bhrợ bâc bh’nơơn liêm choom lâng ting bhr’dzang bhrợ tr’xăl pr’ăt tr’mung. Đợ xa nay t’ruih nâu năc vêy bhrợ clan bhưah, pa dưr cr’noọ cr’niêng lâng bhrợ pa xoọng bâc đhị za nươr g’nưm nhâm mâng đoọng ha đợ apêê pân đil lơơng truih c’lâng bhrợ pa dưr ooy ha y chroo./.

GIA ĐÌNH - ĐIỂM TỰA CHO PHỤ NỮ VÙNG CAO VƯƠN LÊN LÀM KINH TẾ

Vượt qua những khó khăn về khí hậu, địa hình, tập quán và cả những định kiến, phụ nữ vùng cao Bắc Kạn đang ngày càng khẳng định vai trò trong phát triển kinh tế, từng ngày thay đổi cuộc sống của chính mình và góp phần làm giàu cho quê hương.

Đầu năm 2023, chị Trần Thị Thanh Thảo (xã Nông Thượng, thành phố Bắc Kạn) thành lập HTX dược liệu mang tên Thảo Hân. Đây được xem là quyết định đầy táo bạo, bởi mô hình này còn khá mới và không dễ tiếp cận thị trường ở thời điểm kinh tế vừa bị ảnh hưởng bởi đại dịch COVID-19. Hơn nữa, số vốn ban đầu để phát triển sản xuất vượt quá nguồn tích lũy của gia đình, trong khi việc thành lập, quản lý, điều hành hợp tác xã... chị chưa có kinh nghiệm. Anh Vũ Sơn Hà, chồng của chị Thảo kể rằng: Chia sẻ với suy nghĩ của vợ về thế mạnh cây dược liệu của quê nhà trong khi xu thế hiện nay những sản phẩm chăm sóc sức khỏe sạch, nguồn gốc tự nhiên và thân thiện môi trường còn thiếu vắng trên thị trường, anh Hà đã tin tưởng đồng hành cùng chị: “Tôi đã hỗ trợ vợ những việc nặng, những việc mà đàn ông làm được thì mình cố gắng giúp vợ mình. Như là đi xúc tiến, mở rộng thị trường, đi chào hàng các cửa hàng rồi đi các hội chợ giới thiệu. Tôi cũng cố gắng hết sức để sao cho HTX ngày càng đi lên”.

Nhờ tập trung sản xuất và chế biến các loại cây dược liệu, đến nay HTX của gia đình chị Trần Thị Thanh Thảo đã phát triển được hơn 10 sản phẩm, trong đó 2 sản phẩm đạt tiêu chuẩn OCOP. Ngoài ra, chị còn mở phòng khám, kết hợp khám chữa bệnh bằng y học cổ truyền thông qua việc sử dụng chính các sản phẩm do HTX sản xuất. Khi nói về hành trình vượt khó trong những ngày đầu khởi nghiệp, chị Trần Thị Thanh Thảo luôn nhắc tới người chồng của mình: “Trong quá trình phát triển HTX tôi gặp rất nhiều khó khăn, nhưng may mắn là tôi luôn có chồng bên cạnh đồng hành trong quá trình phát triển. Khi gặp khó khăn, áp lực tưởng không thể vượt qua thì chồng luôn lắng nghe, động viên và tiếp thêm sức mạnh. Đây là động lực để tôi không ngừng cố gắng, tiếp tục kiên trì con đường mình đã chọn…”

Chị Lý Thị Hội, dân tộc Dao, Giám đốc HTX Kềm Miền ở xã Bành Trạch, huyện Ba Bể cũng cho rằng: "Ông xã" chính là người tạo dựng niềm tin, động lực cho chị tập trung phát triển kinh tế. Năm 2022, chị đứng ra thành lập HTX chuyên thu mua nông sản và trồng, chế biến các loại nông sản địa phương. Mỗi khi đến bản xa, anh Thắng chồng chị trực tiếp lái xe, giúp bê vác, đưa về sơ chế. Để giảm bớt gánh nặng cho vợ, anh sẵn sàng đảm nhận việc cơm nước, chăm sóc con cái… Chị Lý Thị Hội cho biết: “Ngày đầu tôi gặp rất nhiều khó khăn, thiếu vốn, rồi không có kiến thức quản lý, điều hành hợp tác xã, thiếu kiến thức quản lý nhân lực, việc vận động bà con tham gia khó, hơn nữa thị trường không ổn định…nhiều khi tôi nản và muốn bỏ cuộc. Tôi may mắn được gia đình rất ủng hộ, nhất là chồng tôi. Anh giúp tôi việc nhà, đưa đón con đi học rồi giúp tôi về hàng hóa, cùng nhau tìm hiểu thị trường. Chính sự hậu thuẫn từ anh là chỗ dựa vững chắc để tôi không bỏ cuộc giữa chừng…”

Khoảng 400 hợp tác xã tại tỉnh Bắc Kạn phần lớn đều do phụ nữ làm Giám đốc. Hành trình vươn lên làm kinh tế của phụ nữ vùng cao không chỉ là câu chuyện về những nỗ lực cá nhân, mà còn là minh chứng cho sức mạnh của sự gắn kết gia đình. Chính tình yêu thương, sự sẻ chia và niềm tin đã trở thành nguồn động lực to lớn, giúp họ vượt qua khó khăn, gặt hái thành công và từng bước thay đổi cuộc sống. Những câu chuyện đầy cảm hứng này sẽ tiếp tục lan tỏa, khơi dậy khát vọng và tạo thêm nhiều điểm tựa vững chắc cho những người phụ nữ khác trên con đường xây dựng tương lai./.