J’niêng n’nâu vêy ta bhrợ coh cr’chăl xang tr’pay diic điêl, ađoo pân đil năc lướt atuúc axiu đoọng rơơm vêy pr’ắt tr’mông âng diịc điêl đay têêm ngăn bhui har.

Ting cơnh cr’noọ xa nay âng manuyh Vân Kiều, ha dang ađoo pân đil bơơn atuúc đhâl, coóp, axiu vêy xiêl griing… năc pr’ắt tr’mông diic điêl nhâm mâng. Tu pazêng pr’đươi n’nâu năc xay moon ooy râu doọ choom xó mút: đhâl- ăt muy đhị, ađoo k’điêl năc ắt coh đong k’diíc tượt lang; acoop- năc lướt zih, ađoo k’điêl năc ắt, pa bhrợ coh đong a năm; axiu vêy xiêl griing- ađoo k’điêl tươc ooy đong k’diic năc cơnh boọ lái. Ha dang, ađoo pân đil crêê bơơn atuúc axiu căh ma xiêl, pa bhlang năc đợ acoon choom ch’ploọng cơnh ađuh năc đhơ đhơ ađoo pân đil n’năc công lơi đong k’diic lướt ooy lơơng, căh cậ chô ooy đong k’conh k’căn luônh.

P’căn Hồ Thị Thương, Chủ tịch Hội pân đil chr’val Tà Long, chr’hoong Đakrông xay moon: Tơợ bấc lang n’nâu, đhanuôr Vân Kiều vêy cr’noọ ha dang acoon axiu tr’nơơp bơơn atuúc năc đợ axiu vêy xiêl griing lâng chr’năp bhlâng năc axiu bhoọc năc anhi diic điêl n’năc ăt đanh đươnh, liêm pr’hay. Ha dang axiu căh ma xiêl năc anhi diic điêl n’năc ắt đh’rưah căh nhâm mâng. Hân đhơ cơnh đêêc, j’niêng n’nâu năc đoọng apêê bhuh xoọng ađoo k’diic n’năl lâh mơ ooy ađoo ma mai, đoọng ađoo ma mai n’năc choom ăt mamông liêm crêê lâh mơ lâng bhuh xoọng n’đăh k’diíc, tu bh’rợ lướt ta tuúc năc lướt đh’rưah lâng bấc ngai, năc pa prá, xa ay, xay moon râu ta béch g’lăng./.

Độc lạ tục “Xúc cá” cầu may của đồng bào Vân Kiều

Hàng trăm năm nay, đồng bào dân tộc Vân Kiều ở xã Tà Long, huyện Đakrông, tỉnh Quảng Trị vẫn duy trì phong tục "xúc cá" đoán vận mệnh hôn nhân (tiếng Vân Kiều là “tù toạc”). Phong tục này diễn ra vào thời điểm sau đám cưới, cô dâu xuống suối xúc cá để cầu may cho hạnh phúc của vợ chồng mình.

Theo quan niệm của người Vân Kiều, nếu cô dâu xúc được đá, ba ba, cá có vảy nhám… thì hôn nhân bền chặt. Vì những vật này tượng trưng cho sự không hoặc ít di chuyển: đá - ở một chỗ, cô dâu sẽ ở nhà chồng mãi mãi; ba ba - di chuyển chậm, cô dâu sẽ đi xung quanh nhà; cá có vảy nhám - cô dâu mắc vào nhà chồng như con cá mắc vào tấm lưới. Ngược lại, nếu cô gái xúc phải cá da trơn, đặc biệt là những con vật biết nhảy như ếch nhái thì sớm muộn gì cô dâu ấy cũng bỏ chồng đi nơi khác hoặc về nhà bố mẹ đẻ.

Bà Hồ Thị Thương, Chủ tịch Hội phụ nữ xã Tà Long, huyện Đắkrông cho hay: Từ nhiều đời nay, đồng bào Vân Kiều vẫn quan niệm nếu con cá đầu tiên xúc được là loại cá có vảy nhám và đặc biệt là cá trắng thì hôn nhân rất bền lâu, viên mãn. Nếu là cá trơn thì hôn nhân không tốt, bền. Tuy nhiên, lễ tục này còn để họ hàng hiểu hơn về cô dâu, để cô dâu hòa nhập với chị em bên chồng nhanh hơn vì việc xúc cá đòi hỏi sự giao tiếp, phối hợp giữa nhiều người, đòi hỏi sự kiên trì, khéo léo./.