“Asăp mjum ênguôt” kyua klei bi dôk ung mô̆ mơ̆ng mda

VOV4.Êđê - Klei bi dôk ung mô̆ mơ̆ng mda leh anăn bi dôk anak amiêt awa ăt adôk mâo hlăm dŭm krĭng mnuih djuê ƀiă ti čar Dak Lak. Hlăm dŭm thŭn êgao, wăt tơdah bruă sang čư̆ êa leh anăn dŭm anôk bruă, dhar bruă djŏ tuôm đru hâo hưn mtô mblang kñăm bi hrŏ, gang mkhư̆ ƀiădah ară anei ăt ba lu klei amâo jăk. Hlue ngă Hdră “Bi hrŏ klei bi dôk ung mô̆ mơ̆ng mda leh anăn bi dôk anak amiêt awa hlăm krĭng mnuih djuê ƀiă”, mrâo anei, Anôk bruă djuê ana čar Dak Lak bi hgŭm leh hŏng Knơ̆ng bruă sang čư̆ êa dŭm alŭ wăl mđĭ hâo hưn čiăng bi hrŏ klei dôk ung mô̆ mơ̆ng mda.

 

Mrâo 16 thŭn, H’Đô Ayun (djuê ana Ê Đê) ti ƀuôn Dhŭng, xã Čư̆ M’Gar, kdriêk Čư̆ M’Gar (čar Daklak) dôk ung leh. Hlăm dŭm hrue tal êlâo dua ung mô̆, adôk mâo amĭ ama čung ba, snăn ka jăk ktrŏ ôh hlăm klei hdĭp gŏ sang pô. Ƀiădah mơ̆ng leh mâo anak, klei hdĭp mda dơ̆ng găn lu mta klei dleh dlan. Ară anei mâo dua čô anak leh, snăn H’Đô Ayun ƀuh yơh ñu lĕ hlăm klei soh čhuai. klei hdĭp dleh dlan, kƀah wư djăp mta, êjai dua ung mô̆ dôk hlăm thŭn dôk đĭ prŏng, ai tiê klei mĭn ka kjăp, knhal tuič lĕ hlăm klei bi lui ung mô̆:

“Klei dleh dlan hlăm djăp mta, Kyua kâo mkŏ mjing găp djuê mơ̆ng hnưm. Amâo mâo prăk kăk rông anak ôh, lehanăn klei ciăng atăt anak nao sang hră mơar ăt tuôm hŏng klei dleh dlan mơh. Amâo mâo djăp ôh prăk kơ anak nao sang hră. Nô năng anak hriăm adŭ 7 leh, ƀiădah ară anei anak knŏng dôk hriăm ti adŭ 4. Kbiă hriê mơ̆ng jih jang klei dleh dlan pô dôk găn. Duh ƀơ̆ng amâo mâo đĭ kyar kyua pô dôk kƀah hlăm djăp mta klei amâo mâo thâo săng. Tơdah dưi lŏ ruah, sĭt nik kâo amâo srăng dôk ung mơ̆ng hnưm ôh, kyuadah knap hĭn jing leh mâo anak...”

Sa hlăm dŭm klei msĕ snăn mơh, amai H’Mai Kƀuôr, Ƀuôn Dhŭng, să Čư̆ M’Gar, kdriêk Čư̆ M’Gar, čar Dak Lak dôk ung ăt mơ̆ng 16 thŭn. Khădah mâo leh klei gŏ sang găp djuê kăm ghă, ƀiădah ñu amâo mâo hmư̆. H’Mai Kƀuôr ăt kut kat dôk ung êjai thŭn knŏng thâo huă ƀơ̆ng lehanăn hriăm hră mơar. Dôk ung mơ̆ng hnưm, snăn klei hriăm hră mơar amâo lŏ leh, klei hdĭp knŏng wir wir jŭm anôk čhĭ  mnơ̆ng hliê điêt lehanăn knŏng hlăm bruă hlăm pưk sang. H’Mai Kƀuôr yăl dliê, dôk hĕ ung mơ̆ng hnưm, ară anei knŏng wĭr wĭr hlăm kpur gŏ, klei hdĭp kơ êngao mâo lu mta klei jăk pô ka tuôm thâo ôh, kyua dôk leh ung rông anak yơh.

“Êjai hlăk dôk mda êdi ƀiădah jing leh amĭ. Djăp mta klei dleh dlan jŭm gah găn. Ruă duam amâo mâo prăk blei êa drao bŏ hŏng klei dleh dlan. Lŏ wĭt bi mĭn hƀlŏk êdi, kyua kbiă hĕ sang hră, ruăt dôk ung hnưm”.

  H’Đô lehanăn H’Mai dôk ung mơ̆ng hnưm sơăi. Sa čô čŏng ưa ai ƀiă ƀiă hŏng klei hdĭp pô ară anei, sa čô hlŏng tloh ênuê mtam ung mô̆ truh bi lui krah wah êlan. Klei mĭn brei phung anak dôk ung, dôk mô̆ mơ̆ng hnưm mĭndah čiăng bi hơĭt klei hdĭp mda, chĭndah mâo mnuih đru ngă bruă, ƀiădah klei anăn amâo lŏ djŏ guôp ôh. H’Mưu Kƀuôr (kreh iêo jing Aduôn H’Mai) ti ƀuôn Dhŭng, să Čư̆ M’Gar, kdriêk Čư̆ M’Gar lač:

“Kâo mtă nanao kơ anak čô bi hriăm hră mơar, amâo mâo kmang kơ hlăp, kâo amâo mâo brei ôh anak čô kbiă sang hră lehanăn dôk mô̆, dôk ung hnưm, ka thâo mă bruă knuă ôh hŏng klei hdĭp gŏ sang”.

Kdriêk Čư̆ M’Gar, čar Daklak mâo êbeh 197.000 čô mnuih hŏng 25 djuê ana ayŏng adei hdĭp mda. Mơ̆ng akŏ thŭn 2018 truh kơ ară anei kdriêk mâo čih yap truh 50 kruôp bi dôk ung mô̆ mơ̆ng mda, lehanăn klei anei hlăk dơ̆ng hrŏ mơh. Lu alŭ wăl êlâo dih jing anôk kreh mâo klei amâo mâo jăk, ƀiădah hlăm thŭn aneidưi gang mkhư̆ leh lehanăn ƀrư̆ ƀrư̆ dơ̆ng msưh kdŭn jih. Siămdah, hlăm kdriêk ăt adôk mâo truh 8 hlao ung mô̆ bi dôk mơ̆ng mda. Y-Wem Hwing- K’iăng khua knơ̆ng bruă sang čư̆ êa kdiêk Čư̆ M’Gar, čar Dak Lak brei thâo, hlăm dŭm thŭn giăm anei, bruă sang čư̆ êa alŭ wăl lehanăn dŭm êpul êya mâo ngă leh lu bruă jăk kñăm bi hrŏ klei bi dôk ung mô̆ mơ̆ng mda, lehanăn klei bi dôk anak amiêt awa sa thŭng k’ŭt hlăm krĭng mnuih djuê ƀiă. Khădah boh tŭ dưn tal êlâo jăk leh, ƀiădah dŭm klei lŏ bi mlih klei thâo săng hlăm mnuih ƀuôn sang, năng lŏ dơ̆ng mđĭ hĭn hlăm bruă hâo hưn:

“Hlăm dŭm thŭn giăm anei, klei bi dôk ung mô̆ mơ̆ng mda, klei bi dôk anak amiêt anak awa sa êrah jing thung k’ŭt hrŏ leh êdi. Dŭm dhar bruă djŏ tuôm hlăm kdriêk ksiêm dlăng bi nik kñăm bi hrŏ klei bi dôk ung mô̆ mơ̆ng mda, klei bi dôk anak amiêt awa sa thung k’ŭt. Tơdah hmao thâo, klei bi dôk msĕ snăn, knơ̆ng bruă sang čư̆ êa kdriêk kiă kriê, gĭt gai mghaih msir mtam. Dŭm dhar bruă djŏ tuôm nao mghaih msir hŏng klei sĭt êmĭt, lehanăn mâo klei mtô mblang mtă mtăn kơ mnuih ƀuôn sang amâo lŏ dưi bi dôk ôh ung mô̆ mơ̆ng mda, lehanăn bi dôk anak amiêt awa sa thhung k’ŭt”.

Ngă bruă anei “Kñăm bi hrŏ klei bi dôk ung mô̆ mơ̆ng mda, lehanăn klei bi dôk anak amiêt awa sa thung k’ŭt hlăm mnuih djuê ƀiă”, mrâo anei, Dhar bruă djuê ana čar Daklak bi mguôp leh hŏng knơ̆ng bruă sang čư̆ êa djăp alŭ wăl mâo klei hâo hưn, mtô mblang lu hĭn, kñăm bi hrŏ klei bi dôk ung mô̆ mơ̆ng mda, lehanăn klei bi dôk anak amiêt awa sa thung k'ŭt kơ giăm 3.900 gưl čô mnuih nao hriăm ti   30 boh să mâo ênoh klei bi dôk ung mô̆ mơ̆ng mda, lehanăn anak amiêt awa adôk lu. Mbĭt anăn, dhar bruă djuê ana čar Daklak bi mguôp leh hŏng anôk bruă kiă kriê klei hâo hưn mơ̆ng anôk bruă Đảng čar mâo klei mta mtăn prŏng, kñăm bi hrŏ klei bi dôk ung mô̆ mơ̆ng mda, lehanăn klei bi dôk anak amiêt awa sa êrah hlăm čar./.

Viết bình luận