Mơ̆ng leh mâo hdră Grăp boh să sa mta mnơ̆ng (OCOP), lu mnuih pla mjing ti kdriêk knông lăn Ia Grai, čar Gia Lai, jhŏng mkra mjing mnơ̆ng dhơ̆ng, mkŏ mjing anăn knăl, lehanăn ba mnơ̆ng pô pla mjing mâo čhĭ mnia hlue hŏng êlan elektronik, ba wĭt klei tŭ dưn prŏng kơ gŏ sang lehanăn yang ƀuôn.

 Pla mjing lehanăn mkra mjing kphê hŏng hdră OCOP, amai Nguyễn Thị Thảo – ti wăl krah Ia Kha, kdriêk Ia Grai, čar Gia Lai mâo kiă kriê leh truh kơ 6 mta mnơ̆ng kphê djăp ênoh čuăn mơ̆ng 3 lehanăn 4 mtŭ gưl čar. Tui si ñu, čiăng kơ mnơ̆ng OCOP mâo čhĭ mnia jăk, jing tui si hnơ̆ng jăk mơ̆ng mnơ̆ng pô anăn yơh, lehanăn hlăm klei thâo hưn mdah kơ mnơ̆ng dhơ̆ng pô mâo. Boh kphê mơ̆ng 200ha dlăng kriê wiê ênăk hluê djŏ hŏng ênoh čuăn 4C ti wăl krah Ia Kha, ñu mâo ngă djŏ hŏng klei duh mkra pla mjing doh, mkra mjing boh kphê hŏng klei jăk mđam bi đĭ kpei lehanăn ƀhu dlông pra snăn dưi mâo mnâo mnañ kphê jăk snăk. Mbĭt hŏng anăn, gŏ sang ñu mâo čhĭ leh hlăm hla pŏk elektronik, hlăm hla pŏk yang ƀuôn. Ară anei, jih jang kphê ñu mâo anăn knăl Thảo Hiên mâo čhĭ truh leh kơ dŭm pluh boh čar, ƀuôn hlăm kluôm ala:

        “Čhĭ mnia hliê hgăl ka mkra mjing snăn amâo mâo jăk yuôm ôh, tăp năng luič ênoh. Phŭn tal êlâo čiăng bi mâo mnơ̆ng čhĭ mnia jăk snăn bi mâo krĭng pla mjing jăk, mâo boh mnga jăk djăp ênoh čuăn 4C snăn kâo ƀuh anei jing boh tŭ mơ̆ng alŭ wăl anôk pla mjing, amâo mâo djŏ ti anôk bi mnia mblei ôh. Mkă hŏng dŭm mta mnơ̆ng ka djăp ôh ênoh čuăn OCOP, snăn ya mta mnơ̆ng djăp leh ênoh čuăn OCOP jing yuôm bhăn êdi, mjing klei bi đăo knang prŏng hlăm bruă knuă”.

        Ăt mđing ti hnơ̆ng jăk, Nguyễn Văn Thiêm, ti să knông lăn Ia Chía, kdriêk Ia Grai, mâo mkŏ mjing tŭ jing leh asăr kñŭl pô djăp ênoh čuăn 4 mtŭ OCOP gưl čar. Leh lu thŭn mơ̆ng juăt hlăm bruă knuă, ñu thâo mkra leh asăr kñŭl mñak ƀ’ƀlĭp, lehanăn mkra mjing lu mta mnơ̆ng mơ̆ng asăr kñŭl, mâo leh lu mnuih blei mơ̆ng dŭm boh čar, ƀuôn prŏng hlăm dhŭng truh kơ dơr tui duah:

“Ară anei amâo lŏ čhĭ ôh boh mnga ka mkra mjing, ƀiădah dơ̆ng tui tiŏ hdră êlan mkra mjing, kñăm mđĭ hĭn klei tŭ dưn pô mâo, boh nik thâo dưn yua jih mnuih ngă bruă hlăm ƀuôn sang pô, mơ̆ng đru mâo ƀiă phung ayŏng amai adei hlăm alŭ wăl pô msĕ mơh. Nao wăt hlăm bruă tui duah anôk mnia mblei, bi hưn mdah boh mnga bruă knuă pô ngă ti dŭm anôk rang mdah mnơ̆ng čhĭ mnia, hưn mdah hlăm hla pŏk êlektronik, msĕ si hŏng Zalo, Facebook, Tik Tok anăn yơh jing anôk đru bi mnia mblei hŏng klei tŭ dưn”.

       Mơ̆ng thŭn 2017 truh kơ ară anei, čar Gia Lai mâo leh 311 mta mnơ̆ng djăp ênoh čuăn OCOP ti hnơ̆ng 3-4 mtŭ gưl čar. Hlăm anăn, hjăn kdriêk Ia Grai mâo 14 mta mnơ̆ng djăp ênoh čuăn 4 mtŭ gưl čar, lu jing boh mnga msĕ si asăr kñul, măkka, kphê... Đỗ Văn Đông- K’iăng khua knơ̆ng bruă sang čư̆ êa kdriêk Ia Grai, čar Gia Lai brei thâo, mơ̆ng hdră OCOP, mnuih pla mjing bi mlih leh hdră êlan mă bruă leh pla mjing hlŏng truh kơ bruă mkra mjing boh mnga, truh kơ klei čhĭ mnia mnơ̆ng leh pô mkra mjing, kñăm čiăng dưi mâo mnơ̆ng čhĭ mnia hơĭt:

       “Ară anei jih jang mnơ̆ng leh mkra mjing mâo djăp ênoh čuăn mơ̆ng čar lehanăn grăp thŭn bi ksiêm dlăng boh tŭ mơ̆ng mkra mjing anăn, lehanăn mâo klei bi mklă jing jăk nanao. Mta mkăn lĕ, kdriêk gĭt gai brei mkra mđĭ hnơ̆ng tŭ mnơ̆ng    OCOP. Hlue anăn, klei mƀlir anăn knăl, ênoh čuăn, hưn klă mngač phŭn agha, mâo mđĭ hĭn leh truh sa knhuang djŏ hŏng klei mnuih blei yua hlăm čar lehanăn êngao čar čiăng”.

          Lưu Trung Nghĩa-Khua knơ̆ng bruă lŏ hma čar Gia Lai brei thâo: Wưng thŭn 2021-2025, čar mđing mđĭ kyar jih jang klei mkŏ mjing bruă duh mkra hlue hdră êlan OCOP, đru mkŏ mjing dŭm anôk hưn mdah lehanăn čhĭ boh mnga leh mkra mjing ba wĭt klei tŭ dưn prŏng. Čar mâo leh klei čoh čuăn truh thŭn 2025 lŏ mâo thiăm 250 mta mnơ̆ng OCOP djăp ênoh čuăn 3-4 mtŭ lehanăn ƀiă êdi 2 mta mnơ̆ng djăp ênoh čuăn 5 mtŭ. Mbĭt hŏng anăn jing klei đru hlăm bruă marketing online, tă êlan ba yua kdrăp mrâo mrang 4.0; mkŏ mjing dŭm êpul bi tuôm hlăm klei duh mkra mnia mblei ti gưl čar, amâodah phung duh mkra djă ba mnơ̆ng pô mkra mjing OCOP hưn mdah hŏng anôk mnia mblei hlăm ala čar pô lehanăn hŏng ala tač êngao. Lehanăn mkŏ mjing mtrŭn bi hmao dŭm hdră êlan đru kơ bruă OCOP.