Mnuih Xơ đăng čŏng mkra knơ̆ng êa mđoh ba kơ lŏ pioh pla mjing

VOV4.Êđê- Hlăm wưng klei mlih yan adiê ƀrư̆ hruê brư̆ kjham, bruă sang čư êa leh anăn dhar bruă djŏ tuôm dŭm čar krĭng Lăn Dăp Kngư mâo nanao klei uêñ mĭn, jêñ jêñ duh bi liê, mkra bi jăk, mđĭ hnơ̆ng knơ̆ng kdơ̆ng êa čiăng rơ̆ng bi mâo djăp êa kơ bruă lŏ hma.

Ti kdriêk Tu Mơ Rông, čar Kon Tum, kyua klei jing lăn ala, ênhă pla mjing mdiê hliê leh anăn điêt, amâo mâo dưi rŭ mjing knơ̆ng kdơ̆ng êa prŏng, hŏng ai tiê amâo mâo čang guôn, knang kơ klei duh bi liê mơ̆ng knŭk kna, mnuih ƀuôn sang Sêdang hlăm kdriêk čŏng pô rŭ mjing dŭm plu knơ̆ng kdơ̆ng êa điêt ba êa wĭt kơ kdrăn lŏ čiăng rơ̆ng bi mâo djăp mnơ̆ng ƀơ̆ng huă leh anăn mâo klei hdĭp trei mđao.

Êjai adiê hlơr ktang kƀah êa, hŏng êlan mnuôr mbông êa jing kbưi êbeh 1km mâo mnuih ƀuôn sang ti ƀuôn Long Láy 2 lehanăn Ba Tu 2, să Ngọc Yêu, kdriêk Tu Mơ rông čŏng bi jak mkra knơ̆ng kdơ̆ng êa mdoh ba kơ kdrăn lŏ ti Đăk Kring prŏng 8ha. Knơ̆ng kdơ̆ng êa anei knŏng điêt păng ti êa hnoh, lehanăn ƀuôr mnuôr êa hlue kping čư̆, dah truh ti dŭm kčŭn klŭt, amâodah ti dŭm anôk čiăng bi mâo hnơ̆ng êa đoh tui si pô čiăng, snăn nao druôm ana guôl dlông blah mdua čông lehanăn mkŏ mbĭt kdrêč ana guôl anăn mjing mbông kơ êa găn hlăm dŭm kdrêč jing dleh dlan. A Thoát, khua ƀuôn Long Láy mâo klei mơak leh yăl dliê kơ bruă mnuih ƀuôn sang čŏng mkra knơ̆ng kdơ̆ng êa mơ̆ng dua boh ƀuôn bi mguôp mbĭt:

 “Dua boh ƀuôn mâo klei bi trông, snăn bi ktuh êyuh mă bruă hlăm brô sa hrue kăm, nao ngă bruă hlăm klei thâo bi mguôp, čŏng mkra jih dơ̆ng mơ̆ng păng êa lehanăn mkra mbông čiăng bi mâo êa mđoh ba truh kơ lŏ. leh mâo mnuôr mbông êa anei snăn mnuih ƀuôn sang mơak snăk”

         Să Ngọc Yêu, kdriêk Tu Mơ Rông mâo 7 boh ƀuôn hŏng ênoh mnuih giăm 1.700 čô mnuih lehanăn 98% jing mnuih djuê ana Xơ đăng. Kyua anôk ala jing troh trôk čư̆ čhiăng, mâo anôk truh kơ 104ha pioh ngă lŏ pla mdiê, jing dŭm čuê hliê điêt klah klap snăn dleh kơ klei knŭk kna duh bi liê msĕ hŏng dŭm kdrăn lŏ prŏng ôh. Ƀuh jing bruă čiăng mjêč yơh snăn mnuih ƀuôn sang bi jak ngă mkra mâo 19 knơ̆ng păng êa hnoh pioh mđoh ba kơ lŏ truh 70ha. Lê Văn Hoàng, Khua să Ngọk Yêu lač, kyua mâo knơ̆ng êa mnuih ƀuôn sang čŏng mkra mă hjăn, dŭm thŭn giăm anei mdiê lŏ hlăm să mboh hĭn leh. Mâo leh lu thŭn hŏng anei akâo kơ knŭk kna đru, čiăng kơ mnuih ƀuôn sang mdul hĭn klei kplŭt êsei huă hlăm yan giăm wiă. Mbĭt hŏng anăn, mnuih ƀuôn sang ăt čŏng bi jak hdơ̆ng găp bi thâo răng mgang dliê akŏ êa, kñăm đru krơ̆ng êa pioh mđoh ba kơ lŏ:

   “Ƀuh klei mnuih ƀuôn sang thâo săng ară anei bi răng kriê dliê pioh đru krơ̆ng brei êa kơ lŏ, lehanăn lŏ thâo pla mjing dŭm mta ana êa drao hlăm gŭêyui dliê, thâo pla mjing ana tŭ yuôm jing jăk leh. Mnuih ƀuôn sang kreh hiu ksiêm nanao boh nik hlăm dŭm čuê êlâo dih tuôm hŏng klei mnuih ƀuôn sang jah druôm, snăn ară anei lŏ wĭt pla dliê”.

Kluôm kdriêk Tu Mơ Rông, čar Kon Tum ară anei mâo 1.270ha mdiê lŏ, giăm 40 knơ̆ng mbông êa hlăm kdriêk mâo knŭk kna duh bi liê dưi djăp êa kriuh mđoh kơ hlăm brô 780ha. Bi hŏng giăm 500ha lŏ adôk mơ̆ng mnuih ƀuôn sang djuê ana Xơ đăng ti 11 să hlăm kdriêk čŏng gidơ̆ pô bi iêo jak hgŭm ngă mă pô dŭm anôk păng êa hnoh pioh mđoh êa ba kơ lŏ. Phạm Xuân Quang, K’iăng khua knơ̆ng bruă sang čư̆ êa kdriêk Tu Mơ Rông, brei thâo, mđrăm mbĭt hŏng mnuih ƀuôn sang, grăp thŭn bruă sang čư̆ êa gĭt gai leh dŭm să tiŏ nao knuă druh ksiêm dlăng jih jang anôk mnuih ƀuôn sang čŏng mkra mă pô knơ̆ng kdơ̆ng êa. Ti dŭm anôk mnuôr mbông êa jhat mčah mbông êa lŏ đru bai boh tâo, lehanăn đĭng ksu kơ mnuih ƀuôn sang lŏ mkra wĭt, kdriêk kăp đru nanao hui mnuih ƀuôn sang lĕ hlăm klei kƀah mnbơ̆ng ƀơ̆ng huă:

 “Kdriêk Tu Mơ Rông mâo lu čư̆ kbuôn, lăn ala troh trôk, snăn bruă duh mkra knơ̆ng kdơ̆ng êa liê lu snăk. Kyuanăn yơh mnuih ƀuôn sang čŏng ngă mă pô mkra knơ̆ng êa hlăm dŭm êa hnoh, klei anei mâo kdriêk tŭ ư mơh, lehanăn đru ngă mbĭt hŏng mnuih ƀuôn sang. Bruă mkra knơ̆ng kdơ̆ng êa hlăm dŭm hnoh êa điêt ti dŭm să hlăm kdriêk mâo ngă leh sơăi. Mâo đa đa să lu anôk lăn troh trôk, dleh dlan hlăm bruă mkra mnuôr mbông mđoh êa, snăn mnuih ƀuôn sang čŏng duah êlan điêt, mđoh êa hŏng đĭng lehanăn hŏng mbông điêt. Tơdah leh mnuih ƀuôn sang rŭ lŏ, snăn mâo êa kơh čiăng bi hơĭt bruă pla mjing mdiê, bi mâo djăp êsei huă lehanăn pla mjing mnơ̆ng mkăn"”

Kyua mâo ai tiê čng thâo gĭr, čŏng ngă mă pô dŭm pluh bĭt knơ̆ng kdơ̆ng êa điêt hlăm êa hnoh, kñăm mâo êa mdoh ba kơ lŏ mnuih ƀuôn sang Xơ đăng ti kdriêk Tu Mơ Rông, čar Kon Tum ƀrư̆ hrue ƀrư̆ pŏk mlar, lehanăn mdiê mâo ba wĭt boh mnga lu hĭn. Djăp êsei huă kơ dŭm gŏ êsei, hlăm dŭm thŭn giăm anei hŏng giăm 7.000 gŏ êsei djuê ana Xơ đăng ti kdriêk Tu Mơ Rông kmlăn ai tiê čŏng pô duh mĭn mkra mă knơ̆ng kdơ̆ng êa, mđĭ kyar bruă pla mjing, dŭm mta ana tŭ yuôm msĕ si kphê krĭng êăt, pla sâm Ngọc Linh, hồng đẳng sâm, mắc ca…Truh kơ ară mbĭt hŏng klei amâo lŏ mâo ôh gŏ êsei lĕ hlăm klei ư̆ êpa, grăp thŭn kdriêk Tu Mơ Rông bi hrŏ mơ̆ng 6-8% gŏ êsei ƀun jing kdlưn hĭn hŏng ênoh kčah bi hrŏ ƀun tui si čar Kon Tum čoh čuăn./.

Viết bình luận