Tơdah mnuih djuê ƀiă thâo dưn yua prăk tlaih mơ̆ng klei ƀun ƀin

VOV4.Êđê - Lu mnuih djuê ana Jeh Triêng, ti kdriêk Đăk Glei lehanăn mnuih djuê ana Sedang ti kdriêk Ngọc Hồi, čar Kon Tum thâo ba yua prăk čan mơ̆ng dŭm knơ̆ng prăk čiăng duh bi liê rông mnơ̆ng, pla mnơ̆ng lehanăn mnia mblei kyua anăn hnư hrui wĭt đĭ lu. Klei hdĭp đĭ kyar, jing gru mngač kơ mnuih ƀuôn sang hlăm krĭng tui hriăm, hluê ngă.

 

A An Toàn, mnuih djuê ana Jeh Triêng, dôk ti alŭ Đăk Wâk, să Đăk Kroong, kdriêk Đăk Glei, čar Kontum jing mnuih thâo kpưn đĭ tlaih leh mơ̆ng klei ƀun ƀin, dơ̆ng mơ̆ng dua ƀĕ kiê kngan hŏng. 15 thŭn êlâo, gŏ sang ñu dôk hlăm klei dleh dlan. Mâo lăn prŏng, ƀiădah knŏng pla hbei ƀlang, buh mdiê hma hang snăn yŏ thŭn kplŭt aguah kƀah tlam, lŏ tŭ mă braih knŭk kna đru dŏng. Thŭn 2013, ung mô̆ ñu mâo čan truh 120 êklăk prăk pioh pla kphê, lehanăn blei êmô rông. Kyua thâo mkuôm pioh, lehanăn thâo tĭng hlăm bruă bi liê, snăn klei hdĭp ƀrư̆ ƀrư̆ mâo klei hơĭt, 5 čô anak nao sang hră mơar sơăi. Ară anei gŏ sang A An Toàn jing leh mnuih mdrŏng hlăm ƀuôn Đăk Wâk. Mâo hŏng anei 2 thŭn, ung mô̆ ñu mdơ̆ng leh sa boh sang prŏng siam hŏng ênoh 1 êklai 400 êklăk prăk. Ñu đang war êbeh 3 ha kphê, dua boh ênao kan. War rông mâo 8 drei ŭn ana mđa, sa thŭn mâo giăm 200 drei ŭn êđai. Mă jih jang ŭn anăn rông pioh čhĭ ŭn kđeh, kah knar mâo ba wĭt truh 15 tôn ŭn kđeh.

 

Akŏ thŭn 2022 anei ñu lŏ jhŏng čan truh 800 êklăk prăk blei knăng elektronik lŏ hiu blei boh mnga phung ƀuôn sang, lehanăn pŏk anôk čhĭ mnơ̆ng ƀơ̆ng kơ mnơ̆ng rông. Thâo duh ƀơ̆ng, lŏ hur har hŏng phung ƀuôn sang đru digơ̆ tlaih mơ̆ng klei dleh dlan, mơ̆ng anăn ñu mâo leh Êpul gơ̆ng bruă ƀuôn sang să Đăk Kroong đăo knang, A An Toàn brei thâo: “Prăk čan mơ̆ng Agribank hmăi leh kơ klei duh mkra mơ̆ng gŏ sang jing prŏng snăk. Kâo čiăng mđĭ kyar klei hdĭp mda lŏ mâo thiăm ênoh dưi ba wĭt. Leh kơ anăn, čiăng ngă klei bi hmô hŏng jih jang phung ƀuôn sang, kñăm hrăm mbĭt mđĭ kyar klei hdĭp mda. Hlăm klei mĭn kâo msĕ snăn yơh, kâo nao čan prăk knơ̆ng prăk Agribank. Mâo prăk mă bruă kâo dưi bi sĭt jih klei mĭn kâo čiăng, lehanăn kâo duh mkra mnia mblei mâo klei găl nanao, tŭ jing, lŏ mđĭ hĭn ênoh kâo dưi mâo kơ gŏ sang lehanăn lŏ dơ̆ng đru lu kơ phung ƀuôn sang”.

 

A Lê Chúc, k’iăng khua knơ̆ng prăk Agribank ti kdriêk Đăk Glei brei thâo: Ară anei phung ƀuôn sang ti jih jang 12 să hlăm kdriêk mâo čan prăk, lehanăn ba yua prăk čan anăn djŏ hdră. 5 thŭn kơ anei, ênoh leh brei phung ƀuôn sang čan đĭ leh êbeh 2 blư̆. Kyua mâo čan prăk knơ̆ng prăk anei yơh lu gŏ sang tlaih leh mơ̆ng klei dleh dlan:“Bruă mơ̆ng knơ̆ng prăk Agribank jing đru kơ bruă lŏ hma pla mjing, kơ phung ngă lŏ hma, lehanăn krĭng ƀuôn sang. Yap truh kơ ară anei, prăk hmei mâo đĭ hĭn leh pioh kơ phung ƀuôn sang čan lĭng lehanăn duh bi liê, boh nik hŏng mnuih djuê ƀiă, Ară anei, hmei mâo leh truh 856 êklai prăk, 90% prăk anei duh bi liê kơ mnuih ngă lŏ hma, kơ bruă lŏ hma, lehanăn krĭng ƀuôn sang. Phung ƀuôn sang čŏng nao čan lĭng, pioh duh kơ bruă pla mjing, dlăng kriê kphê, ksu. Rông êmô. Snăn phung ƀuôn sang dưi hơĭt mơh kơ klei hdĭp mda”.

 

A Klok, djuê ana Sedang ti ƀuôn Đăk Tang, să Đăk Sŭ, kdriêk Ngọc Hồi yăl dliê hŏng hmei yan anei năng ai srăng mâo hlăm brô 120 tôn kphê mtah. Ară anei hlăm grăp hrue gŏ sang lŏ mưn mâo 20 čô mnuih ngă bruă nao pĕ boh kphê. A Klok jing leh klei bi hmô jăk kơ bruă duh mkra ti kdriêk Ngọc Hồi. Mâo hŏng anei 15 thŭn, hŏng prăk mâo čan truh 500 êklăk prăk, Aklok ñu dlăng kriê wiê ênăk 3 ha kphê. Duh ƀơ̆ng knư̆ hrue knư̆ mâo klei đĭ kyar, ñu lŏ can prăk mđĭ kyar đang kphê mâo truh 8 ha. Ară anei klei hdĭp mda kjăp leh, mâo mdơ̆ng sang prŏng siam, tloh blei êdah ôtô ênuk mrâo. Thŭn dih ñu lŏ dơ̆ng čan prăk pioh mkra anôk bi mthu kphê hŏng ênoh truh 2 êklai prăk. Ñu lač, čiăng mâo čhĭ kphê hŏng ênoh yuôm, snăn bi duh ênŭm ênap kơ bruă kphê, dơ̆ng mơ̆ng pla mjing, dlăng kriê, hrui pĕ lehanăn mkra mjing boh mnga. Tui duah klei hdĭp mda kơ gŏ sang lehanăn ñu lŏ duah brei bruă mă kơ êbeh 20 čô mnuih ăt mâo hnơ̆ng hrui wĭt hơĭt mơh. Ñu jih ai tiê đru kơ bruă mkŏ mkra krĭng ƀuôn sang mrâo, msir klei ư̆ êpa bi hrŏ klei ƀun knap:"kyua mâo hdră êlan mơ̆ng Đảng, knŭk kna kơ klei mđĭ kyar bruă duh mkra krĭng mnuih djuê ƀiă lăn Dap Kngư, lehanăn kơ djuê ana Sedang anei ti Đăk Sŭ. Êlâo dih, kâo mâo čan prăk mơ̆ng knơ̆ng prăk bruă lŏ hma, čan mâo 500 êklăk prăk. Ênoh prăk anei, kâo pla ksu, mkra êlan, pla kphê. 3 thŭn êdei kâo mâo ƀơ̆ng, mơ̆ng anăn klei hdĭp hơĭt”.

Aduôn Hà Thị Thanh Hòa, k’iăng khua knơ̆ng prăk Agribank Kontum lač: Ară anei mâo êbeh 80% ênoh leh brei čan jing hŏng phung duh hlăm bruă lŏ hma pla mjing. Klei đĭ kyar kah knar hlăm 5 thŭn giăm anei êbeh 15%, lehanăn jing kdlưn hĭn êbeh 40% ênoh leh mâo čan mơ̆ng kluôm knơ̆ng prăk kluôm čar. Leh mnuih djuê ƀiă thâo djă yua ngăn prăk pô čan, digơ̆ dưi tlaih leh mơ̆ng klei dleh dlan, lehanăn mâo klei đĭ kyar hŏng klei kjăp. Aduôn Hòa lač:“Hlăm dŭm thŭn êgao Agribank Kontum kiă kriê leh jih hnơ̆ng dŭm anôk bruă mơ̆ng knơ̆ng prăk hlăm dŭm kdriêk hlue ngă dŭm hdră êlan mơ̆ng knŭk kna đru kơ bruă lŏ hma, phung ngă lŏ hma, krĭng ƀuôn sang hlăm čar anei. Boh nik hŏng dŭm kdriêk krĭng taih kbưi, hmei ngă jih ai tiê bruă bi tĭng tla amâo mâo yua prăk ti anăp ôh kơ krĭng ƀuôn sang. Mđĭ jih jang bruă mơ̆ng knơ̆ng prăk ênuk mrâo mjing dŭm alŭ wăl krĭng ƀuôn sang, bi tĭng tla hŏng kar sơăi bi djŏ guôp hŏng alŭ wăl krĭng ƀuôn sang, čiăng kơ phung ngă lŏ hma ênưih bi thâo ba yua djăp kdrăp tĭng tla ênuk ară anei. Mơ̆ng anăn đru bi hrŏ mơh ya mta bruă bi brei čan prăk hŏng mnga ktrŏ"./.

Viết bình luận