A Hiền- cau lơh pa ƀòn lơgar yau tàm Vi Rơ Ngheo

VOV4.K’Ho- Bòn Vi Rơ Ngheo, sàh Đăk Tăng là dùl tiah niam pa tàm broă bơt bơtàu ƀòn lơgar pa tàm tiah sar lơgar ngài bơh kơnhoàl Kon Plông, càr Kon Tum dê. Mờ cau lam lài bi A Hiền, 63 hìu bơnhă tàm ƀòn neh lơh ală bơta ờ gơtùi lơh gơ gơs ală bơta gơtùi nàng tam gơl pa is niam ngan mờ lơh geh bơta gơ kờñ bơceh lơh tàm broă bơt bơtàu ƀòn lơgar pa tàm tiah jơi bơtiàn dồ ết nă cau càr Kon Tum dê.

Gùng ngài, kuet rơ kue mơya ờ kơryan jai nùs nhơm lơh ngan bơh năc lòt nhơl tus mờ Vi Rơ Ngheo tàm ală ngai bồ nam pa. Cau lơh geh bơta gơ hòi gơ jà pràn ngan hơ̆ là bi A Hiền. Làng bol hòi chờ A Hiền là cau lơh pa ƀòn lơgar yau mờ bal mờ ồng Phạm Văn Thắng, Phó Củ tịc Anih duh broă Làng bol kơnhoàl Kon Plông kung ờ pơlai jơnau jờng rơ cau neh geh dà kơl hề dờng lơh geh dùl bơta niam tàm broă bơt bơtàu ƀòn lơgar pa mờ bơtàu tơnguh lòt nhơl bơh kơnhoàl dê:“A Hiền geh gơnoar atbồ tiah do jờng rơ uă ngan bè pràn jak. Bi tơrgùm geh làng bol mờ đơs làng bol iăt.  Ală gùng dà broă lơh, pơlam gùng dà bơh kơnhoàl, bơh sàh dê bi gĭt loh ngan. A Hiền là cau tờm, lòt lài nàng lam lơh ală broă lơh bơh broă bơt bơtàu lơh niam wơl tàm ƀòn tus lơh geh  bơyai lơh ală broă lơh đơs crih tam ya, lơh geh ală homestay A Hiền sùm là cau lam lài”.

Nàng lơh geh ƀòn lơgar pa bơh ală bơta bơh yau òr, pơgăp mờ do 5 nam A Hiền pơn jờng làng bol ƀòn Vi Rơ Ngheo mờ broă “lơh niam wơl” hìu ơm bơh he dê. Ai geh jơnau kờñ sơn rờp là sàng goh- niam, A Hiền ngui jơh ală lŭ tàm dà croh, tơrgùm ală tờm chi uă nam lòt gan mờ tŭ tơngai mìu càl siar jơh mìng gam dồ ết tàm dơlam lơm, bơkiar sơntìl bơkào tòng ù.... lơh geh ù tiah kis niam ngan cèng bơhiàn niam chài bơh kòn cau Sơdàng dê. Lơh jài jơh nùs pơn jờng làng bol jài, hòi jà lồi dŭt A Hiền kung lơh geh jơnau kờñ jơh ƀòn lơgar dùl nùs bal, sơm bat tê bal dong kờl bal mờ gơ̆p lơh pa ƀòn yau: “Sơn rờp làng bol lơh niam wơl hìu đam bơh làng bol dê den tiah lòt jă brê. Geh gơrềng tus priă jền làng bol tàm do lơh sa kal ke ngan sơl mơya uă ngan là dờp geh priă drơng broă tă tơm priă sền gàr brê. Mơya hìu bơnhă añ geh dờp tiah brê dềt 4810 là 30 lồ tàm dùl nam lơh geh bơh 30 tus 35 tơlak đong den ai bơta hơ̆ bơcri priă lơh bè hìu đam he dê”.

Mờ bơta kơlôi sơnơng hìu đam niam bơnĕ mơya dilah ờ geh priă lơh geh den rài kis làng bol rơ̆p gơ ơm tàm dar kwi kwơ jơgloh rƀah, bơh jơnau  đơs tơngkah, gùng dà pơlam bơh gơnoar atbồ xã Đăk Tăng, kơnhoàl Kon Plông dê, A Hiền ring bal mờ làng bol bơtàu tơnguh lòt nhơl mpồl bơtiàn.

Nàng năc lòt nhơl ờ lơh roh bơta chờ hờp tŭ bơh tàm ƀòn drà dềt Măng Đen, kơnhoàl Kon Plông sơr lèt 40 kơi sồ gùng bơbơm kuĕt rơ kue nàng tus mờ Vi Rơ Ngheo, A Hiền den lòt lài tàm broă lơh kah wơl bơta ƀuơn, bơta pràn niam chài ờs mờng bơh kòn cau Sơdàng dê nàng lơh geh bơta gơ hòi gơ jà mờ năc lòt nhơl mờ wèt tus bơta ờs mờng tàm broă lơh kă bro lòt nhơl. Bơh gùng dà pơlam loh làng, làng bol Vi Rơ Ngheo bơt wơl Hìu rông ờs mờng; lơh niam wơl hìu jòng; lơh geh mpồl dròng cing mồng- tam ya xoang; gàr niam ală dơ̆ lơh chờ ờs mờng; bơkiar gĭt nđờ rơbô bơkào tòng mờ khàp bơkào tòng ù nàng lơh geh ù tiah niam bơnĕ; căng gàr, ròng, prap gàr 5 dòr bơkào tòng, đỗ quyên, tờm bơñàng, mua gùt dar ƀòn... Tơngai bơh sơnrờp ală hìu bơnhă geh tơl ală bơta nàng bơt bơtàu, lơh geh 5 nơm homestay nàng năc lòt nhơl ơm wơl trồ mang. Tŭ geh priă lơh geh bơh broă lòt nhơl, A Hiền ngui tơn bơnah priă do lam làng bol ƀòn Vi Rơ Ngheo lòt tus tàm bàr pe càr đah Tô Dà lơgar nàng lùp bơsram tai broă lơh lòt nhơl mpồl bơtiàn. Bi A Nhoa, dùl nă làng bol tàm ƀòn pà gĭt, lòt nhơl neh dong rài kis làng bol tam gơl niam ngan mờ uă bơta chờ hờp:“Lơh lòt nhơl lơh làng bol tam gơl uă ngan. Ƀòn lơgar den niam rlau, làng bol chờ hờp rlau tŭ geh priă lơh geh. Năc lòt nhơl kung chờ hờp lơm, kờñ sa, kờñ ñô bè he sơl, kờñ lòt tàm dà croh kŭp ka, kờñ lòt tàm brê  den kờñ lòt tơngklàs ka tàm blàng kòi neh toès. Nàng lơh lòt nhơl geh den he mờ làng bol sơlơ lơh ngan tam gơl, trŭ phan sa pal bơkah, cing mồng- tam ya xoang niam ngan, pal chờ hờp, pal gĭt lơh pơn niam ai broă lơh bal bơh ƀòn dê nàng wă rò năc”.

Tàm ală ngai bồ nam 2025, ƀòn lòt nhơl mpồl bơtiàn Vi Rơ Ngheo, xã Đăk Tăng, kơnhoàl Kon Plông, càr Kon Tum neh wă rò uă ngan năc lòt nhơl. Bi A Hiền ngui internet đơng lam broă jun, rò, ai tiah sa, tiah ơm ai năc lòt nhơl in mờ kờñ ngan tam pà jơnau kờñ bơh he dê mờ làng bol tàm broă bơt bơtàu ƀòn lơgar pa kung bè lơh pràn bơtàu tơnguh lòt nhơl mpồl bơtiàn:“Di dơ̆ Sa tềp tus tàm do uă ngan. Nam do pal lơh uă rlau mờ nam lài. Làng bol tam klăc bal mờ gơ̆p lơh, rài tơnơ̆ do ờ mìng là ƀòn lơgar lơm mờ gam pal prap gàr brê, bơkào, bơnơm ai cau in guh lòt nhơl. Lòt nhơl den kung di mờ bơhiàn niam chài bơh he dê, di bơhiàn bơh he dê, di mờ cau Sơdàng ngan den năc lòt nhơl ngài khi kung ờ làp sơl lòt lơh ai làng bol in geh tai priă jền”.

Bơh cau lam lài A Hiền, ƀòn Vi Rơ Ngheo, xã Đăk Tăng, dùl tiah ƀòn rƀah kơryan tài bơh kơh bơnơm do neh gơ gơs broă lơh pơn rơ jak ngan tàm broă bơt bơtàu ƀòn lơgar pa bơh kơnhoàl Kon Plông, càr Kon Tum dê. Kung ngan bơh bơta dồ nùs bal bơh làng bol tàm ƀòn mờ jơh nùs lơh ngan bơh bi A Hiền tàm broă prap gàr, ngui niam ală bơta kwơ bơhiàn yau, lơh kah wơl bơta ƀuơn, bơta pràn bơh ală bơta yau ngan mờ tŭ do ƀòn Vi Rơ Ngheo gam là tiah tus gơ hòi gơ jà tàm sră wăc sềr rùp lòt nhơl càr Kon Tum dê. Jơnau bơh bi A Hiền mờ ƀòn Vi Rơ Ngheo kung pà gŏ, bơhiàn niam chài bơh yau ờ mìng là phan lời wơl kwơ màng pal prap gàr, mờ dilah gĭt ngui niam gam cèng wơl bơta gơn kơnờm pràn ngan tàm bơtàu tơnguh lơh sa mờ mpồl bơtiàn.

Viết bình luận