Tàm hìu rơng dềt bơh ƀòn Kép dê, mpoong ntas jơnau ntas bơh bơrnơ̆ tàñ ồi bal mờ ală yô mpàng tê chài ngan tàñ. Bi Rơ Châm Suynh – dùl nă cau tàm mpồl bơh Mpồl lơh broă bal tàñ ồi kòn cau ƀòn Kép pà gĭt, kòn cau Jrai sùm ai dà jù, pơr hê, kò lơh dà tờm nàng lơh geh ală pang ồi kòn cau, den tàng bè hơ̆ dà lĭp rơ lir, rùp bơka tàm phan soh bơh kòn cau Jrai dê geh năc lòt nhơl kờñ ngan:“Broă tàñ ồi do bơh mè dê bơto, bơh broă lơh he dê he gơtùi tàñ kơldung ià, ào, mpha, bơdìh hơ̆ tŭ do broă tàñ gam drơng broă năc lòt nhơl, năc tus sền tai, bè hơ̆ gàr geh broă lơh ờs mờng mờ geh tai priă jền nàng bơtàu tơnguh rài kis tai”.

Gơwèt mờ làng bol ƀòn Kép, pang ồi kòn cau ờ mìng là phan bơna lơm, mờ gam là jơnau yal bè niam chài, bè kir sơnrai bơh dùl jơi bơtiàn dê tai. Bi Rơ Châm Háo, pà gĭt: “Broă tàñ ồi kòn cau là nàng ờ lời hŭi tĕ bơhiàn bơh rài lài do dê, lơh phan ntròñ, kơldung ià, chèo. Tŭ năc lòt nhơl tus lơh kơldung ià dềt, kơldung ià dờng chèo mờ ală bơta”.

Ală pang ồi kòn cau lơh mờ tê geh năc lòt nhơl kờñ ngan, mơya nàng phan bơna in tus rềp rlau tai mờ drà kă bro, bi H’Uyên Niê, 38 sơnam, cau sơnđờm  mut lơh Mpồl Lơh broă bal tàñ ồi kòn cau ƀòn Kép neh kơlôi sơnơng tus broă lơh bơceh lơh; lơh ală pang ồi kòn cau ờs mờng gơ gơs phan pà lời kir sơnrai dềt niam, giă tăc di pal, di pal mờ năc lòt nhơl in. Bi H’Uyên pà gĭt, nàng broă lơh in ờ mìng kis lơm gời mờ gam bơtàu tơnguh kơnhăp jŏ, pal tam gơl broă lơh tăc tàm drà kă bro:“Tŭ ală cau chài tàñ geh phan bơna den bơta kwơ uă, jơnau kờñ tăc  bro bơh năc dê ờ mìng kờñ geh den tàng bol añ tam gơl broă lơh là lơh uă ală phan bơna gơ gơs phan lời kir sơnrai. Pơn yơu bè pang ồi gơtùi tàñ gơs kơldung ià, kơldung ơn priă jền halà ală bơta phan lời kir sơnrai, bơh hơ̆ lơh geh jơnau kờñ bơh năc dê tŭ năc tus sền gĭt broă tàñ ồi kòn cau den rơ̆p blơi geh ală phan bơna di pal mờ kơldung priă bơh năc lòt nhơl dê”.

Bơh nam 2019, Mpồl lơh bal tàñ ồi kòn cau pơgồp bal mờ lòt nhơl mpồl bơtiàn tàm ƀòn Kép geh tơnggơs mờ 15 nă cau tàm mpồl. Tơnơ̆ 5 nam, ală cau tàm mpồl neh gơguh uă rlau 2 dơ̆, ală cau chài bơh ƀòn dê neh geh tai priă lơh geh bơh ală phan bơna tăc ai năc lòt nhơl in. Mpồl lơh broă bal gam geh broă lơh jat tàm pơdar cau chài tus bal bơto pơlam năc lòt nhơl nàng cau lơi kung geh lơh, geh dờp lơm. Bi H’Uyên pà gĭt:“Tàm broă lơh lòt nhơl mpồl bơtiàn, bol añ tàm pơdar ală cau chài, bol añ lơh geh ală bơta ai jơh ală cau chài tàm ƀòn in gĭt tàñ, ai lài ală cau chài là cau ùr rƀah, tài bơh khi tus bal tơn tàm broă lơh lòt nhơl mpồl bơtiàn den khi rơ̆p dờp gĭt tơn geh cồng nha bơh he dê là priă lơh geh, bơh hơ̆ ală cau chài rơ̆p geh nùs nhơm mờ bơta kờñ ngan nàng prap lời wơl bơhiàn niam chài bơh he dê”.  

Uă nam do, pah nam ƀòn lòt nhơl mpồl bơtiàn Ia Ly wă bơh 4 rơbô tus 5 rơbô dơ̆ năc lòt nhơl tus sền mờ sền gĭt. Khà do bulah ờ hềt uă mơya là tềl tơngŏ chờ hờp ngan, pà gŏ gùng lòt di pal ngan tàm broă prap gàr bơhiàn niam chài pơgồp bal mờ bơtàu tơnguh lòt nhơl kơnhăp jŏ. Ngan là bơta hơ̆ neh lơh cau chài Rơ Châm Monh, bulah sơnam neh dờng mơya kung gam geh bơta gơn kơnờm tơryang tơrồng tàm bơnơ̆ tàñ ồi: “Kơ̆p kờñ rơnàng kờnòm să gàr niam broă tàñ phan bơh ồng pàng dê lời wơl, bulah gĭt là kal ke mơya pơnđơl pràn lơh ngan tĕ, tài bơh tŭ tàñ là prap gàr geh bơhiàn niam chài jài mờ geh tai priă jền tŭ năc blơi ồi tai”.

Ồng Nguyễn Tiến Dũng, Củ tịc Anih duh broă Làng bol sàh Ia Ly pà gĭt, broă lơh lòt nhơl mpồl bitoàn pơgồp bal mờ tàñ ồi kòn cau tàm ƀòn Kép gam rơ hời gơ gơs tiah tus tờm lòt sền bơh tiah do dê:“Bi H’ Uyên geh bơta kờñ ngan lơh lòt  nhơl mpồl bơtiàn, lơh geh broă lơh broă sa ai làng bolin. Tŭ năc lòt nhơl lơgar ndai geh jơnau kờñ den bi hơ̆ rơndăp dơ̆ lòt, halà tăc ală phan bơna ồi kòn cau nàng lơh geh broă lơh sa ai làng bol gùt dar hơ̆ in. Tàm broă lơh, bi H’Uyên jơh nùs ngan, là kwang bàng nggùl lơh kơnòl broă sùm, dilah tơnơ̆ do gam sac rơwah den rơ̆p sac rơ wah mut lơh broă nàng gàr niam là kông cứk bơh cơldŭ lơh broă niam chài mpồl bơtiàn nàng tă pơgồp bal jơnau đơs broă bơtàu tơnguh niam chài lòt nhơl mpồl bơtiàn mờ ală broă bè niam chài lòt  nhơl ai sàh in”.

Bơh ală broă lơh sơn rờp, bi H’ Uyên gam lơh ngan tàm tơrbŏ bal mờ ală kông ty lòt nhơl, mơkung jòi gùng lòt rề ơnàng ù tiah nhơl bal nàng làng bol in geh tiah bơto broă lơh, wă rò năc, ràng tơlik phan bơna. Tài bơh gơwèt mờ bi, pah pang ồi kòn cau là dùl “jơnau yal tơngĭt”, pal geh lơh gơrề uă mờ jơh bal plai nùs mờ bồ tơngoh bơh cau lơh broă dê. Pah dang che brài, tơl rùp bơka ờ mìng yal jơnau yal bè rài lài do lơm, mờ gam pờ geh gùng lòt pa, gùng lòt bơh năc lòt nhơl mpồl bơtiàn dê pơgồp bal mờ prap gàr niam chài ƀòn lơgar dê.