Jơnau ờ gơtùi đơs

VOV4.K’Ho- Bơh rài yau, tàm tơngai lồi kàl prang, tŭ dà dờng dà croh neh soăt jơh, cau Rơđê geh bơhiàn tàm pơrlòng sàc ka. Dơ̆ pơrlòng ờ mìng tơngŏ bơta jak, bơta chài kŭp ka mờ bơh hơ̆ ai tŭ niam tìp măt, sơlơ tơnguh tai nùs nhơm tam klăc đah ală ƀòn lơgar.

Măt tơngai pa guh hơđăng bồ bơnơm Mè kơnđu kòn dùl sèng jòng ngan, tơngai ram àng drim gơcrà àng tus ƀòn lơgar. Làng bol ƀòn Mlai mờ ƀòn Tai ngai do bal mờ gơ̆p ur ar lòt jăt gơ̆p tus tàm bă ù lời gời tềng hơđơm jơng bơnơm Cư Bukso, rềp kềng dà croh Brô sền gŏ dơ̆ tàm pơrlòng bơta jak bŭt kŭp ka đah bàr ƀòn dê. Ờ gĭt adat bơhiàn do geh bơh gĭt nđờ rài do, pah nam tus dì ală ngai lồi dŭt bơh kàl prang Tây Nguyên dê, tŭ broă tàm mìr tàm sươn neh lơh sir jơh, cau kra ƀòn bơh 2 ƀòn Mlai mờ Tai dê tìp măt bal tai nàng lơh nền ngai bơyai lơh pơrlòng. Cau tus bal geh ring bal bè do: tơl ƀòn ai dùl mpồl kơnòm pa tàu tus bal dơ̆ pơrlòng. Ală cau geh rwah ala măt ai ƀòn in tus bal dơ̆ pơrlòng, pal là cau geh să jan pràn kơldang, sơrbac mhar, jak bŭt kŭp ka; den tàng bè hơ̆ cau lơi geh rwah ndrờm gơlơh chờ hờp ngan lơm.

Nam do tàm mpồl ƀòn Tai geh H’Dung, là kòn ùr bơh cau kra ƀòn dê gam bơsram ơdŭ 9 hìu bơsram kòn cau kơnhoàl, chờ hờp geh ơm nđăp sèng tam song bal mờ mpồl ƀòn Mlai dê kung geh 9 nă cau sơl. Sền măt gơlơh bơcrì ngan bơh Y Khoa dê, H’Dung gŏ gơlơh sơ il ngan tàm nùs, mờ hơ is mờ să tờm he dê, là: khai ne lơh cau ătbồ drơng broă đơs crih tam ya tàm ơdŭ mờng lơh pơhìn bol kòn ùr, dơ̆ do añ pal pơrlòng jai, jai jak ngan nàng lơh khai in ờ huan lơh bơcrì ir tai.

Tơnơ̆ tŭ 2 mpồl cing bơh 2 ƀòn dê dròng bal mờ jơnau “kah ưn ngài”, cau bơjơu sền jơnau răc dan: Ưn ngài yàng neh ai mìu nhàc càl rbŭt niam, kòn bơnus mờ phan bơna pràn kơldang, tŭ do dan mờ yàng dà croh Brô ai gơnoar geh bơyai lơh dơ̆ pơrlòng bŭt kŭp ka lơh phan ơn pơdơng kah ưn ngài ală yàng in. Cau bơjơu jơh duh khuai răc dan, rơsìh dà tàm plai lềng ro tus jơh hờ puan đah, bàr mpồl pơrlòng kun bồ còp să bal.

Anih geh rwah bơyai lơh dơ̆ pơrlòng pah nam là tiah klong dà croh gơl hòr gan rềp bàr ƀòn. Kơnờm yàng ai lơngai ai kơnhoàl ù tiah do in den tàng tŭ dà croh hòr tus rềp tiah rềp nhàr bal bơh 2 ƀòn dê nisơna gơprồ dờng lơh gơlik geh dùl nơm klong dờng, gùt nam sùm ờ gŏ soăt dà. Dà klong do jòng mờr puan jơ̆t làih tê, anih ơnàng ngan là jòng rlau 5 làih tê tơn, tiah jrô ngan rlau jơh là jòng rlau 2 nđàm tê. Lồi kàl prang dà croh rơhời soăt dà, ka bơh ală tiah rê tơrgùm tàm klong do. Trồ mho lài mờ ngai bơyai lơh pơrlòng, ơruh pơnu bàr ƀòn dê ai đờng pĕ nàng đơs crih, toah wàs nàng ai dà in gơ hòr dô ƀà tus anih jrô ngan rlau jơh mìng gam jrô pơgăp 8 goàng tê lơm.

Tơnơ̆ tŭ jơh pờng 3 dơ̆ sơngơr, bàr mpồl sơrbac sơrbang ơn sơ̆ tàm ƀlàng bràs mờ sơrbac mhar tơn jơng mù tàm dà croh nàng tàm pơrlòng tê gời bŭt kŭp ka. Khi srí srài nggồr nggàc guh guh wơl wơl tàm dà kloh lơh dà sơkal jơh, ka ntoăt rê dô jơh, uă ka re tơm bồ tơn tềng jơng, sơnđoh par tus tơn tềng ntơh. Ală cau nggùl să bŭt rềp kềng klong kŭp ka ờ geh nsàp gơmŭt pồn, ai bol ơruh pơnu den tàm pơrlòng gơ̆p lòt jòi bŭt kup ka tàm gùl dà klong nàng kŭp ală ka sồc dờng ka ko dờng. Ka kŭp geh tơnơ̆ hơ̆ geh rơbơ̆t tus hơđang àr nàng dờñ ơn tàm sơ̆. Y Khoa gŏ ka bò dờng ndrờm mờ bàr pe nau tê re uă ngan tềng hơđang măt dà, mờ kŭp mờ rơbăt tus hơđang àr bòl jơh tê nisơna hàu guh hơđang àr ai sơ̆ àñ tềng pơnì nàng kŭp gơ in mhar; H’Dung sền gŏ bè hơ̆ kung đòm bal sơl, tŭ sơ̆ kơn jơ̆ ir ka, ntoăt guh hờ àr mờ tuh tàm ù tơnơ̆ hơ̆ sơrbac mhar tai mù tàm dà croh nàng kŭp tai ka. Rlau dùl jiơ, khà ka bò lơhan dà bŏ tơngơ̆k bồ nàng tă nhơm den gơtìp kup jơh, jơh tơl nă cau tàm pìt gơ̆p kŭp ka jù bè ka chềng, ka sồc, ka ko...

Tềng hơđang àr, săp ntas dròng cing, tur sơngơr tàm pơrlòng ngan dròng, tur, săp ntas bơh cau dờng, cau kơnòm dềt driau dờng lơh hô klo ntas dờng ngan lơh ală cau tus bal dơ̆ pơrlòng sơlơ gơlơh gơdan ngan. Y Khoa muh mat kung gam ờ gŏ gơlơh bòl dùl êt lơi sơl, sơrbac mhar ai tê kŭp ka mờ ơn tàm sơ̆ gơlơh bè ờ gŏ H’Dung. H’Dung gơjrañ ngan den tàng lơh ngan pal sơrbac tê tă pơgồp bal pràn kŭp tus geh uă rlau. Bàr pe nă cau bi dờng jŏ jŏ ñŏ nggồr dờng ngan tŭ kŭp geh ka dờng halà kŭp di tê gơ̆p dê tàm dà. Y Khoa kung gam tơryăng ngan kŭp ka mờ gŏ sền dùl nă cau lơi, nisơna ngkề dờng ngan: Wơi, kŭp geh rao.

Tŭ neh ngkề dờng, Y Khoa nggui tàm dà jrô tus ngko, dà ngơr ndơ̆p sơ̆ tơn, gĭt nđờ nơm ka kŭp geh gơ dô jơh; tơnơ̆ hơ̆ rồn să, dàr dàr ñă mờ kơnđu bal dùl nơm phan kơn jơ̆, sơrbac mhar hàu guh hơđang àr. Jơh tơl nă cau sền jăt bal, ai lơh krơi ngan, ờ hềt gĭt bè lơi den gŏ Y Khoa ai jơh pràn tơ blă dùl nơm phan dờng bè pơnai lŭ tềng bràs. Jơh tơl nă cau driau dờng ai lơh krơi sơƀơi ngan tŭ gŏ hơ̆ là dùl nơm kòp.

Uă cau ntoăt tus sền, Y Khoa bè hơ̆ là sơlơ gơlơh bơcrì tai gơlơh bè neh tam pha jai rao sơl. H’Dung sơning is tàm nùs: añ pal kŭp geh uă ngan ka dờng den hơ̆ sồng di mờ ờ gŏ kờñ kup kòp rơlĕ rơlùn ngan ne. Mơya, lơh bè lơi nàng kŭp geh ka dờng tŭ ka gam re pràn ngan mờ re sơrbac mhar tai taih? Ơi ya, pal lơh bè do den hơ̆ sồng di, tàm bồ H’Dung dê kơlôi gơlik geh dùl jơnau khin cha ngan, sơrbac mhar nggui lời dà in ngơr ndơp tus ngko tơnơ̆ hơ̆ sồng dàr dàr guh ñă; pah dơ̆ lơh bè hơ̆ den kŭp geh tai dùl nơm ka ko dờng, lơh jơh tơl nă cau nrơ̆t ndơl ngan, mờ jờng rơ ngan. Jơh tơl nă cau tàm dơ̆ pơrlòng ndrờm ai jơh mat tus sền H’Dung kŭp ka dùl bă krơi is crih crài ngan.

Tơnơ̆ rlau 2 jiơ tàm pơrlòng, cau kra ƀòn bơh 2 ƀòn dê lơh nền ơm dròng cing, tur sơngơr, bàr mpồl hàu guh hơđang àr mờ lơh nền cau lơi jai cau lơi ờ jai. Mpồl ƀòn Mlai kup geh dùl êt ka rlau, mơya kŭp geh kòp kơn jơ̆ tus jơ̆t kĭ tơn. Ai mpồl ƀòn Tai dê kup geh rlau 9 sơ̆ ka, tàm hơ̆ geh uă ngan ka ko dờng. Kra ƀòn bơh 2 ƀòn dê tàm bơyai bal ờ hềt gĭt lơh nền bè lơi, den Y Khoa đơs:

Đah lơi kup geh phan kơn jơ̆ rlau, dờng rlau den đah hơ̆ jai ih.

Cau ƀòn Mlai driau dờng jăt bal sơl, jờng rơ mờ tơrgùm să wơl mong tùng bơtồ Y Khoa, den H’Dung lòt rềp mờ bàr nă kra ƀòn mờ đơs: Ngai do, 2 ƀòn pơrlòng kup ka, ală ka gam kis, pràn kơldang re tàm dà cau lơi kŭp geh uă, geh uă ka dờng den là jai pha; ai kòp rơlĕ rơlùn den cau lơi mờ ờ kŭp geh hơ̆.

Di ngan, di ngan.

H’Dung đơs di ngan bờh.

Làng bol ƀòn Tai driau dờng đơs pơn jăt tai bal. Kơ̆p jơh tơl nă cau ơm mŏ wơl, H’Dung hơ̆ sồng đơs tai: Ơi, kòn kơlôi ngai do 2 ƀòn he dê pơrlòng kŭp ka gơ dê mờ ờ gŏ di là pơrlòng kŭp kòp ờ, kòp ờ di là ka den tàng kŭp geh kòp là ờ gŏ kờp yơ.

Jơh tơl nă cau driau dờng nggồr nggàc dùl nùs bal tai, 2 nă kra ƀòn kung ring bal bè hơ̆ sơl. H’Dung chờ hờp ngan, bè hơ̆ là ngai hìng lòt bơsram tàm ơdŭ, khai ờ huan lơh bơcrì ƀà dùl êt. Kra ƀòn Mlai jà kra ƀòn Tai tus dờp phan ƀàn. Khà jờng dơ̆ pơrlòng nam lơi kung ndrờm bal lơm: đah kup geh dùl êt ka rlau den pal pà ai đah kup geh uă rlau in dùl nơm sur 5 nđàm, dùl drăp tơrnờm dờng; ai đah kŭp geh uă ka rlau den pà wơl ai đah kup geh dùl êt rlau in nggùl khà ka mờ he kŭp geh bal mờ dùl nơm iar dam, dùl drăp tơrnờm dềt; tơnơ̆ hơ̆ phan ƀàn bơh 2 gah dê geh tơrgùm bal wơl nàng bơyai lơh ñô sa chờ hờp tam klăc bal bàr ƀòn.

Ƀùi mho, tơnơ̆ tŭ cau bơjơu pơdơng phan lơh yàng: dùl nơm iar tơm bà sin, dùl nơm ka ko buh, dùl nơm gơl sur geh tai: tiang sur, dùl êt puăc mờ klờm, nùs sur dê. Cau bơjơu răc dan mờ jà ală yàng rê sa chờ hờp bal mờ làng bol 2 ƀòn dê. Cing, sơngơr geh dròng geh tur nggồr nggàc tơn, làng bol 2 ƀòn dê ờ kờp cau kra, cau kơnòm, cau dờng halà cau dềt tàm hoài jà gơp tus ñô sa chờ hờp bal, ai bồp jồp tơrnờm tàm drăp mờ sa bal ală biăp piang geh trŭ gơm bơh ka. Y Khoa kung đòm cau dờng ai bồp mờ ñô tơrnờm bàr pe dờ, dùl tŭ tơnơ̆ hơ̆ lời jơh bơta ƀàs sìl dùl đah mờ lòt rềp mờ H’Dung đơs dềt tềng tồr: H’Dung, ai ai añ in lùp dùl jơnau dilah ờ.

Sền muh mat gơlơh muăt jrùm ngan bơh cau bơyô bơsram dùl ơdŭ bal nisơna jơh ală bơta sơ il tàm nùs bơh lài gơ dô par roh jơh, tàm nùs H’Dung dê mìng gam wơl bơta wă wờng bal, ờ gam tai jơnau hư hah nùs bơh cau pơrlòng jai pha dê tai, mờ đơs: Mê đơs tĕ ih.

Wih ñchi gơlơh ai nggui tram tàm dà mờ kŭp geh ka dờng, ai añ mong kup là ka rê dô jơh taih, den ai kŭp bè lơi mờ jak ngan hah, ai pà añ in git bal ih?

Kơno Y Khoa lùp bè hơ̆, bàr nơm tơrmồ H’Dung dê dum bò jơh tơn, wơl măt sền tus tiah ndai mờ đơs gơlơh bè gơkòl tàm ngko: Wih, jơnau ndơp ndơr ih.

Hih, ai ờ gŏ yal ƀà añ ih hah.

Y Khoa lùp ngan tai, H’Dung ờ bài yau mờ tơngơh bồ. Bàr pe nă cau bi dờng ơm ntàu rềp tềng hơ̆ kung wơl să wơl mờ ơm wềl gùt dar să H’Dung mờ lùp ngan bè broă kŭp ka. Cau lơi kung prơ lơm H’Dung jak ngan, chài ngan mờ kờñ bơsram broă kŭp ka nàng tơnơ̆ do pơrlòng pơgồp bơnah ai geh bơta jai pha ai ƀòn he dê in. H’Dung ñŏ bàs sìl ngan: Jơnau ndơp ndơr ih, mbè gơtùi añ yal bol ai in gĭt hơ̆.

Jơh tơl nă cau ñŏ dờng lơh H’Dung nisơna pơrhê jơh muh mat, mờ kơlôi is tàm nùs: Ngan là jơnau ndơ̆p ndơr ih, cau lơi mờ lòt đơs cau ndai in gĭt, tài bơh dilah đơs là bàs sìl ngan. Broă kŭp ka ngai do ƀươn ƀoài ngan là ngui...ồi mbơn; tŭ nggui, bàr nơm tê kup tềng bàr tiang ồi dê, lì dờng ồi mbơn ơm kơ̆p ka tơm tàm ndul den kup wơl, trŭp mờ ồi. Mìng ƀươn ƀoài bè hơ̆ lơm, mơya dilah đơs ai cau in git den là bàs sìl ngan.

Viết bình luận