Ơm tàm gùl sươn tiêu tam tàm bơrlŭ bal mờ tờm kơphê ơnàng rlau 1 lồ gam tơlir niam ngan, mbòr ngan plai, bi Hoàng Văn Thủy ơm tàm thôn Bằng Sơn, xã Ea Pô, kơnhoàl Cư Jŭt, càr Dăk Nông chờ hờp ngan tŭ đơs bè broă hìu bơnhă bi mŭt bal tàm hợp tak xã tam tiêu niam bơkah. 5 nam mŭt bal, bi neh geh bơto pơlam uă ngan ală bơta chài tam phan mờ sươn tiêu hìu bơnhă bi dê tŭ do gam tam jăt tơl jơnau sồr Viet Gap dê. Tus bal lơh sa jăt mpồl, hìu bơnhă bi kung geh hợp tak xã, mpồl lơh sa kă bro tam klăc lơh broă bal dong kờl phơng sih, sơnơm tu, ală phan ngui kờñ pal geh tàm broă lơh sa. Kơnờm bè hơ̆ mờ tàm ală nam do, sươn tiêu hìu bơnhă bi dê sùm lơh geh ală jơnau sồr bè lơh sa niam sàng goh. Bal mờ bơta kơ̆ kơl jăp jŏ jòng bơh sươn chi dê, cồng nha lơh sa kung loh làng ngan tŭ tơl tấn phan bơna ndrờm geh bơtơl bơh 1 tơlak 500 rbô tus 3 tơlak đong pơndrờm mờ giă tàm drà. Bi Hoàng Văn Thủy, đơs: Cồng nha là ờ huan gơtìp aniai rlau bè kòp, kòp chơ̆t mhar, chơ̆t lơyài ờ huan bơtờp tĕ, gĭt geh bơta gơ aniai bơh kòp bơh tờm tiêu dê mờ broă chài đal gĭt, sền gàr tiêu, hơ̆ sồng broă chài gĭt tu kòp lơh aniai den he geh mờng chài, tờm tiêu kung lơh geh cồng nha rlau.

Kung gŏ geh bơta kwơ bơh lơh sa jăt mpồl dê, làng bol lơh kòi tàm xã Dăk D’rông, kơnhoàl Cư Jŭt, càr Dăk Nông neh lơh hợp tak xã Nông Phú. Ồng Đỗ Hàn Phú, Kwang ătbồ Hợp tak xã pà gĭt, broă mŭt bal tàm hợp tak xã neh dong làng bol tam gơl bồ tơngoh kơlôi sơnơng mờ gĭt geh mờ ală sơntìl kòi niam bơkah uă rlau, bơta chài tam phan niam ngan rlau. Kơnờm bè hơ̆ mờ cồng nha lơh sa gơguh uă, priă cồng kung geh uă rlau mờ làng bol ờ duh gam pal kơlôi rơcăng bè giă tăc bro ờ niam, cau kă phan bơcăp giă. Ndrờm bè kòi niam bơkah uă lơh gơlik ờ tơl nàng tăc mờ ală mpồl lơh sa kă bro tam klăc lơh broă bal in. Lơh sa jăt mpồl ngan ngồn là broă lơh tam gơl uă ngan ai lơh kòi tàm xã tiah sar lơgar ngài do in mờ pơlam gùng hợp tak xã rơ̆p pơn jăt tai rề ơnàng lam lơh sa, tăc bro ai uă phan lơh geh bơh sươn sre ndai in, ờ gŏ di mìng gơ ơm wơl tàm tờm kòi lơm gời ờ. Ồng Đỗ Văn Phú, đơs: Lài ngan, làng bol rơ̆p gŏ gơloh phan bơna he dê geh tăc bro niam rlau bal mờ giă jơnhoa rlau, ờ kơlôi rơcăng jơnau cau kă phan bơcăp giă. Gơtùi đơs, làng bol neh geh bơta gĭt wă, geh bơta tam gơl jak chài nàng tơnguh uă lơh sa.

 Ồng Đỗ Duy Nam, Phó Kwang ătbồ Cơldŭ Lơh broă sa mờ Bơtàu tơnguh ƀòn lơgar kơnhoàl Cư Jŭt, càr Dăk Nông pà gĭt, broă bơtàu tơnguh lơh sa jăt mpồl neh mờ gam pơgồp bơnah dong tơnguh uă priă jền phan lơh geh bơh sươn sre tàm ù tiah kơnhoàl dê. Ală mpồl lơh broă bal, hợp tak xã neh mờ gam rơhời đơs nền geh gơnoar broă là mpồl cau lơh kòn gùng đah cau lơh broă sa bal mờ mpồl lơh sa kă bro mờ dà lơgar. Uă bơta phan tŭ do neh lơh geh ală jơnau sồr kal ke ngan bơh ală lơgar blơi phan dê, bè: Mỹ, Nhờk mờ ală lơgar câu Âu. Ồng Đỗ Duy Nam, Kwang ătbồ Cơldŭ Lơh broă sa mờ Bơtàu tơnguh ƀòn lơgar kơnhoàl Cư Jŭt, càr Dăk Nông, đơs: Broă lơh jăt mpồl lơh bal den cèng wơl bàr pe cồng nha bè lơh sa. Lài ngan là bè bơta niam phan bơna den bơh bơta lơh bal do ală hìu làng bol, ală cau lơh bal geh đau ală dơ̆ bơto pơlam, tàm lùp bơta mờng chài mờ lơh jăt ală broă lơh bơta chài bơh anih lơh bal dê. Pơgồp bơnah tơnguh uă bồ tơngoh gĭt wă, bơta mờng chài bơh làng bol dê, bơh hơ̆ pơgồp bơnah bơtàu tơnguh gah phan niam bơkah rlau uă ngan.

Mờ bơta ƀươn bè ù tiah, trồ tiah mờ bă ù ơnàng, càr Dăk Nông gĭt nền lơh broă sa sươn sre là dùl tàm ală gah lơh sa tờm kwơmàng. Mò Nguyễn Thị Tình, Phó Kwang ătbồ Mpồl Cau lơh broă sa càr Dăk Nông pà gĭt, nàng ngui niam geh ală bơta ƀươn, broă lơh gơs ală tiah tam phan lơh geh bơh sươn sre niam bơkah uă bal mờ ală mpồl lơh bal niam ngan đah cau lơh broă sa mờ mpồl lơh sa kă bro gam geh Tỉñ ủy càr, Ủy ƀan Ñân zân càr Dăk Nông sền gròi uă ngan. Mò Nguyễn Thị Tình, đơs: Bơh Tỉñ ủy càr tus Ủy ƀan Ñân zân càr neh geh uă ngan jơnau sồr lơh broă do. Tàm tơngume rơndăp tăp sèng wơl gah lơh broă sa sươn sre den kung gĭt nền ai lơh bal mpồl tơmŭt bal nàng lơh gơlik tiah tam phan kơ̆ kơl jăp jŏ jòng drơng măy mok lơh gơlik phan kung bè tăc mờ lơgar ndai tơnơ̆ do.

Lơh bal lơh sa jăt mpồl neh mờ gam pơgồp bơnah dong tơnguh uă priă jền phan lơh geh bơh sươn sre tàm ù tiah càr Dăk Nông dê mờ cau tờm bơh ală mpồl lơh sa do dê là ală mpồl lơh broă bal, hợp tak xã. Pal chờ hờp ngan là tơnơ̆ rlau 10 nam lơh jăt Adat Hợp tak xã, ală hợp tak xã tàm càr Dăk Nông neh geh bơta bơtàu tơnguh pràn kơldang. Tus tŭ do, jơh gùt càr Dăk Nông neh bơtàu tơnguh geh rlau 230 hợp tak xã, bal mờ pơgăp 18 rbô nă cau tàm hợp tak xã. Do là mpồl cau lơh kòn gùng geh cồng nha đah cau lơh sa bal mờ dà lơgar mờ mpồl lơh sa kă bro. Mờ jăt jơnau đơs bơh Ủy ƀan Ñân zân càr Dăk Nông dê den ală hợp tak xã gam geh ală broă tam gơl pa, ngai sơlơ rề ơnàng mờ bơtàu tơnguh, pơgồp bơnah lơh gơs ală tiah lơh broă sa sươn sre ngui măy mok pa, tam gơl muh mat ƀòn lơgar càr dê.

Jơnau cih pa do neh đơs tus cồng nha lơh bal lơh sa jăt mpồl, tơnguh uă bơta kwơ phan geh lơh bơh suơn sre tàm càr Dăk Nông dê. Tơnơ̆ do là jơnau lùp ồng Lê Anh Sơn, Kwang atbồ Hợp ták xã Bình Minh, kơnhoàl Cư̆ Jút nàng wă rơlao tai bè cồng nha, ală bơta kwơ tŭ làng bol lơh broă sa mờ ală mpồl lơh sa kă bro tus lơh bal lơh sa jăt mpồl. Hợp ták xã Bình Minh tŭ do gam là dùl tàm ală mpồl lơh broă lam lài tàm broă lơh jăt rơndăp broă lơh bal lơh sa jăt mpồl tàm kơnhoàl Cư̆ Jút đơs is mờ càr Dăk Nông đơs bal.

Là mpồl lơh broă lam lài bè rơndăp broă lơh bal lơh sa jăt mpồl tàm broă lơh sa càr Dăk Nông dê, Hợp ták xã Bình Minh neh lơh geh cồng nha bè lơi ơ ồng?

Ồng Lê Anh Sơn: “Jơnau bè lơh sa suơn sre lơgar Việt Nam là broă lơh dềt, khà phan geh lơh nàng tăc ờ uă, bơta niam den ờ tơl tài tơl nă làng bol lơh broă sa geh dùl jơnau git wă krơi is ờ ndrờm bal den tàng bơta chài tam phan tàm bă suơn kung krơi is sơl. Gam gơwèt mờ kông ty tăc phan mờ lơgar bơdìh ha là kông ty lơh gơs phan nàng tăc mờ lơgar bơdìh den ală kông ty do geh phan kă bro uă ngan, bơta niam geh tơl, jòi geh tơn tus mờ ală cau lơh gơs, mơya ală kông ty do ờ geh tìp mờ làng bol lơh broă sa. Den tàng Hợp ták xã Bình Minh geh lơh nàng bơsong ală bơta do, hơ̆ là tơrbŏ bal broă lơh sa bơh ală gah, bơh ală cau lơh sa, cau lơh gơs phan kă bro mờ tăc tàm drà kă bro mờ tus cau ngui sa in. Tơngu me lơh geh Hợp ták xã là nàng tơrbŏ bal, pơgồp bal ngui tàm phan tam geh kwơ bè tiêu, mơya tơnơ̆ do geh lơh gơs, tus bal nền nòn uă gah phan ndai tai. Mìng is tiêu den hợp ták xã gam lơh broă bal mờ ală kông ty bơh lơgar Nhờk, Hà Lan mờ ờ uă kông ty geh priă bơcri 100% bơh lơgar bơdìh kung geh tus bal sơl”.

Bè hơ̆, bơta pràn bơh hợp ták xã lơh bal lơh sa jăt mpồl pơn drờm mờ ală hìu tăc, mpồl lơh sa kă bro bè ờs là bè lơi ơ ồng?

Ồng Lê Anh Sơn: “Gơwèt mờ ală hìu tăc den cau ờ lơh jăt gùng dà broă lơh kơl jăp, mờ mìng geh blơi phan geh lơh bơh làng bol lơh broă sa dê hơ̆ sồng kơ̆p gơguh priă nàng tăc. Gam gơwèt mờ ală kông ty tăc phan mờ lơgar bơdìh den geh bơta pràn uă ngan, priă geh uă ngan, cau lơh broă kung uă sơl, mơya ală kông ty do ơm ngài mờ tiah tam phan, kông ty, hìu măi geh lơh tàm Sài Gòn, Bình Dương, gam tàm do den ală kông ty pal pơgồp bal mờ ală mpồl lơh broă tơl pràn kơl dang. Hơ̆ là bơta rềs àr, mờ là bơta pràn bơh hợp ták xã dê. Bè Hợp ták xã Bình Minh geh lơh tơn tàm tiah tam phan. Dơ̆ bàr là sùm geh lơh broă bal mờ làng bol lơh broă sa, hơ̆ sồng git làng bol lơh broă sa kờñ bơta lơi, làng bol lơh broă sa gam tàm tiah lơi mờ tam gơl bè lơi. Bơta kwơ dơ̆ pe là tơmù priă pơn diang tus tàm suơn, bơh hìu làng bol tus tàm anih prăp phan mờ bơh anih prăp phan hợp ták xã tus hờ hìu măi, tềm pềr uă priă pơn diang. Dơ̆ poan, hợp ták xã geh pơgồp bal ală gah, bơh mpồl atbồ, gơnoar atbồ, ală cau jăk chài, ală kông ty tăc phan mờ lơgar bơdìh mờ làng bol lơh broă sa”.

Làng bol lơh broă sa lơh geh bơta kwơ lơi tŭ tus bal tàm mpồl lơh bal lơh sa jăt mpồl ơ ồng?

Ồng Lê Anh Sơn: “Gơwèt mờ làng bol lơh broă sa geh bàr bơta, geh măt mờ geh kwơ. Geh măt là tŭ tus bal hợp ták xã den phan geh lơh bơh làng bol lơh broă sa dê geh sền gròi bè bơta niam mờ geh yal bè bơta niam den làng bol lơh broă sa geh gơnoar tăc tàm tiah lơi den tăc. Geh măt gar tiêu kloh bloh den geh tơl khà câu Âu bloh den tơnơ̆ mờ hơ̆ làng bol gơtùi tăc mờ lơgar bơdìh, hơ̆ là măt. Dơ̆ bàr tai là geh kwơ. Kwơ tàm do là bơta kwơ gơguh tai, tŭ lơh sră dờp phan geh lơh kloh niam den geh tai 3 rơbô đông den làng bol lơh broă sa geh 2 rơbô đong gam 1 rơbô đong geh prăp wơl là priă tă atbồ. Dơ̆ bàr, di lah geh dờp den geh tai 1 rơbô đong den làng bol geh 500 đong, hợp ták xã prăp wơl 500 đong sơnđan là priă sền. bè hơ̆ den làng bol lơh broă sa geh tai di pơgăp 2 rơbô 500 đong, sơnđan là bơta kwơ gơguh tai.

Jăt mpồl là ală cau geh tam pà bal jơnau tơngit tàm mpồl hơ̆ sùm. Gam bè ờs, lơh sa jăt broă lơh ờs mờng den cau lơh broă sa mìng lơh geh is, lơh geh den lòt jòi cau tus blơi nàng tăc. Bè hơ̆ den gơtìp ờ niam, gam lơh bal lơh sa jăt mpồl den ală cau lơh mờ tam gơl bơhiàn tam phan nàng lơh bè lơi gàr geh bơta niam ală lơgar kờñ blơi ha là cau ngui sa kờñ. Den bè hơ̆, geh kwơ uă rơlao bơh broă lơh bal lơh sa jăt mpồl dê di jăt mờ bơta geh kwơ”.

Ơi, dan ưn ngài ồng Lê Anh Sơn, Kwang atbồ Hợp ták xã Bình Minh, kơnhoàl Cư̆ Jút, càr Dăk Nông.