Hìu bơnhă ồng Hoàng Quốc Bài ơm tàm thôn 5, xã Hoà Phú, ƀòn dờng Buôn Ma Thuột, càr Dăk Lăk là hìu lơh lài ròng ka lăng bơh pơgăp 20 nam lài. Tŭ do, hìu bơnhă gam ròng 3 rbô 500 nơm ka lăng tăc bro tàm 4 tơnau, kờp jơh ơnàng 10 rbô thơk vuông, priă lơh geh pơgăp 700 tơlak đong pah nam. Ka lăng kis tàm cờn dà jrô, khăt bè sa, ƀươn ròng, pràn ngan, mhar dờng mờ ndrờm bè ờ geh kòp. Ồng Bài, pà gĭt: Ka lăng tiang pơrhê sơndră kòp niam ngan, ka ờs mờng ờ gơtùi tàm pơndrờm geh, ka ờ huan ngan gơtìp kòp. Ka lăng kis tàm dà dờng bơta geh is bơh gơ dê den sa ka dềt geh is, ka bơrlŭ, ka ti dềt, rê ròng den kung dơrcoh lề ka ti dềt, ka ti ai gơ in sa bè hơ̆ sơl. Bơdìh hơ̆ tai, he kung bơtơl tai măy tai lơ̆ phe, tơngời trŭ hơ̆ sồng klài bơrlŭ bal ai ka in sa tai.

Kung tàm thôn 5 sơl, xã Hoà Phú, ƀòn dờng Buôn Ma Thuột, bi Lê Văn Kiên geh 5 nơm tơnau ròng ka lăng mờ kờp jơh ơnàng 13 rbô thơk vuông, gam ròng 4 rbô 500 nơm ka lăng kă bro. Bi Kiên pà gĭt, nàng ròng ka lăng gơtùi, ờ gơtùi pleh klàs pal săc rwah geh anih ròng ka sơntìl pràn, gàr geh phan sa ris, sàng goh; mờ sùm tam gơl dà tàm tơnau, ờ lời tơnau ròng gơtìp ƀơ̆. Tàm tiah rềp kềng gah dà dờng, kàl mìu den dà bềng lìu, broă tam pà dà tàm tơnau ƀươn soh, mơya tàm kàl prang, dà soăt uă, kal ke ngan nàng ƀồm dà tơmŭt tàm tơnau. Ai dà tơrlung den ờ gơdờp tài bơh bơtờp dà mbring mờ phan bơrlŭ. Den tàng bè hơ̆, bi Kiên pal ngui jơh dà bơh ală ƀlàng sre tàm tiah do mờ ală croh. Bi Kiên yal: Ƀlàng sre 3 kàl rềp ndo tŭ lơi kung geh dà lơm, sre do bơh ală hìu làng bol dê, tŭ khi ờ tam phan den he lòt cò rbòng dà nàng pơđì dà rê tus. Bơ̆t dồ nơm rbòng tờm tềng bồ đah ne mờ ngui jơh bal bơh croh dê ai gơ in gơ hòr rê hờ tơnau tơnơ̆ hơ̆ sồng bơcroh tam gơl tus bơdìh. Dà bơh tơnau dê sơlơ jrô sơlơ niam, bè ală tơnau hìu añ sùm gàr khà kờp bal bơh 1 tus 2 thơk nggùl.

Jăt ồng Nguyễn Thanh Quang, Phó Củ tịc Anih duh broă Làng bol xã Hoà Phú yal, jơh gùt xã tŭ do geh rlau 60 tơnau ròng ka lăng, kờp jơh ka geh 110 tấn. Giă ka kă bro tŭ do gơ ơm pơgăp bơh 270 tus 350 rbô đong dồ kĭ, gơ jăt tàm bơta kơn jơ̆ ka dê. Ka lăng bơh ală hìu dê tàm xã ròng tus kàr lơi tăc jơh tus kàr hơ̆ tơn. Anih duh broă Làng bol xã neh lơh Mpồl lơh broă bal Broă lơh sa sươn sre Tơlir dong kờl cau ròng, lơh măt kă bro phan ka lăng gơgơs phan bơkah pơnrơ bơh tiah do dê, mờ anih lòt nhơl mpồl bơtiàn sền nàng gĭt broă ròng ka lăng…Ồng Nguyễn Thanh Quang, đơs: Tŭ do, phan bơna OCOP xã Hoà Phú dê neh geh dờn dờp 2 phan bơna geh ka lăng mờ bar bèt chàng. Nam 2025, Anih duh broă Làng bol xã Hoà Phú rơ̆p mblàng yal, hòi jà, dong kờl làng bol nàng rề ơnàng ală broă lơh tơrlòng lài ròng ka lăng jăt hiòng dà dờng Srepok. Uă hìu làng bol kung gam chŏ tơnau, kơnờm tàm hiòng dà hòr bơh dà dơng dê ròng ka lăng tơngguh priă lơh geh.

Kờñ ròng ka lăng geh cồng nha uă, ồng Nguyễn Văn Nam, kwang atbồ cơl dŭ bơto bơtê mờ mblàng yal, anih tờm dong kờl bơto bơtê mờ dong kờl sơntìl phan tam, phan ròng càr Dăk Lăk yal ală bơta chài rơwah sơntìl ka lăng, lơh kloh tơnao ròng, ai sa mờ broă rơcang kơrian mờ bơsềt kòp tàm mpồl ka.

Ơi, dan ồng yal tŭ do tàm càr Dăk Lăk ròng ală bơta ka lăng lơi, ơ ồng?

Ồng Nguyễn Văn Nam: “Ơ làng bol, tŭ do geh uă hìu ròng ală bơta ka lăng tàm càr Dăk Lăk, tàm hơ̆ tam pà lơh geh bàr mpồl. Mpồl lài ngan geh ală hìu kis jăt gah dà dờng Serepok ròng ka lăng geh bơh sơntìl dàr, kŭp geh bơh dà lềng nàng ròng tàm tơnao. Bơta tờm bơh ka do dê geh kơltao dum kò, bồ ha hà cồng tiang gŏ pơrhê niam. Mpồl gam tai ròng tàm gŭ mờ khà uă, blơi sơntìl bơh anih lơh sơntìl uă mờ tàm tiah đah jum măt tơngai mŭt cèng tus. Do là ka lăng yơ, ndrờm bal mờ ka lăng tiang pơrhê, mơya kơl tao kò rơlao, tiang jù di mơ ờ gŏ di pơrhê. Làng bol tơrgùm ròng tàm gŭ tàm ală tơnao bơtơ̆t dơng dà dờng bè bơtơ̆t Krông Búk Hạ, tơnao Ea Kao”.

Ơi, rơwah sơntìl nàng ròng ka lăng là broă lơh kwơ màng, bè hơ̆, he pal rơwah sơntìl ka bè lơi, ơ ồng?

Ồng Nguyễn Văn Nam: “Gơwèt mờ sơntìl ka lăng mờ geh làng bol rơwah bơh broă jòi kŭp ka dềt tàm dà dờng Srepok den pal kah ka sơntìl pal gam bè ờs tơnò tềp, bañ gơtìp tăc, mờ is ồn ngan bañ kŭp mờ broă ai đèng jờk. tŭ kŭp mờ bơta do den ka sơntìl di gơlan kis ờ pràn. Gơwèt mờ ka lăng blơi sơntìl bơh tiah đah jum dà lơgar dê, bơh broă lơh deh kòn uă, jơnau sơnrờp ngan sơntìl pal ndrờm bal, să kò, niam, pràn re sơlơ̆u jăt dà hòr tŭ he sơwơr tàm sơƀàk dà geh ơn ka sơntìl. He kung pal kah tàm să, kơl tao bañ gơtìp sồt, hơ̆ sồng ală bơta tơngŏ bơh bơsềt kòp tềng bơdìh să. Bè hơ̆, hơ̆ sồng he rơwah sơntìl ròng geh ka lăng niam mờ geh cồng nha”.

Ơi, ròng ka den pal rơcang lài tiah ròng kung kwơ màng ngan sơl, dan ồng pà git nàng làng bol in git bè tơngu me do?

Ồng Nguyễn Văn Nam: “Gơwèt mờ ka lăng ròng bơh broă kŭ geh is bơh tàm dà dờng Srepok den làng bol cèng ròng tàm tơnao, tàm broă rơcang tơnao he pal lơh jăt ală bơta chài bè tơ8ngơ̆ do: he pal lời ìs tơnao, rơsìh vôi nàng lơh kloh tơnao hơ̆ sồng tơmŭt dà mờ tuh ka. Gơwèt nờ ka lăng ròng tàm gŭ, he pal kah ơn gŭ tàm tiah dà hòr, tiah niam, gŭ pal geh bơta àng niam nàng dà mŭt. Is ồn pal kah ròng tàm gŭ geh bơta jir uă, he pal sền ka tàm tŭ àng drim gờñ, di lah geh tơngŏ ka pờ bồ tài ờ tơl oxi den pal ngui phan lơh ñsừc dà, ha là lơh geh dà hòr nàng geh nhơm tàm dà nàng ka kis mờ dờng niam”.

Ơi, broă sền gàr mờ ai ka in sa geh lơh bè lơi, ơ ồng?

Ồng Nguyễn Văn Nam: “Broă sền gàr ròng ka lăng tàm tơngai ka gam dềt den pal ngui ală bơta lơ̆ tơrgùm bal nàng ai ka in sa. Ka lăng geh tơngai ròng jŏ, nàng tơmù priă tă tàm broă ròng mờ tơnguh geh cồng nha lơh sa uă, den he pal ngui ală bơta phan sa geh lơh bơh ka bơrlŭ bal, khà priă ờ kas nàng ai ka in sa. He rơwah ală bơta ka nàng lơh phan sa ris, bañ gơtìp ồm, tŭ ai sa den he ai tàm tơngai ờ uă, bañ rơsìh ir lơh jơnkah phan sa tàm dà, lơh ƀơ̆ dà. He kung pal kah, tŭ ai sa phan sa ris, den gơrềng uă ngan tus tàm gùng tơrdih phan sa, mờ pal sền gròi sùm nàng pleh mờ kòp ka in”.

Broă rơcang pleh mờ kòp ai ka in geh lơh bè lơi, ơ ồng?

Ồng Nguyễn Văn Nam: “Gơwèt mờ broă ròng ka lăng den he pal git broă rơcang pleh mờ kòp là broă lơh tờm ngan. Broă kal gơtìp kòp tàm dà den kal ke ngan kờñ git, mờ broă sơm kòp gơtìp kal ke ngan kờñ geh cồng nha niam. Den tàng pal rơcang lài pleh mờ kòp ai ka in là niam ngan. Ngui broă rơcang pleh lài den pal sùm gàr tiah kis tàm dà kloh niam, ngui ală bơta vi aiñ niam nàng lơh kloh dà tàm tơnao, nàng lơh tơrdih ală phan hữu kơ mờ phan tơlik nàng gàr niam dà sùm kloh. Ka pràn kơl dang den gơtùi sơndră is mờ ală bơta kòp bơh tàm tiah bơdìh mŭt tus, gàr niam ka in”.

Ka lăng den mờng tơnhào tàm tiah lơi, jơh tàm taih hơ̆, mờ broă tơnhào jăt broă dàr geh ka lơi cèng ka hơ̆, broă lơh do pal kah ală bơta lơi ơ ồng?

Ồng Nguyễn Văn Nam: “Gơwèt mờ ka lăng là bơta ka geh bơta kwơ uă tàm broă lơh sa dê, gơwèt uă ngan tàm bơta dờng să ka dê bal mờ drà kă bro kờñ. Bè ờs, ka pal geh 2 kĭ hơ̆ sồng tơnhào. Broă he tăc den gơrềng uă ngan tàm cau blơi, jơnau kờñ bơh cau blơi dê, he pal kŭp ka jăt mờ bơta dờng bơh cau blơi kờñ mờ ka dềt rơlao den lời ròng mờ tơnhào tơnơ̆. Tàm broă tơnhào, he pal kah tơrgùm ka nàng sền ka dờng tơl kĭ nàng tăc; ală ka gam dềt den lời ròng wơl, tŭ lơi dờng den tăc tai.

Ơi, dan ưn ngài ồng Nguyễn Văn Nam uă ngan!