Ală ngai do, tàm Gùng dà lơgar 14 (gùng Hồ Chí Minh), Gùng dà lơgar 14C mờ ală gơl gùng càr 682, 683 mờ gùng lòt ală sàh Dăk Săk, Đức Lập, Thuận An, Dăk Mil…, càr Lâm Đồng dê, tơl mpồl rơndeh troă, rơndeh lơ òr dăp bềng kơphê ris pa pik lòt bơh mìr rê hờ hìu. Bi Y A Rôn ơm tàm ƀòn Bu Dăk, sàh Thuận An măy rơndeh lơ òr pơndiang kơphê bơh bă mìr tàm thôn 9, sàh Dăk Plao pà gĭt, hìu bơnhă geh 2 lồ kơphê. Broă jun pơndiang phan bơna rê hờ hìu, pơndiang cau lơh broă apah lòt mìr ndrờm mờ rơndeh lơ òr lơm. Gĭt bơta rơndeh do ờ huan niam lơngăp lơngai den tàng lài mờ dơ̆ lòt, bi ndrờm sền swì măy mŏk rơndeh rơndồ: “Hìu bơnhă sùm sền swì nền rơndeh rơndồ bè thăng rơndeh, kong, srềc, lir tŏp wil tơl đèng gơcrà àng mờ crăp đèng pờ àng nàng gàr niam lơngăp lơngai. Tŭ jun pơndiang kơphê rê hờ hìu, bol hi ờ dăp jơnhoa ir, ờ pơndiang uă cau; sùm tơngkah cau măy rơndeh lơh jăt Adăt Lòt rê gùng ù gờl, lòt di bơnah gùng lời ai rơndeh lơ òr in, ờ gŏ di lòt sơgràm bơnah gùng mờ lòt rềp kềng gah gùng, nàng kờñ gàr niam lơngăp lơngai tàm tŭ lòt nàng lơh sa”.

Bi Nguyễn Văn Khánh, thôn Xuân Lộc 1, sàh Dăk Săk, càr Lâm Đồng (lài do là sàh Dăk Săk, kơnhoàl Dăk Mil, càr Dăk Nông yau), kung geh 2 lồ kơphê rềp nhàr mờ sàh Long Sơn, ngài mờ hìu 15 kơi sồ mờ jun pơndiang phan lơh geh bơh sươn sre, phơng sih sơnơm sền gàr phan tam sơntìl chi tam, kung jơh ală mờ rơndeh lơ òr lơm. Bi yal, bulah bơta rơndeh do ờ huan niam lơngăp lơngai rlau mờ ală rơndeh ndai, mơya dilah kơrhia den kung gam geh cồng nha ngan sơl. Rlau 15 nam đềt mềr mờ sươn mìr mờ rơndeh lơ òr, ờ hềt dơ̆ lơi bi tìp bơta gơ aniai:

“Gùng lòt tàm mìr hìu añ lòt mờ rơndeh ô tô pơndiang phan halà rơndeh pơndiang phan ờ gơtùi lòt ờ tài bơh gùng ờ niam mờ dilah tìp mìu den ntiar, den tàng pal ngui rơndeh lơ òr, rơndeh troă, den lòt gơtùi mờ ñcùn den gơ yờ is. He lòt tàm ală gùng ƀòn, lòt den lòt di mơ gời bañ lòt mhar ir, dăp bơh 30 tus 40 ƀào kơphê gời mờ ờ gŏ pơndiang cau. Cau lơh broă pil kơphê ai khi in lòt rơndeh măy rê. Lòt pleh tàm ƀòn den he lòt di mơ gời bañ lòt mhar, pleh cau, mìng niam lơngăp lơngai là di”.

Càr Dăk Nông lài do geh pơgăp 142 rbô lồ kơphê, tàm hơ̆ 131 rbô lồ gam gơ ai sa, pah nam gơ ai pơgăp 1 tơlak 650 bô tấn kơphê ris. Broă jun pơndiang mờ rơndeh lơ òr rơ̆ ru ngan tàm pah dơ̆ kàl tơnhàu tus neh lơh gơlik bơta kơn jơ̆ uă ngan ai broă lơh sền gàr niam lơngăp lơngai gùng lòt.

Jăt Cơldŭ Kảñ sát gùng lòt- Kwang àng càr Lâm Đồng, tàm ală sàh, sơnah ƀòn gơ wèt càr Dăk Nông yau geh 13 rbô 502 nơm rơndeh lơ òr, rơndeh troă dềt geh lơh sră cih măt, mơya mùl màl gam uă rlau tài bơh hìu làng bol lơh broă sa sươn sre ờ lơh sră cih măt. Thiếu tá ồng Trần Đình Tín, Phó Lam bồ Mpồl Kảñ sát gùng lòt gùng ù gờl sồ 4 Đức Lập pà gĭt, tơnơ̆ tơmŭt bal, mpồl lơh broă ătbồ mờr 100 kơi sồ Gùng dà lơgar 14, Gùng dà lơgar 14C bal mờ gĭt nđờ rơhiang kơi sồ gùng càr mờ gùng ală sàh. Nàng tơrmù ƀà jơnau pơhìn roh lơngăp lơngai gùng lòt tài bơh rơndeh lơ òr, bơdìh mờ sơlơ lòt sền, mpồl lơh broă lơh pràn mblàng yal nàng làng bol lơh sră cih măt rơndeh, lir phan lơh gơcrà àng, sền swì ờs mờng jăt tơngai rơndeh.

“Bol hi pơgồp bal mờ gơnoar ătbồ ƀòn lơgar, kwang àng ală sàh hòi jà làng bol lơh jăt niam rơndăp tăp sèng niam lơngăp lơngai gùng lòt. Mblàng yal làng bol in jun pơndiang kơphê niam lơngăp lơngai, bañ pơndiang jơnhoa ir, bañ lời cau nggui tềng thùng rơndeh lơh gơbàn sơbơng roh. Sồr ală anih lơh gơlik rơndeh lơ òr pal lơh jăt di ală broă lơh măy mŏk tŭ tăc rơndeh pal tơl phan gơcrà àng, đèng pờ àng, thăng rơndeh, kong kơnhăp. Lam ală jơnum lòt sền sok sền ntrờn làm bă tiah sùm drơng gak tàm ală sơnĕ gùng pơlam làng bol lòt di bơnah gùng, bơnàng gùng nàng kờñ tơrmù ƀà rềs àr gùng lòt”.

Mờ bơta mùl gŏ is lơh sa bơh cau lơh broă sa Tây Nguyên dê, rơndeh lơ òr kung gam sơl là phan ngui jun pơndiang phan tờm ngan, ngan là tàm pah dơ̆ kàl tơnhàu. Tài bè hơ̆, bal mờ broă lơh kơnhăp wơl rơndeh, mpồl kảñ sát gùng lòt, gơnoar ătbồ ƀòn lơgar gam sơlơ mblàng yal, tơngguh tai ală broă lơh măy mŏk mờ ătbồ. Ồng Phan Bá Tịnh, Củ tịc Anih duh broă Làng bol sàh Thuận An, do là sàh tam uă ngan kơphê gơ wèt kơnhoàl Dăk Mil yau pà gĭt, sàh neh tơnggơs 20 Jơnum ătbồ is sền gàr lơngăp lơngai. Ală jơnum do geh kơnòl broă sền gàr lơngăp lơngai, mblàng yal mờ dong kờl làng bol jun pơndiang kơphê niam lơngăp lơngai.

“Sàh neh sồr ală mpồl cau geh gơnoar mblàng yal, hòi jà làng bol pơndiang kơphê lơh bè lơi pal pơndiang di bơta kơn jơ̆, pleh jơnau pơndiang uă ir, kơn jơ̆ ir lơh gơbàn roh lơngăp lơngai lòt rê tàm gùng. Lam ală jơnum lơngăp lơngai dong kờl sền gàr jơtài kơphê tàm mìr làng bol dê kàl lơh sa 2025 – 2026 sền gàr niam lơngăp lơngai. Tài bàr pe nam rềp ndo, giă kơphê gơguh jơnhoa den tàng pal rơcăng ngăc sền gàr niam rlau, pleh roh rui, hoàc hươr uă bè jơtài tàm kàl kơphê”.

Ală lơh ngan bơh mpồl cau geh gơnoar mờ gơnoar ătbồ ală sàh càr Lâm Đồng, gam pơgồp bơnah gơmù uă ngan rlau jơh jơnau pơhìn rềs àr gơ aniai bơh rơndeh lơ òr, gam geh hòi là rơndeh kong nong, rơndeh troă – phan ngui mùl gŏ is gơdờp mờ bơta gùng ù bŏ rơnưng, kơh bơh tiah dơng bơnơm dê; dong làng bol geh dùl kàl tơnhàu kơphê wil tơl mờ niam lơngăp lơngai.