Bơyai lơh drà ràng tơlik mìng gah kơphê lơm nam 2023 là dùl tàm ală broă lơh tờm bơh Lơh chờ Kơphê Buôn Ma Thuột dơ̆ 08 nam 2023 dê. Bơyai lơh drà geh bơyai lơh tàm Anih tờm Niam chài càr Dăk Lăk, rềp kềng tơn sơnĕ 6 Buôn Ma Thuột, ai tơl bơta ƀươi ai gal ngan năc lòt nhơl in mờ kwơmàng là cau lơh broă sa in lòt còp sền mờ blơi phan. Bèp Thoen, kòn cau Rơđê ơm tàm xã Hoà Phú, ƀòn dờng Buôn Ma Thuột tus mờ dơ̆ bơyai lơh drà do pà gĭt: Hìu bơnhă lơh kơphê neh nđờ jơ̆t nam do, mơya broă lùp bơsram tai bơta gĭt wă jak chài tam mờ mờng chài lơh sa bơh ală tiah là ờ gơtùi ờ geh. Bèp Thoen, đơs: Tus mờ dơ̆ lơh chờ kơphê do tài bơh kờñ sền gar kơphê tiah ndai tam bè lơi, niam sơl, bơkah rlau lah ờ, mờ tàm tiah añ tam den ờ gŏ geh niam ngan. Tài bè hơ̆ den tàng añ lòt tus ndo nàng lùp bơsram bơh tiah ndai cau dê tam bơtàu tơnguh, nàng lơh geh cồng nha lơh sa, cèng wơl bơta kwơ ai hìu bơnhă in, geh lùp bơsram nàng bơtàu tơnguh niam rlau, gĭt geh bơta chài tam nàng kơphê geh uă plai mờ tăc geh giă rlau.
Lòt mờ rơndeh măy gùng jòng rlau 60 kơi sồ bơh xã Cư Pơng, kơnhoàl Krông Buk, càr Dăk Lăk dê, ùr bơklau bi H’Ích Niê, kòn cau Rơđê tus mờ dơ̆ Lơh chờ Kơphê Buôn Ma Thuột dơ̆ 08 bal mờ bơta kơ̆p kờñ ngan jòi bàn geh ală broă lơh tam kơphê gơdờp mờ tam gơl trồ tiah. Bi H’Ích Niê yal bè bơta bòl glar kal ke ngan bơh cau tam kơphê tŭ do dê, hơ̆ là kơldìng uă ir tàm phơng hoá họk mờ sơnơm sền gàr phan tam, tàm tŭ trồ tiah tam gơl ngai sơlơ ờ niam ngan. Bi H’Ích Niê, yal: Tus mờ dơ̆ Lơh chờ Kơphê Buôn Ma Thuột añ gŏ gơlơh chờ hờp ngan, gŏ jơh ală bơta niam bơnĕ ngan. Kơ̆p kờñ bơh tŭ do ală cau tam kơphê bè bol añ rơ̆p tăc kơphê geh giă đau, nàng geh priă dơ̆ ngui tàm rài kis mờ tơm dồs kơnòl. Tŭ do, he lơh kơphê den krơi mờ rài mè bèp he dê lài do. Lài do trồ tiah den ờ bè tŭ do ờ, tŭ do den ờ niam ngan ờ gơtùi ndrờm bè lài do ờ. Tŭ do, he tam den he kơnờm tàm broă ƀồm sơnơm, phơng sih den tàng cau tam kơphê kung kal ke ngan. Rài mè bèp den trồ tiah ƀươn rlau, niam rlau pơndrờm mờ tŭ do den he bòl glar kal ke ngan.
Tàm khà rlau 400 cơldŭ ràng phan bơh Bơyai lơh drà ràng tơlik mìng gah kơphê lơm nam 2023, den ù tiah ràng tơlik phan bơna ƀòn lơgar pơnrơ ngan (phan bơna OCOP) bơh càr Dăk Lăk dê là niam ngan. Tàm hơ̆ geh 2 cơldŭ ràng tơlik phan ơm rềp bal là Hợp tak xã Drơng broă lơh broă sa sươn sre ring bal EaKmat Hoà Đông, kơnhoàl Krông Pach mờ Hợp tak xã Lơh broă sa sươn sre drơng broă ring bal Ea Tu, ƀòn dờng Buôn Ma Thuột. Tàm phan ngui soh ồi àu kòn cau bơh cau Rơđê dê, bi H’Moan Êban pà gĭt, hìu bơnhă là cau bơh Hợp tak xã Lơh broă sa sươn sre drơng broă ring bal Ea Tu bơh ngai pa lơh, nam 2015. Tus tŭ do neh geh rlau 250 hìu bơnhă jơi bơtiàn dùl êt nă cau là cau bơh Hợp tak xã dê, mờ kờp jơh bă kơphê ơnàng rlau 210 lồ, pah nam kơphê lơh geh pơgăp 600 tấn kơphê gar. Bơta kwơmàng ngan rlau jơh là tam gơl broă tam kơphê lơh geh bơta niam uă. Bi H’Moan Êban, đơs: Bơh tŭ mŭt bal tàm hợp tak xã den hìu bơnhă añ tam kơphê ndai; bơh broă tuh dà, ơn phơng ndrờm geh bơta krơi is jơh lơm. Jơh ală broă tuh dà, ơn phơng, koh ntê den geh bơta bơto pơlam jak chài măy mok lơm. Kwang bàng bơta chài bơh Hợp tak xã dê bơto he in bơh broă tuh dà, ơn phơng, koh ntê bè lơi gơ in lơh geh cồng nha niam ngan rlau jơh.
Drơng kơnòl broă cơldŭ ràng tăc phan bơh Hợp tak xã drơng broă lơh broă sa sươn sre ring bal EaKmat, xã Hoà Đông, kơnhoàl Krông Pach, càr Dăk Lăk dê, mò H’Oăn Ayun pà gĭt: Hợp tak xã neh geh lơh pơgăp mờ do mờr 10 nam, bal mờ jơnau kờñ tam gơl broă tam kơphê, cèng wơl cồng nha niam ngan rlau jơh ai cau tam kơphê in. Chi sơntìl geh sac rwah niam ngan, cồng nha lơh geh uă rlau; sùm bơto pơlam ai jơh ală cau bơh Hợp tak xã dê in bè bơta chài tam phan, ơn phơng dipal, broă chài lơh mờ bơta tam gơl trồ tiah. Jơh ală broă lơh tam, sền gàr, pik tơnhàu, ơn prăp mờ lơh gơlik phan geh lơh jăt dùl broă rơndăp lơh is jơh lơm mờ lơh jăt niam ngan ală jơnau sồr bơta niam bơh Fair Trade dê. Mò H’Oăn Ayun kung pà gĭt sơl, tus tŭ do Hợp tak xã drơng broă lơh broă sa sươn sre ring bal EaKmat geh rlau 460 lồ kơphê, mờ bơta tus bal bơh 99 nă cau dê, tàm hơ̆ làng bol jơi bơtiàn dùl êt nă cau geh tus 93%. Bơta kwơmàng là làng bol neh tam gơl broă tam kơphê jăt dùl broă pơlam lơh bơta chài is jơh lơm, bơh hơ̆ tơnguh uă bơta kwơ kơphê dê, tơnguh uă priă lơh geh ai cau tam in. Mò H’Oăn Ayun, yal: Bơta tam gơl uă ngan rlau jơh bơh geh hợp tak xã là jơh tơl nă cau geh bơto pơlam, geh bơsram ală bơta chài pa bè broă tam kơphê. Ờ gŏ di là bè rài yau dê ờ, mờ tŭ do sền gàr kơphê jăt broă pơlam, mờ geh cau tus bơto ai bol he in broă chài koh ntê, pik plai dum ngan, ờ gŏ di pik plai lir, bè hơ̆ là kơphê geh bơta bơkah rlau. Bơta kwơ ai làng bol in là geh lùp bơsram niam rlu mờ kơphê geh giă rlau.
Lơh chờ Kơphê Buôn Ma Thuột dơ̆ 08 neh tơn jơh, tŭ niam ai gah phan kơphê in geh pờ tơlik. Bơh lơh chờ, cau tam kơphê geh iăt tai jơnau yal tơngĭt jơnau, bơta gĭt wă nàng pơn jăt tai bơcri priă, sơngka sền gàr tờm kơphê niam rlau; pik mờ lơh gar kơphê lơh geh bơta niam rlau, bơh hơ̆ giă tăc kung jơnhoa rlau.
Viết bình luận