- Jơm lơh sràt phan sa ñhơ̆t ris là dăp kơ̆ ală bơta phan sa gơtùi lơh sràt tàm bơta ndơl nhơm càl nàng ơn prăp phan sa ñhơ̆t ris tàm tơngai jŏ jòng, bơta niam phan sa ờ gơtìp gơrềng.
- Ală broă lơh, geh:
Rơcăng bơtô jơm: Pal rwah anih rềp wàng ròng phan nàng ƀươn jun pơndiang. Rwah anih ù ro, pleh dà gơmŭt bơh đah bơdìh tàm dơlam bơtô.
Gơjăt tàm rài kis lơh sa mờ bơta geh bơh tơl hìu làng bol lơh broă sa dê mờ lơh rbòng jơm, bơtô lơh mờ sơmăng, bơtô ù, thung phi halà kơldung dờng...
Bè bơta dờng bơtô jơm làng bol pal kờp dŭ nàng bơtô jơm prăp bơnah phan sa tơl ai phan puan jơng in sa tàm pơgăp bơh 10 tus 15 ngai tàm dùl nơm bơtô, tơl thơk khối jơm sùm pơdơng pơgăp 6 tạ phan sa jơm ris.
- Phan sa ñhơ̆t ris: Ală bơta ñhơ̆t (ñhơ̆t rwas, kau lương, ñhơ̆t Ghinê), phan sơrbì bơh chi tam dê (jrong tơngời tơnơ̆ tŭ plồ tơngời mơda, cồng, nha tàu, tờm nha khuah phòng dê...). Khà dà dipal tàm phan sa nàng jơm là bơh 65 tus 75%. Phan sa ris cèng lòt jơm pal sàng goh mờ pal gàr geh bơta niam. Phan sa ris kờñ pal geh dơrcoh lơyah (bơh 5 tus 10 phơng) nàng gơgùi dăp kơnhăp gơ in niam.
Phan sa nàng jơm ndai: Lơ̆ kòi, ƀòk tơngời, ƀòk bùm blàng, boh sa, trŏ dà sơdàng kờñ pal gàr geh bơta niam.
- Broă jơm: Lài jơh là dăp dùl tăp rơhe ro, 5 kĭ dùl thơk vuông bơnàng bơtô.
Dơ̆ bàr: Rơsìh tơl tăp phan sa ris lơ ŭt bơh 20 tus 30 phơng, rơsìh boh pơnai mờ lơ̆ (khà tam pà ring bal ai ală tăp in), hơ̆ sồng dăp kơnhăp.
Broă dơ̆ pe, là: Pơn jăt tai lơh ală tăp pơn jăt tai tus di tŭ bềng bơtô mờ jơnhoa rlau mờ bơr bơtô 30 phơng, dăp gơ in kơnhăp ngan.
Broă dơ̆ puan, là: Bềng bơtô jơm den ndơl nilông tềng đah hơđang mờ jơm mờ nha prìt sơkò, njềt hat gùt dar tơnơ̆ hơ̆ ngui phan kơn jơ̆ pleh dà, đe, tu kràs mŭt tàm bơtô jơm.
- Ngui phan sa jơm lơh sràt: Tơnơ̆ tŭ jơm 3 poh, phan sa geh ƀô thồm, sràt dùl êt, ờ geh bơsềt kơmbih gơtùi ai nàng tơn siam phan puan jơng in, sơrbì tăp bŭt bơsềt kơmbih tềng đah hơđang bơtô jơm, tàp ai phan puan jơng in sa kwèng rơhời bơh dùl êt tus uă. Dilah phan sa jơm ris geh bơta niam uă phan puan jơng digơlan sa tus 5, 7 kĭ dùl ngai. Pal ai phan puan jơng in sa phan sa jơm lơh sràt klài bơrlŭ bal mờ ală bơta phan sa ndai.
-Rơhe kung là phan nàng lơh phan sa ris ai rơpu kơnrồ in mờ broă lơh jơm lơh jăt ală broă tơnơ̆ do:
Broă lơh dơ̆ dùl: Phơng urê mờ vôi geh klài lề tàm dà gơ in ñàm.
Broă lơh dơ̆ bàr: Rơsìh tơl tăp rơhe lơhơ (pơgăp 20 phơng) tơnơ̆ hơ̆ tuh ñàm dà urê mờ vôi, xoài nàng rơhe in gơ ñàm jơh, ngui jơng dăp kơnhăp, tơnơ̆ hơ̆ pơn jăt tai lơh bè hơ̆.
Broă lơh dơ̆ pe: Jơm ƀào nilông tềng hơđang gơ in ndơ̆p, ờ lời nhơm càl, dà in gơ hòr mŭt tàm bơtô mờ nhơm amoniac (NH3) tàm dơlam gơ dô hơ bơdìh.
Dilah jơm tàm kơldung: Làng bol rơsìh tơl tăp rơhe lơ ŭt 20 phơng tàm ƀlàng sàng goh halà pang ni lông, tơnơ̆ hơ̆ tuh dà urê mờ vôi neh klài lề gơ in sùh ñàm jơh ală tăp rơhe, ală tăp hơđơm pal tuh dùl êt rlau mờ ală tăp hơđang tài bơh dà jơngkah geh gơmŭt tus ală tăp hơđơm. Tơnơ̆ tŭ rơhe geh rơsìh ñàm jơh den prăp gơ tàm ală ƀào dờng, dăp gơ in kơnhăp ngan tơnơ̆ kơ̆t gơ in kơnhăp. Dăp ală ƀào dờng do tàm ală tiah sàng goh, pleh tơngai jroh, mìu sa sùh iò.
- Ngui phan sa tơnơ̆ tŭ jơm:
Tơnơ̆ tŭ jơm pơgăp 2 poh (nhai duh) halà 3 poh (nhai mrềt) sơnđờm ai rơhe tơn siam phan puan jơng in sa. Bơtê ai phan puan jơng in sa kwèng rơhời, ai sa dùl êt, klài bal mờ phan sa mờ bol gơ kờñ sa, tơnơ̆ hơ̆ ai gơ in sa uă rơhời. Gơtùi ai rơhe jơm ơn tàm tiah mrềt niam pơgăp dùl jiơ nàng bơta gơ dô ƀà bơta ƀô urê. Phan puan jơng sa gơtùi rơhe lơh sơlơ uă sơlơ niam mơya kung gam kờñ sơl pal ròng tơngklàs nàng phan puan jơng in geh tơl dùl khà phan sa ris kờñ ngan pah ngai.
Viết bình luận