Tiah bơnơm càr Khánh Hoà (rềp nhàr bal mờ càr Dăk Lăk mờ Lâm Đồng) geh brê bơnơm geh is ai pà bal mờ ù tiah brê bơnơm dờng ơning ơnàng ngan, uă ngan liang ñrùh dà gam bè ờs bơh yau, croh dà sàng mrềt rơngơm niam ngan. Mpồl bơtiàn ală jơi bơtiàn Rơglai, K’Ho, T’rin, Rơđê…ơm kis jŏ rài tàm do gam prăp gàr wơl uă dơ̆ lơh chờ lơh yàng ờs mờng bơh yau, jơnau pơnđik, phan sa bơkah bơh yau mờ broă lơh mờ tê. Do là ală phan kwơ dờng màng ngan nàng bơtàu tơngguh ală phan bơna lòt nhơl ƀòn brê bơnơm, lòt nhơl ờ rơngòt mùl gŏ is tiah jơnhoa dê.

Tŭ tơngai do, càr Khánh Hoà neh ai lơh jăt uă gùng dà nàng kờñ bơtàu tơngguh lòt nhơl tiah bơnơm. Bàr pe phan bơna bơh sơnrờp geh lơh gơs mờ gơhòi gơ jà năc lòt nhơl, bè: dơ̆ lòt hàu bơnơm Tà Giang, lòt jòi mhual tềng dung bơnơm Ba Cụm, ñrùh (liang) Tà Gụ tàm Khánh Sơn; Sươn bal lòt nhơl Yang Bay, tiah anih lơh sa sươn dờng Hoa Qủa Sơn tàm Trung Khánh Vĩnh. Is ồn, plai bung ngkàr tơlir là chi tam tờm ngan tàm tiah bơnơm ờ mìng dong gĭt nđờ rbô hìu lik klàs bơh rƀah mờ gam pờ gơlik gùng lòt pa tŭ pơgồp bal lơh lòt nhơl mpồl bơtiàn. Ồng Đoàn Văn Hưởng, Kwang Lam bồ Mpồl lơh broă bal Hiệu Linh, sàh Nam Khánh Vĩnh lài do là sàh Khánh Thành, pà gĭt: Mpồl lơh broă bal geh tus 90% cau tàm mpồl là làng bol jơi bơtiàn dồ êt nă cau, bè: Tày, Rơglai. Broă bơtàu tơngguh broă lơh tơrlòng lài lòt nhơl mpồl bơtiàn ờ mìng pơgồp bơnah yal tơnggĭt uă phan bơna, niam chài ƀòn lơgar dê mờ gam dong tơnguh uă priă jền phan lơh geh bơh sươn sre, lơh geh tai broă lơh mờ gơguh priă lơh geh ai làng bol in.

“He lơh lòt nhơl mpồl bơtiàn mìng là nàng yal tơnggĭt uă phan bơna bơh ƀòn lơgar dê. Năc lòt nhơl tus sươn den lài ngan là geh sền gŏ, sa plai bung tềng hơ̆ tơn, hơ̆ sồng gơtùi tus bal sền gàr tờm plai bung. Tàm sươn kung geh sơl tơnau, tơnau ròng ka, dilah năc geh jơnau kờñ den geh lòng kŭp ka. Đơs bal là geh uă ngan broă lơh nàng năc lòt còp mờ sền gŏ”.

Cherry là bơta chi sa plai pa ai tam gơtùi tàm tiah bơnơm càr Khánh Hoà lơh gơkờñ ngan năc lòt nhơl. Ală sơmpring plai dờng jơngtăng bềng dà lơngồt lơm, tam gơl rùp să bơh pơrhê cik tus, gơcrà dum loañ tus jù bơñà, gơklŏ gơcrà tàm nsrum nha tơlir, gơ pài gơ rơya gơ rơnggô jăt càl bơnơm dê khồm. Uă năc lòt nhơl dơ̆ sơnrờp mŭt tàm bă sươn neh pal ơm rlô jơng wơl jŏ ngan, tồn lah bè gam ơm tàm ù tiah duh mrềt câu Âu ngài ngan ne dê.

Bal mờ cherry, ală broă lơh tơrlòng lài sươn dờng pơgồp bal mờ lòt nhơl bal mờ phan bơna ƀòn lơgar dê lơh geh bè ròng be, ròng ka dà croh, tam chi sa plai kung gam bơtàu tơngguh tàm uă tiah tàm tiah bơnơm Khánh Hoà. Ală broă lơh tơrlòng lài do ờ gơ sồr lơh dờng ir, mơya kờñ bơta kơ̆ nùs, bơcri priă niam, ngan là tàm broă lơh lòt nhơl. Ồng Nguyễn Ngọc Sơn, Phó Kwang Lam bồ Sờh Jơi bơtiàn mờ Pin dờn jăt yàng càr Khánh pà gĭt: nàng broă lơh tơrlòng lài do bơtàu tơngguh jŏ jòng, kờñ pal pơgồp bal mờ broă bơto broă lơh dipal ai làng bol jơi bơtiàn dồ êt nă cau in, pơgồp bal prăp gàr ală bơta kwơ niam chài ờs mờng bơh yau bè lơh chờ lơh yàng, jơnau pơnđik, broă lơh mờ tê…lơh geh bơta niam is ai tơl anih tus in, nàng bơtàu tơngguh lơh sa mơkung nàng prăp gàr bơhiàn niam chài krơi is tiah jơnhoa dê.

“Dilah bơtàu tơngguh gơtùi ală broă lơh tơrlòng lài lòt nhơl ƀòn brê bơnơm, lòt nhơl mpồl bơtiàn gơ jăt bal mờ tăc phan lơh geh bơh sươn sre bơh tiah làng bol jơi bơtiàn dồ êt nă cau dê den rơ̆p geh kwơ ngan. Gơ ờ mìng dong tăc phan bơna mờ gam dong làng bol tơngguh uă bơta chài ơm kis- bơh lơh broă lơh gơlik phan tus bơta chài mpồl bơtiàn, boh bơr, tìp măt lơh kwèng niam chài. Kwơmàng là dong làng bol tam gơl bồ tơngoh kơlôi, tam gơl bơta gĭt wă dùl bă niam ngan”.

Bơh bơta sền gah broă lơh sa sươn sre dê, broă lơh tơrlòng lài broă lơh sa sươn sre pơgồp bal mờ lòt nhơl gam pờ gơlik gùng lòt pa ai tiah bơnơm Khánh Hoà in, dong tơngguh uă priă lơh geh mờ gàr jơng cau lơh broă tàm ƀòn lơgar. Ală ƀòn lơgar gam pơgồp bal mờ gah geh gơnoar geh ală broă lơh tơrlòng lài tam phan, ròng phan pơgồp bal lòt nhơl ƀòn brê bơnơm; pờ ală ơdŭ pơlam tàp bơta chài lơh lòt nhơl, pơlam sền gàr chi tam, ròng ka, lơh gơlik phan bơna broă lơh sa sươn sre drơng năc lòt còp sền in.