Bơta mpờl gŏ bơh kòp dê:

1. As sồt kơltau gơlik as ur là kòp tài bơh virus lơh gơbàn. Mìng gơbàn tàm rơpu, kơnrồ, kòp ờ lơh bơtờp tus kòn bơnus mờ ală jơi phan puan jơng ndai.

Kòp gơbàn jăt kàl mờ lơh bơtờp uă tàm nhai duh sùh iò, tŭ srah nting deh dùh rơ̆ rài uă. Kòp lơh sồt mồr tềng kơltau, tơrmù bơta gơguh kơn jơ̆ kĭ mờ digơlan chơ̆t. Kòp gơbàn lơh gơmù dà toh lơh geh; gơmù khà geh bun, ƀươn gơ yò bun tàm phan puan jơng geh bun.

2. Gùng lơh bơtờp kòp: Kòp lơh bơtờp uă ngan bơh tu kràs gơ jồp mhàm bè sơmack, rơhài, cơrkai (geh tiah hòi jà cơrke). Tài bơh jun pơndiang phan puan jơng bơtờp kòp bơh tiah geh kòp. Tài bơh ơm rềp bal đah ală phan puan jơng bơtờp kòp mờ phan puan jơng pràn kơldang. Tài bơh ngui bal phan ngui, bè: bòng sa, bòng ơn dà ñô, phan ngui jun dà mhàm dam, ngui bal jrum cĭt tŭ sơm kòp.

3. Bơta mpờl gŏ tŭ phan puan jơng bơtờp kòp: Ờ huan sa, sơrbì sa, gơmù gơlik dà toh. Duh să uă, as sồt hạč bò mhàm, mbùng uă dà diau, gơhòr dà măt, dà muh. Kơltau geh ală as ur, as ur dờng bơh 1 tus 1 phơng mờ nggùl...sùm gơlik as ur bơh sơnrờp tềng anih ngko, bồ tơnơ̆ hơ̆ gơ rề làm să, mbùng mờ toh,...Khà as ur kră bơh sơnrờp sùm ờ huan uă bơh bàr pe nơm as (dilah kòp nggờc) tus uă ngan làm să tơn (dilah kòp kơn jơ̆). Ală as ur do roh tĕ jăt tŭ tơngai mơya anih nggùl bơh as ur kră dê sùm gơplŏk nsàp.

4. Lơh jăt broă cĭt vaccine ai phan puan jơng in tài bơh kòp ờ geh sơnơm sơm kòp ƀă tàm. Pal cĭt rơcăng ai phan puan jơng in tŭ phan puan jơng ờ hềt gơtìp kòp. Khà sơnơm jăt jơnau bơto pơlam bơh cau lơh sơnơm gơlik sơnơm dê. Gơtùi cĭt ai phan ròng in tàm tơl sơnam. Dilah phan puan jơng me neh cĭt rơcăng lài den pal cĭt ai phan ròng kòn in tơnơ̆ tŭ bơh deh 2 nhai sơnam.

Lơh jăt broă Gròi sền sàng goh niam siñ họk tàm broă ròng phan:

Ờ huan ai năc in lòt còp sươn ròng. Jơh ală năc lòt còp, rơndeh rơndồ, phan ngui lik mŭt tàm sươn ròng pal lơh jăt ală broă lơh sàng goh lơh kloh khuẩn. Mìng blơi kòn sơntìl bơh tiah pin dờn. Ală phan puan jơng pa tơmŭt tàm mpồl pal geh sền swì lài mờ tŭ jun pơndiang mờ pal geh ai ơm yah pơgăp 28 ngai. Ờs mờng pah dơ̆ lơh sàng goh gơ sơ̆t tu kràs, lơh kloh khuẩn tàm wàng ròng. Lơh sàng goh lơh kloh khuẩn phan ngui gah lơh sơnơm phan ròng di bơta chài. Lơh sàng goh, khòm tơrgùm, bơsong phan ƀơ̆ tơlik bơdìh di pal.

Bơsong tŭ geh kòp gơbàn

1. Tŭ gŏ kòp bơtờp gơbàn pal yal tơn ai anih lơh sơnơm phan ròng tàm tiah hơ̆ in.

2. Lơh jăt jăt jơnau bơto pơlam bơh anih lơh broă lơh sơnơm phan ròng dê bè jơnau sồr rơcăng sơndră kòp bơtờp tàm phan puan jơng.

3. Ơm tăc blơi, jun pơndiang phan puan jơng lik mŭt tàm tiah geh kop.

4. Ai ơm yah tơn phan puan jơng gơtìp kòp. Khòm tơrgùm mờ bơsong phan ƀơ̆ tơlik bơdìh, lơh sàng goh lơh kloh khuẩn, gơ sơ̆t tu kràs tàm tiah ròng phan mờ sươn ròng.

5. Sùm ngui sơnơm kơryan tu kràs bơh broă ƀồm rơsềt wàng ròng halà ƀồm tơn tàm să rơpu kơnrồ.

6. Khòm tơrgùm è, phan ƀơ̆ tơlik bơdìh bơsong bơh broă jơm siñ họk halà tơ̆p chu pơrgŭc, ờ gŏ di lời gơkòl dà, è tàm tiah wàng ròng.