Tơnggume: Gia Lai bơtàu tơngguh tờm chi sa plai kơ̆ kơl jăp

VOV4.K’Ho- Ơ làng bol mờ gơ̆p bơyô! Bal mờ bơta ƀươn bè bơta geh is mờ ù tiah trồ tiah mùl gŏ is bơh bă ù ƀazan dê, Gia Lai gam rơhời đơs nền đơs nền bơngă là dùl tàm ală tiah tờm tam tờm chi sa plai khà dùl tàm Tây Nguyên. Tŭ do, càr Gia Lai neh bơtàu tơnguh geh pơgăp 34 rbô lồ chi sa plai mờ khà plai lơh geh uă ngan rlau 500 rbô tấn pah nam, gơ wèt mờ ală tiah mìng tam uă ală bơta chi sa plai tờm ngan bè sầu riêng, plai màk, prìt…Bơta pal đơs là tàm lơh sa, gah broă lơh sa sươn sre gam rơhời rơndăp gơs ai cau lơh broă sa mờ mpồl lơh sa kă bro in lơh broă đềt mềr nàng jăt ngui ală gơguh jak măy mŏk đềt mềr mờ tiah ơm kis, lơh geh ală bơta kwơ phan bơna kơ̆ kơl jăp tàm lơh gơlik mờ wèt tus tăc mờ lơgar ndai tus ală drà geh uă bơta pràn.

Bi Rơ Châm Uy mờ 13 hìu làng bol kòn cau Jrai tàm ƀòn Phung, xã Ia Mơ Nông, kơnhoàl Chư Păh neh khin cha tus bal lơh broă lơh tơrlòng lài tam sầu riêng jăt tơl jơnau sồr bơh VietGap dê. Bi Rơ Châm Uy đơs: lơh broă sa sươn sre pa tŭ do pal lơh gơlik geh ală phan bơna lơh geh tơl jơnau sồr wèt tus lơngăp lơngai cau ngui sa in. Bi Rơ Châm Uy, đơs: Tus bal lơh broă lơh tơrlòng lài VietGap dê, bol hi geh pơlam tàp bơta chài tam mờ sền gàr tờm chi, ngui phơng hữu kơ mờ sơnơm phan kis ala ai sơnơm hóa họk in, niam ai tiah ơm kis in kung bè pràn kơldang să jan kòn bơnus in. is ồn là tơnơ̆ do he tăc phan bơna geh priă jền rlau.

Nàng tam chi tam kơ̆ kơl jăp, đềt mềr mờ tiah ơm kis, uă cau lơh broă sa tàm càr Gia Lai neh sùm bơceh lơh mờ lơh geh cồng nha tŭ jăt ngui tàm lơh broă sa. Ồng Phan Văn Vĩnh ơm tàm ƀòn drà dềt Ia Kha, kơnhoàl Ia Grai là dồ nă cau ai lơh pơnyơu pơnrơ ngan bal mờ broă kơlôi sơnơng is mờ jăt ngui geh cồng nha phan lơh geh bơh phan kis gam geh hòi là cế phẩm siñ họk ai sươn sầu riêng 350 tờm in mờ 5 sào plai màk. Bơh mờng chài ai geh, ồng neh lơh gơlik ală phan lơh bơh kañ phan kis geh cồng nha bơh phan ngui lơh neh geh lài bè ka dà dờng Sê San pơgồp bal mờ dà sơdàng kơ̆t. Ồng Phan Văn Vĩnh, đơs: Añ kung geh sơl jơnau kơlôi là blơi ka tàm dà dờng Sê San bal mờ ală phan lơh gơlik tơnơ̆ hơ̆ sồng añ tram, añ lơh gơlik nàng tuh tờm chi in. Bal mờ hơ̆ tai là añ blơi kañ phan kis jơm mờ dà sơdàng kơ̆t hơ̆ sồng añ ƀồm nàng gơsơ̆t ƀin tu tềng chi. Gơ geh cồng nha ngan mờ gơ niam ngan tai ai tiah ơm kis in, giă phan gơ ờ kas ngan tai.

Sền gŏ jơnau tơl pràn bơtàu tơngguh bơh gah phan do dê, càr Gia Lai neh sền gròi bơcri priă tàm ală măy mŏk lơh phan bơh bơkàu, plai chi. Tŭ do, càr Gia Lai geh rlau 100 mpồl lơh sa kă bro mờ mpồl lơh broă bal gam lơh bal mờ cau lơh broă sa nàng rề ơnàng tiah tam phan, tàm hơ̆ mờr 10 rbô lồ neh geh pà màh sồ tiah tam. Is ồn geh 38 anih lơh phan bal mờ pràn lơh gơlik bơh 1rbô 500 tus 1 rbô 700 tấn pah ngai gam lơh broă geh cồng nha, lơh gơlik drà blơi phan sùm ai phan lơh geh bơh sươn sre tiah do in. Kông ty Bơcri priă bal Nafoods Tây Nguyên là dùl tàm ală mpồl lơh sa kă bro lam lài tàm broă bơ̆t bơtàu ală anih lơh bal do. Ồng Hồ Hải Quân, Kwang ătbồ Kông ty, yal: Bol hi neh lam lơh bal bơh broă bơ̆t bơtàu tiah tam bơh he dê geh gròi sền bơh bơta lơh bal mờ ală mpồl lơh broă bal, ală kông ty kă bro phan bơna broă lơh sa sươn sre tàm tiah do. Bơta lơh bal do dong bol hi ătbồ bơta niam bơkah mờ jòi gĭt anih tờm lơh phan bơna dồ bă geh cồng nha.

Tơnơ̆ do là jơnau lùp bơh cau lơh ƀăo mờ ồng Lưu Trung Nghĩa, Kwang atbồ Sở Broă lơh sa mờ Bơtàu tơnguh Ƀòn lơgar càr Gia Lai bè ală bơta ƀuơn, bơta lòng bal mờ ală jơnau kờñ wèt tus bơtàu tơnguh tờm chi sa plai tàm càr Gia Lai tàm tơngai tus.

Ơi, dan ưn ngài ồng Lưu Trung Nghĩa, Kwang atbồ Sở Broă lơh sa mờ Bơtàu tơnguh Ƀòn lơgar càr Gia Lai neh tus bal dơ̆ boh bơr do. Lài ngan den  ồng gơtùi pà git tơrgùm bal bè bơtàu tơnguh bơh gah phan tờm chi sa plai càr Gia Lai dê tàm ală nam pa do?

Ồng Lưu Trung Nghĩa: “Càr Gia Lai là càr geh ù tiah geh is bal mờ bă ù ơnàng, bă ù lơh sa suơn sre càr dê pah nam geh di pơgăp 600 rơbô lồ, trồ tiah, ù tiah gơdờp mờ broă bơtàu tơnguh tờm chi sa plai. Bơta ñhoa bè ờs bơh 600 tus 700 thơ̆k jăt mờ măt dà lềng, trồ tiah ƀuơn ai ală bơta tờm chi sa plai in hòn gơs niam. Tỉñ ủy càr Gia Lai neh geh Jơnau lơh nền sồ 10 bè broă bơtàu tơnguh biăp, bơkào mờ tờm chi sa plai tàm càr. Anih duh broă Làng bol càr kung neh lơh rơndăp broă sồ 107, ai ală bơta geh, bơta pràn bơh tơl tiah dê, bơh gùt càr dê, wèt tus rơ̆p bơtàu tơnguh di pơgăp 40 rơbô lồ ù tam biăp, 80 rơbô lồ ù tam tờm chi sa plai. Mờ bă ù bè hơ̆ rơ̆p ờ geh pơrlòng mờ ală bơta phan tam ndai, bol añ rơ̆p tam gơl ală phan tam ờ geh cồng nha, ờ geh cồng nha lơh sa nàng tam ală bơta tờm chi sa plai gơdờp bal nàng tơnguh uă bơta kwơ, lơh geh broă lơh broă sa ai làng bol in. Càr geh ală bơta phan tam tờm bè prìt, plai màk, ƀơ, sầu riêng, prìt sơkò.. hơ̆ là ală bơta phan tam tờm ngan rơ̆p geh ai tàm broă lơh sa”.

Ơi, bơh ală bơta ƀuơn bơh càr dê den gah broă lơh sa suơn sre càr Gia Lai neh lơh jăt broă bơtàu tơnguh tờm chi sa plai tàm càr dê bè lơi, ơ ồng?

Ồng Lưu Trung Nghĩa: “Broă ai geh gùng dà bơh Ƀộ Broă lơh sa mờ Bơtàu tơnguh Ƀòn lơgar, Cíñ phủ kĭ ală jơnau sồr nàng tăc phan mờ lơgar bơdìh jăt gùng tờm, den do là dơ̆ niam nàng càr Gia Lai bơyai lơh wơl lơh broă suơn sre, mùl màl là gah biăp, plai chi pal geh lơh di pal, gơdờp mờ ală jơnau kờñ bơh drà kă bro dê. Tàm tơngai pa do, bơh broă tus bal bơh mpồl lơh sa kă bro mờ làng bol neh dong kờl gah phan biăp, plai chi bơh tàm bơta ờ geh uă den tŭ do neh geh tàm 150 tơlăk dolar Mỹ tàm 1 nam. Di lah lơh niam, bơyai lơh wơl di pal, geh rơndăp ù tiah mùl màl, geh gùng dà broă ai lơh bơh Dà lơgar dê, kung bè broă lơh ngan sồr lơh bơh Anih duh broă Làng bol càr bal mờ ală mpồl lơh sa kă bro dờng nàng bơtàu tơnguh kơ̆ kơl jăp bè tiah tam, geh mpồl lơh sa kă bro pràn nàng bơcri priă pơgồp bal lơh mờ lơh anih tờm nàng bơtau lơh sa. Bơta tai kung pal là mpồl lơh sa kă bro den hơ̆ sồng lơh gơdờp bal ală drà kă bro. Kơ̆p kờñ càr Gia Lai rơ̆p geh ală bơta niam bơtàu tơnguh kơ̆ kơl jăp, tăc mờ lơgar bơdìh rơ̆p cèng geh git nđờ tơmàn dolar Mỹ bè gah biăp, plai chi”.

Ơi, bơta ƀuơn là bè hơ̆, tàm broă lơh jăt tàm càr dê geh gơtìp ală bơta kal ke lơi lah ờ, ơ ồng?

Ồng Lưu Trung Nghĩa: “Tơngai do, tàm broă lơh sa bol añ gŏ ờ ờ uă broă lơh gam pal sền gròi ngan. Lài ngan là broă bơyai lơh sa, ală mpồl lơh sa kă bro pal là ală mpồl lơh sa kă bro pràn, ală mpồl lơh sa kă bro geh bơngă pin dờn bơh gah biăp, plai chi Việt Nam dê. Geh mpồl atbồ, geh bơta pràn lơh sa, tơl pràn mŭt bal tus tàm ală drà kă bro kal ke mờ geh bơta ngăc ngar bơyai lơh sa, kơlôi sơnơng ală tiah tam bơh mpồl lơh broă bal nàng tơrgùm ală hìu làng bol lơh broă sa nàng lơh jăt dùl khà mờ drà kă bro geh ai, mpồl lơh sa kă bro ai mờ ală hìu lơh broă sa pal lơh jăt, do là broă kwơ màng ngan. Pleh mờ bơta mpồl lơh sa kă bro ờ sền gròi tus tàm tiah tam, mờ mìng bơcri priă lơh hìu măi tàm bơta nggùl gơl, tŭ geh phan geh priă tăc den blơi, mờ tŭ gơtìp kal ke bè drà kă bro den ờ tơl pràn, hơ̆ sồng sơrbì làng bol lơh broă sa”.

Ơi, ồng geh jơnau dan, jơnau đơs lơi nàng gah phan tờm chi sa plai tàm càr Gai lai bơtàu tơnguh kơ̆ kơl jăp lah ờ?

Ồng Lưu Trung Nghĩa: “Gah Broă lơh sa suơn sre Bơtàu tơnguh ƀòn lơgar neh lơh ngan sồr bè broă lơh sơntìl phan tam là broă lơh kwơ màng ngan, mờ tŭ do gam ờ pràn, ală tiah gam ờ pràn bol añ sồr pal geh ală anih sền nàng git, sền nàng git bè sơntìl. Di lah ai lơh ală khà sơntìl gơtìp kòp den tàm bơta geh is tŭ gơtờp kòp di gơlan lơh gơs kòp uă, lơh ờ niam tus mờ gah phan lơh sa bè dùl bơta biăp, plai chi den tàng broă do là broă kwơ màng ngan mờ ờ gơtùi ờ sền gròi. Geh broă dong kờl bơh anih lơh broă atbồ dà lơgar mờ Dà lơgar, càr rơ̆p rơcang bal mờ ală mpồl lơh sa kă bro lơh jăt gùng dà jơnau sồr bơh Dà lơgar dê nàng atbồ mờ bơtàu tơnguh kơ̆ kơl jăp”.

Ơi, dan ưn ngài ồng Lưu Trung Nghĩa uă ngan!

Viết bình luận