Tàm ală ngai chờ hờp sơnam pa, wă rò sa tềp, bi H’Búi Ayun ơm tàm ƀòn Drai Sú, xã Ea Tar, kơnhoàl Cư Mgar, càr Dăk Lăk kung ờ huĭ gròi sền mpồl phan ròng. Git nđờ rhiang nơm iar, ơda, sur, rơpài, be mờ kơnrồ nggà nggồr nggàc tŭ geh siam hờm mờ wàs wàng ròng sàng goh. Bi H’Búi yal, kơnờm mpồl phan ròng do mờ nam do hìu bơnhă wă rò dùl sa tềp wil tơl, blơi tai uă phan ngui, dồs lèng ngân hàng dê kung tơm geh nggùl.

Bi H’Búi yal, lài do broă lơh sa hìu bơnhă bi dê mìng kơp gơn tàm 1 lồ kơphe. Bơh tŭ mut tàm mpồl cau ùr ƀòn dê, nam 2019, bi H’Búi geh càn 70 tơlak đông bơh Ngân hàng cíñ sác kơnhoàl mờ priă cồng ai càn lơyah. Geh priă, ùr bơklau bi tàm bơyai lơh sa, tam uă tờm chi, ròng uă phan nàng tơnguh priă jền lơh geh. Bi yal: “Kơnờm mut tàm mpồl cau ùr geh ală oh mi cau ùr pơlam den añ bơsram, lơh jat. Kơnờm bơh hơ̆ añ neh bơsram mờ git bơta chài ròng phan, tam phan, tam gơl chi tam, phan ròng dipal. Añ tam nhơt mờ tơngời tàm mìr, cèng rê lơh phan siam kơnrồ, be in, kơnờm bơh hơ̆ den kung lơh geh cồng nha rlau. Pơndrờm mờ lài do mìng tam tờm kơphe den tŭ do broă lơh sa neh bơtàu tơnguh rlau”.

Jat mò H’Blên Ayun, Củ tịc Mpồl cau ùr xã Ea Tar, kơnhoàl Cư Mgar pà git, nàng dong ală cau tàm mpồl bơtàu tơnguh lơh sa, gàr kơ̆ kơljap rài kis, mpồl cau ùr xã Ea Tar neh hòi jà ală oh mi cau ùr tàm dong kờl gơp tơrmù rƀah mờ uă broă lơh: Lơh mờ gàr sùm ală broă lơh tềm pềr dipal, bè: broă lơh ding priă tềm pềr; ròng sur ù; broă lơh 10 nă bi ùr dong 1 nă bi ùr tàm ală ci thội thôn 1, 2, 3 ƀòn Ea Tar; broă lơh lơh ơpah tàm ci hội ƀòn Ea Kiêng… Mpồl kung neh lơh geh 7 mpồl tềm pềr ai càn priă mờ lơh sră càn priă mờ ngân hàng cíñ sác xã hội kơnhoàl Cư Mgar ai rlau 300 nă cau tàm mpồl in geh càn priă lik klàs rƀah mờ kờp jơh priă càn mờr 6 tơmàn đông: “Mpồl kung mblàng yal ai ală oh mi cau ùr in bơsram, đòm jat broă lơh niam nàng lơh geh broă lơh ai oh mi cau ùr in. Dơ̆ 2 tai là bơsram bè jơnau git wă nàng ngui tàm rài kis hìu bơnhă, gàr kơ̆ kơljap rài kis, tơnguh priă lơh geh hìu bơnhă he dê, bơtàu tơnguh jat gùng dà kơ̆ kơljap”.

Mpồl cau ùr xã Ea Mnang, kơnhoàl Cư Mgar den rơ wah broă lòt bal, pơlam nàng oh mi cau ùr in ngui gơguh jak khoa họk kỹ thuật- măi mok pa tàm broă lơh sa, tam gơl rơndap tap sèng chi tam, phan ròng dipal. Crơng gơs ală mpồl ai càn priă tềm pềr nàng dong oh mi cau ùr geh priă bơcri lơh sa. Mpồl kung hòi jà ală bơta dong kờl, pơgồp bal jàu ală broă lơh sa ai ală cau tàm mpồl rƀah mờ ndrờm bè cau rƀah in. Mò Phạm Thị Ngọc Trang, Củ tịc Mpồl cau ùr xã Ea Mnang yal bè broă lơh bơh xã dê bè do: “Nàng oh mi cau ùr hìu bơnhă rƀah mờ ală hìu bơnhă ndrờm bè cau rƀah lik klàs rƀah kơ̆ kơljap den Mpồl cau ùr xã kung ai oh mi cau ùr in càn priă, bơh priă jền tàm kes priă tềm pềr bơh mpồl dê. Mpồl cau ùr xã pơgồp bal mờ Ủy ƀan Mặt trận dà lơgar xã jàu ală broă lơh ròng be nàng oh mi cau ùr hìu bơnhă rƀah, ndrờm bè cau rƀah in git mờ bơsram, đòm jat ală broă lơh nàng oh mi cau ùr in bơsram hơ̆ sồng rê ngui tàm khoa họk kỹ thuật nàng ròng phan, dong bơtàu tơnguh lơh sa nàng lik klàs rƀah mờ ndrờm bè cau rƀah”.

Jat mò Lê Thị Thu Hiền, Củ tịc Mpồl tam klac cau ùr kơnhoàl Cư Mgar pà git, tơngai lài, ală kấp mpồl cau ùr kơnhoàl Cư Mgar neh lam lơh uă broă lơh lơh sa tơn jơh jơgloh tơrmù rƀah, dong kờl cau ùr sơn đờm mut lơh broă… Bơh hơ̆ neh geh 14 broă lơh bơtàu tơnguh lơh sa tàm hìu bơnhă cau ùr jơi bơtiàn kòn cau dùl êt nă cau geh lơh gơs, gơ hòi gơ jà rlau 100 nă cau tàm mpồl cau ùr tus bal. Ală broă lơh neh dong priă càn rlau 300 tơlak đông nàng ală oh mi cau ùr in ròng be, kơnrồ, rơpài, tac bro phan. Kơnờm bơh hơ̆ neh cèng wơl cồng nha ngan ngồn, dong cau tàm mpồl geh tai priă jền mờ rơhời tơrmù rƀah. Mò Lê Thị Thu Hiền đơs: “Tơngai tus, den mpồl cau ùr kơnhoàl geh pơn jat tai tơnguh broă lơh mblàng yal, hòi jà, lam lơh uă ală broă lơh pa, broă lơh niam, bơceh pa tàm keang bàng, cau tàm mpồl cau ùr, ngan là broă tam gơl mờng kwèng kơlôi sơnơng, broă lơh tàm bơtàu tơnguh lơh sa bơh hìu bơnhă cau ùr jơi bơtiàn kòn cau dùl êt nă cau dê”.

Kơnhoàl Cư Mgar, càr Dăk Lăk tŭ do geh 72 thôn, ƀòn làng bol kòn cau, geh rlau 45% kờp jơh khà kờp làng bol gùt kơnhoàl. Bơh broă lơh sa jat mờng kwèng bơh yau, rah rài ờ huan geh cồng nha kung bè gam geh nùs nhơm kơp gơn tàm bơta dong kờl bơh dà lơgar dê, tus tŭ do, uă hìu bơnhă cau jơi bơtiàn kòn cau dùl êt nă cau neh tam gơl bồ tơngoh kơlôi sơnơng, broă lơh, rơhời bơsram ală gơguh jak khoa họk kỹ thuật, tam gơl chi tam, phan ròng nàng bơtàu tơnguh lơh sa. Tàm khà do, uă hìu bơnhă cau tàm mpồl cau ùr neh git brồ guh lik klàs rƀah kơ̆ kơljap, pơgồp bơnah tơnguh priă lơh geh, gàr kơ̆ kơkjap rài kis.