Jơnau rơcang cih Adat Ù tiah (tam gơl) bơ tơl ală jơnau cih bè atbồ, ngui ù ơm, ù lơh sa suơn sre pơgồp bal mờ kă bro, broă drơng ala; ù lơh rơndap broă lơh nhơl chờ geh bơta gah huềng; ù lơh broă lơh hơ đang kơl wàng trồ, broă lơh tàm ù, ù mòn gơs bơh bơta dà lềng mut; jơnau cih bè atbồ ù sền gàr dà lơgar, sền gàr lơngăp lơngai pơgồp bal mờ lơh sa nàng kờñ ngui niam bơta pràn bè ù tiah…

Ồng Trần Quý Bình- Kwang atbồ Hợp ták xã Hữu Nghị, càr Hà Giang dan, broă cih rơndap ù tiah ù lơh sa suơn sre gơ wèt mờ ală tiah kơh bơnơm, tiah sar lơgar ngài pal jat gùng dà lơh gơlik bơta niam nàng làng bol in gơtùi tam gơl jơnau kờñ ngui dipal mờ bơhiàn bơh yau, bơta mờng kwèng ngui ù bơh cau jơi bơtiàn dùl êt nă cau dê nàng kờñ ngui geh cồng nha bơta pràn bơh ù. Ồng Trần Quý Bình mblàng lơh loh: “Geh uă bă ù lơh sa suơn sre mơya ờ gơtùi tam phan mơya neh rơndap ù tiah ù lơh sa suơn sre den tàng ờ ai cau tam gơl jơnau kờñ ngui, den tàng gơtìp pơhì pơhà, sang tĕ gời uă ngan, ngan là tàm tiah kơh bơnơm do geh uă ngan bă ù lơh sa suơn sre ờ gơtùi ngui mơya neh rơndap ù tiah gơs ù sre den tàng ờ tam gơl rơndap ù tiah den lơh gơbàn pơhì pơhà mờ ờ tam gơl jơnau kờñ ngui ù gơs ù lơh sa suơn sre ndai, den tàng sră nggal tam gơl jơnau kờñ ngui kal ke ngan, pal geh yal Hội đồng Ñân zân in, lòt gan uă bơta bè lòt ssền mờ lơyài den tàng lơh gơ rềng tus cau geh ù mờ cau kờñ tam gơl broă lơh sa ờ di lơh suơn sre ndai”.

Jơnau rơcang cih Adat Ù tiah (tam gơl) kung bơtơl jơnau cih bè tơngai ngui ù mờ khà ai ngui ù lơh sa suơn sre geh cih tàm Tap XII, cih bè broă ngui ală bơta ù. Cau geh dờp gơnoar ngui ù lơh sa suơn sre geh rề ơnàng ai gơnoar lơh broă lơh sa, hìu bơnhă, cau dùl nă să ờ lơh sa suơn sre tơn (bơta 213). Bơtơl jơnau cih bè ală broă lơh tơrgùm ù tiah ai lơh sa suơn sre in, broă lơh pơgồp bal gơnoar ngui ù, tam gơl wơl gơnoar ngui ù gơ wèt mờ ală rơndap broă lơh tơrgùm ù lơh sa suơn sre; broă lơh pơn jờng mpồl bal, hìu bơnhă, cau dùl nă să lam lơh tơrgùm ù nàng lơh sa suơn sre.

Ồng Hoàng Trọng Thủy, cau jak chài lơh sa suơn sre đơs là, ală tam gơl do dilah geh ring bal mờ lam lơh jat tơl làm rơp pơgồp bơnah lơh gơlik bơta gơn kơnờm pràn kơldang ai bơta bơtàu tơnguh lơh sa suơn sre in: “Tŭ bol he rề ơnàng ù lơh sa suơn sre den bơta kuơ bơh ù dê gơ wèt mờ làng bol lơh broă sa mờ gơ wèt mờ rài lơh sa suơn sre rơp geh tơnguh mờ bơta gơn kơnờm dờng ngan rlau jơh là rề ơnàng gơtùi bă ù nàng geh bă ù ai gơnoar tam gơl adat ù tiah nàng rề ơnàng bă ù lơh sa suơn sre. Ù tiah gơ ơm tàm tê ală cau lơh sa kă bro jak halà cau geh priă bơcri, halà cau geh bơta chài kỹ thuật halà cau gơtùi lơh bal mờ uă hìu bơnhă lơh broă sa nàng lơh gơlik dùl phan bơna geh bơta niam uă, gơn kơnòm bơtàu tơnguh lơh sa dờng rlau, bơta niam phan lơh gơs bơh suơn sre rơp jơnhua rlau”.

Jơnau rơcang cih Adat Ù tiah (tam gơl) geh đơs là geh uă bơta pa cèng bơta tam gơl pràn, geh kuơ dong sơlơ tơnguh broă tơrgùm ù tiah nàng wèt tus bơtàu tơnguh rài lơh sa suơn sre dờng mờ pa. Bè khà ai ngui ù lơh sa suơn sre bơh hìu bơnhă, cau dùl nă să dê, Bơta 170 jơnau rơcang cih Adat Ù tiah (tam gơl) cih khà ai jàu gơnoar ngui ù lơh sa suơn sre bơh hìu bơnhă, cau dùl nă să dê ờ rlau 15 dơ̆ khà ai jàu ù lơh sa suơn sre bơh cau dùl nă să dê gơ wèt mờ tơl bơta ù. Mờ jơnau cih do, bă ù tam chi pah nam bơh hìu bơnhă, cau dùl nă să dêngui uă ngan rlau jơh gơguh 45 lồ, bă ù tam chi jŏ nam tiah ring là 150 lồ, tiah dòr tiah kơh bơnơm là 450 lồ, bă ù brê rơcang gàr, brê lơh sa 450 lồ.

Phó Giáo sư- Tiến sĩ ồng Trần Đình Thiện, cau jak chài lơh sa đơs, ală tam gơl bơh jơnau rơcang cih dê rơp pơgồp bơnah gơ hòi gơ jà bơta tus bal bơh mpồl lơh sa kă bro bơcri priă tàm lơh sa suơn sre, bơh hơ̆ bơta pràn ù tiah digơlan geh ngui geh cồng nha mờ kơ̆ kơljap rlau: “Lài ngan pal geh ală mpồl lơh sa kă bro tus bal tàm broă do mờ tŭ do khà mpồl lơh sa kă bro lơh sa suơn sre tơn gam dùl êt, ngan là tàm gah do, mpồl lơh sa ă bro tus bal uă ngan là mpồl lơh sa kă bro dềt, den tàng broă lài ngan là pal lơh bè lơi nàng khi in dờng rlau, lơh gơs bơta tờm ai ròt gah do in mờ nàng mpồl lơh sa kă bro in bơtàu tơnguh den bol he pal geh dùl bơnàng jă kuơmàng ngan, hơ̆ là ală broă lơh bè ù tiah pal tam gơl, dilah ờ den làng bol lơh broă sa pal kong aniai, bơta pràn ờ gơtùi ngui geh cồng nha”.

Ală jơnau cih bè atbồ mờ ngui ù lơh sa suơn sre, jơnau rơcang cih Adat Ù tiah (tam gơl) geh pơgồp bơnah tam gơl ù tiah jat kơrnuat drà kă bro, lơh jat jơnau sồr bơh ală mpồl lơh sa dê, sơlơ tơnguh broă tơrgùm ù tiah jat gùng dà lơh sa suơn sre lơh gơlik phan bơna tac bro dờng, tơrgùm bal mờ kơ̆ kơljap.