Tŭ do, jơnau rơcang cih Adat boh lam gam sồr ai jơnau đơs kwang bàng Quôk hội dê bè 2 broă rơndap lơh, broă rơndpa lơh sồ 1: cih ờ ai măi rơndeh rơndồ lòt rê tàm gùng ù gờl mờ tàm mhàm halà nhơm tă geh angkol (jơnau cih do tàm pơ dờn wơl jat jơnau cih tàm Adat rơcang sơndră bơta aniai bơh ơlak, ƀièrr dê nam 2019, ngui gơ wèt mờ jơh ală bơta rơndeh rơndồ lòt tàm gùng ù gờl). Broă rơndap lơh sồ 1: Cih bè Adat Gùng lòt ù gờl nam 2008 là ờ ai: “Măi rơndeh moto, rơndeh măi mờ tàm mhàm geh angkol sơrlèt rlau 50 miligam/100 mm mhàm halà 0,25 miligam/1 lít nhơm tă”. Mờ kung pal tam gơl jơnau cih gơ rềng tus Adat rơcang sơndră bơta aniai bơh ơlak ƀièr dê.

Uă ngan jơnau đơs ring bal mờ broă rơndap lơh sồ 1, cih ờ ai măi rơndeh rơndồ lòt tàm gùng ù gờl mờ tàm mhàm halà nhơm tă geh angkol, Kwang atbồ Mpồl lơh broă kwang bàng mò Nguyễn Thị Thanh đơs: “Tơngai lơh jat jơnau cih ờ ai lơh neh geh ngui ngan ngồn tàm rài kis mờ geh uă ngan làng bol ring bal lơh jat mờ gam rơhời lơh gơs mờng kwèng “neh ñô ơlak ƀièr den bañ măi rơndeh”, mờ kung lơh gơmù ală dơ̆ rềs àr gùng lòt tài ơlak, ƀièr lơh gơbàn. Tàm nam 2023, tơnơ̆ tŭ mpồl lơh broă geh gơnoar sơlơ lơh glài cau măi rơndeh rơndồ lơh tìs khà angkol den khà dơ̆ rềs àr gùng lòt gơ rềng tus ñô ơlak ƀièr neh gơmù tus 25% bè khà dơ̆; 50% bè khà cau chơt; 22% bè khà cau gơtìp sồt să. Bơdìh hơ̆ tai, rơhời tơrmù ƀà bơta aniai tơn bơh ơlak ƀièr dê gơ wèt mờ mờr 30 bơta kòp sơbơng roh mờ gơ rềng tus rlau 100 bơta kòp ndai”.

Kwang atbồ Ủy ƀan Adat boh lam bơh Quôk hội dê ồng Hoàng Thanh Tùng kung ring bal mờ broă rơndap lơh ờ ai geh angkol gơ wèt mờ cau măi rơndeh. Bulah bè hơ̆, sồr lơh loh tai ală jơnau đơs bè jơnau cih do mờ mblàng lơh loh gơ in di pal bè “khà angkol geh tàm să ờ di tài bơh ñô ơlak ƀièr: “Lơh loh tai ală cơng tàng khoa họk bè broă cih jơnau do. Do là dùl tàm ală bơta mờ uă jơnau đơs gam ờ suk pal lơh loh. Tàm cơng tàng khoa họk den geh dùl bơta gơ rềng tus khà angkol geh tàm să ờ di tài bơh ñô ơlak ƀièr tàm ală pang mạng xã hội kung geh đơs uă bè bơta do. Pal mblàng gơ in dipal, nàng lơh cơng tàng ai broă bol he đơs in, nàng sơbì broă lam lơh bè tŭ do. Tài neh lơh gơs dùl bơta mờng kwèng niam, tơrmù ƀà bơta aniai dờng ngan tài ñô ơlak ƀièr lơh gơbàn rềs àr gùng lòt”.

Cribơyai bè jơnau rơcang cih Adat Gùng ù gờl, Kwang atbồ Ủy ƀan Priă jền, Kes priă ồng Lê Quang Mạnh pà git, tơngai lài, broă pơgồp bal ală bơnah kes priă dà lơgar mờ kâp hơ đơm dê nàng lơh gùng dờng tàm ală càr. Bơta geh ngan do sơn đờm bơh ală nam do, ală càr lùp dồs priă dia uă, geh priă jền đau. Bulah bè hơ̆, bè jŏ jòng, kes priă dà lơgar dê gơtùi gàr gơnoar broă lơh tờm. Bè hơ̆ den tàng, bañ tài bơta hơ̆ mờ tam gơl jơnau pal jat tàm Adat Kes priă dà lơgar: “Tàm dùl tŭ tơngai lơi hơ̆ digơlan là dùl tơngai lơh broă, 2 tơngai lơh broă nàng tơrgùm jơh pràn bơh dà lơgar dê nàng lơh gơs ală gùng dờng mờ gùng rơndeh ntoat mhar. Mơya bol he ờ lơh sùm gùng dờng mờ gùng rơndeh ntoat mhar. Tài hơ̆ là bơta tam gơl pràn bơh pơrjum dờng dê ai tơlik ai tơngai lơh broă do, tơngai lơh broă tơnơ̆ in. Jat añ den bol he kờñ pal bơh 5 tus 10 nam tơnơ̆, tŭ bơta pràn kes priă dà lơgar; bơta pràn lơh broă bơh ală mpồl gơ wèt Ƀộ Giao thông dê; bơta pràn atbồ kung bè gơtùi hơ pơrgon là dà lơgar rơp gơtùi kơlôi rơcang bơnah gùng dờng”.

Jat Phó Củ tịc Quôk hội ồng Nguyễn Đức Hải đơs, bơta kuơmàng là ring bal rơndap ù tiah bè lơh gùng lòt dà lơgar nàng tàm tơngai di mơ mờ jŏ tơngai tam pà priă jền nàng lơh ngan lơh gơs jat rơndap tap sèng lam lơh lài ală gùng rơndeh ntoat mhar kuơmàng nàng kờñ tơrbŏ ală tiah. Den tàng, kes priă dà lơgar pal tơrgùm lơh di jơnau sồr, lơngăp lơngai, lơh gơlik bơta gơn kơnờm bơtàu tơnguh: “Bol he pal tơrgùm priă jền uă rlau tai. Tài tŭ do gùng dờng sồ 1, gơl kuơmàng lòt Cà Mau halà ală gùng Hà Giang. Gùng bè do ờ gơtùi là gùng dờng rơndeh ntoat mhar. Jat añ den pal tơrgùm ring bal atbồ dà lơgar mờ kơnòl bơh kes priă dà lơgar dê pal tơrgùm ală bơta priă jền tàm jŏ tơngai nàng tă lơh gùng dờng gơ in di mờ jơnau sồr lơngăp lơngai mờ gơtùi tàm tơrbŏ. Tŭ do, bơta tàm pơnring kes priă gam ờ huan niam. Ală jơnau tàm pơnring gơtùi mìng geh nđờ jơt càr. Ală càr do gơtùi ngui kes priă nàng tus bal mờ ală dà lơgar nàng ai ù lơh rơndap broă halà bơcri priă nàng lơh ală rơndap broă lơh”.