Geh lơh tàm tŭ tơngai ală ngai bồ nhai sơn rờp pa nam 2024 dê, sa tềp dà lơgar gam tus rềp ngan, Pơrjum nisơna dơ̆ 5 bơh Quôk hội dê neh ai gŏ loh làng bơta lơh nùs, bơta lơh ngan uă bơh Quôk hội dê tàm broă lòt bal mờ Cíñ phủ, tă bơsong mơ tơn ală kòl yan bè jơnau cih adat boh lam nàng dong Adat boh lam lơh geh cồng nha uă tàm bơta geh ngan; sơn đờm ngui ală bơnah priă jền bơtàu tơnguh wơl lơh sa tàm nam 2024 kung bè ală nam pơn jat tai. Tàm hìu pơrjum, ală kwang bàng neh ai tơnggŏ nùs nhơm geh kơnòl uă, tă pơgồp jơnau đơs jơh nùs nàng di tŭ geh ală broă lơh nền kuơmàng tă bơsong ală bơta gơ kòl bè adat boh lam. Ồng Bùi Hoàng Sơn, Mpồl kwang bàng Quôk hội ƀòn dờng Hà Nội pà git: “Bol he neh lam lơh 5 dơ̆ pơrjum nisơna. Tơnơ̆ tŭ ală jơnau lơh nền geh ai tơlik den bol he pal lam lơh jơh nùs nàng nùs nhơm bơh Quôk hội dê- Nùs nhơm kràñ cê, sùm rơcang lài bơh gờñ, bơh ngài gơtùi lam lơh; pơyua wơl kal ke mhar bơh tŭ tơngai mpồl bơtiàn dê den rơp geh tơmut tàm broă lơh bơh Cíñ phủ dê. Dilah bol he gơtùi lơh bè do den ală broă lơh ngan, bơta pơn đơl pràn bơh Quôk hội dê geh gơ rề uă tàm rài kis mpồl bơtiàn”.

Bàr adat boh lam mờ bàr Nghị quyết geh Quôk hội ring bal tàm pơrjum nisơna dơ̆ 5. Tàm hơ̆, pal gròi sền ngan là Quôk hội neh ngan ngồn ring bal Adat ù tiah (tam gơl) mờ Adat ală Mpồl ai càn priă (tam gơl) bal mờ uă ngan kwang bàng Quôk hội ring bal.

Adat ù tiah (tam gơl) geh ring bal rơp gàr niam gùng dà broă lơh lơh nền giă ù jat drà kă bro; gàr niam gơnoar geh ngui ù tiah dồ bă ring bal, ndrờm bal, kung bè ală gơnoar jơtài bè ù tiah bơh làng bol, mpồl lơh sa kă bro dê geh sền gàr. Bơh hơ̆, gơtùi lơh geh bơta kuơ tàm rài kis kung bè bơtàu tơnguh broă lơh, bơtàu tơnguh lơh sa bơh làng bol mờ mpồl lơh sa kă bro dê dồ bă niam ngan rlau jơh. Jơnau sồr geh ai tơlik là Cíñ phủ pal mhar lơh sir broă ai tơlik ală sră nggal pơlam lơh jat mùl màl bè jơnau sồr bơh Adat boh lam dê nàng dong bơsong gơtùi ală kòl yan tàm gah ù tiah. Tơnơ̆ tŭ Adat ù tiah (tam gơl) geh ring bal, Thứ trưởng Ƀộ Tài nguyên mờ Môi trường Lê Minh Ngân pà git: “Ala mờ broă bơyai lơh mơ broă lơh sir ală Nghị địñ pơlam lơh jat Adat ù tiah mờ ală jơnau cih cèng bơta pơlam lơh jat jơnau cih adat boh lam dê mờ gơ wèt gơnăp gơnoar bơh Ƀộ bol hi dê den bol hi rơp sơrbac mhar, hòi jà jơh ală mpồl lơh broă mờ pơn jat tai lơh jat jơnau cih bơh Adat ù tiah dê nàng tă pơgồp jơnau đơs ai Cíñ phủ in, ai tơlik di tŭ ală Nghị địñ pơlam lơh jat Adat ù tiah nàng tŭ Adat geh ai ngui ngan ngồn den gơtùi gàr bơta ndrờm bal đah adat boh lam mờ ală sră nggal pơlam lơh jat, nàng ngan ngồn là ai Adat boh lam ngui tàm rài kis”.

Gơ wèt mờ Adat ală mpồl ai càn priă (tam gơl) geh ring bal rơp dong tă bơsong ală kal ke, kòl yan tàm broă bơsong bơta dồs neh rlau tơngai hơ pơrgon tơm, ală bơnah priă dồs gơ rềng tus trái phiếu; pleh bơta sơmờm bơta geh gơnoar atbồ dơ̆ lĕ bal, sơlơ tơngoh bơta loh làng, pleh bơta lơh gơbàn aniai ai ală ngân hàng in, dong drà priă jền lơh broă loh làng, geh cồng nha, kơ̆ kơljap. Ồng Hoàng Văn Cương, Kwang geh jơng tàm Ƀan Priă jền, Kes priă bơh Quôk hội dê kơp kơnờm: “Adat ală mpồl ai càn priă (tam gơl) là dùl Adat ờs mờng ngan mìng dùl gah. Bơta kơp kơnờm bol he dê bè bơta tam gơl bơh ală ngân hàng dê, bơh ală mpồl ai càn priă dê là dờng ngan, ngan là bơta gơ rềng tus ngui măi mok tàm broă sền gròi ngân hàng bè gròi sền dồs neh rlau tơngai hơ pơrgon tơm, sền gròi bơta atbồ dơ̆ lĕ bal, kuơmàng ngan rlau jơh là pal gơtùi sền gròi priă jền”.

Tàm pơrjum nisơna dơ̆ 5, Quôk hội kung neh lơh nền 8 gùng dà broă lơhkrơi is lam lơh broă lơh jơnau kờñ dà lơgar. Do là ală gùng dà, broă lơh krơi is di tŭ tă bơsong ală kal ke, kòl yan nàng tơnguh mhar tơngai lam lơh, gàr lam lơh geh cồng nha 3 broă lơh jơnau kờñ dà lơgar. Bơta do geh gơtha kuơmàng ngan bè bơt bơtàu ƀòn lơgar pa, tơrmù rƀah kơ̆ kơljap, bơtàu tơnguh lơh sa- mpồl bơtiàn tiah làng bol jơi bơtiàn dồ êt nă cau mờ tiah kơh bơnơm. Ồng Nguyễn Quốc Luận, Mpồl kwang bàng Quôk hội càr Yên Bái đơs: “Ai priă bơcri tơn kâp kơnhoàl in. Lơh bè do den rơp dong ală tiah, ngan là kâp kơnhoàl gơtùi tă bơsong uă kal ke, kòl yan, ngan là tàm broă ai priă bơcri, lơh gơlik bơta rơcang lài ai ală kơnhoàl in tàm broă lam lơh broă lơh”.

Geh lơh tàm dùl tŭ tơngai lơyah ngan, mờ khà broă uă mờ bơta kuơmàng là pơrjum nisơna dơ̆ 5 neh ai gŏ loh gơnoar broă rơcang lài, kràñ cê bơh Quôk hội dê nàng kờñ lơh gơlik bơta gơn kơnờm pa ai gơguh lơh sa in, sơlơ lơh geh bơta bơtàu tơnguh mhar, kơ̆ kơljap. Nùs nhơm tam gơl pa, ngan ngồn tài làng bol, bơh hơ̆ ngai sơlơ geh ai gŏ loh làng mờ ngan ngồn rlau.