Bơh jat sền ai gŏ, Cíñ phủ, Thủ tướng Cíñ phủ neh sồr ală ƀộ, gah broă lơh dà lơgar mờ ală càr, ƀòn dờng mhar lam lơh jat ală Nghị quyết bơh Quôk hội dê bè ring bal rơndap broă lơh bơcri priă ală Broă lơh jơnau kờñ dà lơgar. Bulah khà sră nggal bè atbồ, pơlam lơh jat jơh bal 3 Broă lơh mờ dà lơgar pal ai tơlik là uă ngan (rlau 70 sră nggal), mơya tus tŭ do Cíñ phủ mờ ală Ƀộ, gah broă lơh dà lơgar neh lơh sir, lơh bơnàng jă nàng càr, ƀòn dờng in lơh gơs ngan ngồn mờ lam lơh jat. Bulah bè hơ̆, bơh jat sền uă càr, ƀòn dờng đơs khà sră nggal uă ir, 300 sră nggal bơh dà lơgar mờ kâp hơ đơm dê. Uă tơngume pơlam ờ hềt loh làng, ờ gơtùi lơh jat. Tŭ do, tus nggùl tơngai lam lơh jat, kung gam 2, 3 tơngume bè broă lơh ờ hềt geh ală ƀộ, gah broă lơh dà lơgar pơlam. Phó Củ tịc Quôk hội ồng Nguyễn Khắc Định sồr: “Tàm 3 broă lơh do geh mờr 300 sră nggal Cíñ phủ, ală Ƀộ là 73 sră nggal. Ală càr, ƀòn dờng git nđờ rhiang sră nggal. Nchi bơh tài uă sră nggal bè hơ̆. Tàm tŭ mìng geh 1 broă lơh pa, 2 broă lơh yau bơh nđờ tơngai lơh broă bloh. Bè hơ̆ den nchi bơh tài tŭ do kung gam pal geh uă sră nggal bè hơ̆. Bơh jat sền kung pal lơh loh 1 bơta tàm tuh kơnòl, pleh kơnòl, lời lơyài broă lơh, lơh kòl yan tus broă lam lơh kơnòl broă bơtàu tơnguh lơh sa- mpồl bơtiàn, bơsong broă bơh làng ală mpồl lơh sa kă bro dê”.

Bơta pal sền gròi bơh jat sền ai gŏ, bơnah priă bơcri bơtàu tơnguh den kes priă dà lơgar tam pà lơyài (quý 2 nam lài hơ̆ sồng jàu) ờ hềt geh broă lơh jàu broă rơndap lơh priă bơcri broă lơh kes priă dà lơgar tơngai 5 nam ai ală broă lơh jơnau kờñ dà lơgar in; broă pơgồp bal priă bơcri đah ală Broă lơh jơnau kờñ dà lơgar ờ gơtùi lam lơh; tơngai ai priă bơcri broă rơndap lơh bơcri priă kes priă dà lơgar nam 2022 mờ tơngai bơh nam 2021 tus nam 2025 gam lơyài. Broă jàu ai ală càr in rơcang lài tàm pơnring priă bơcri kes priă càr dê mờ hòi jà ală bơnah priă bơcri dipal nàng lam lơh jơnau kờñ tơl khà ƀòn lơgar pa gơguh jơnhua mờ ƀòn lơgar pa lơh lài là kal ke ngan, ngan là gơ wèt mờ càr rƀah. Củ tịc Quôk hội ồng Vương Đình Huệ sồr lơh loh kơnòl broă bơh ală Ƀộ, gah broă lơh dà lơgar dê tàm broă lơyài ai priă bơcri 3 broă lơh jơnau kờñ dà lơgar lơh gơbàn tus pơhì pơhà uă ngan: “Jat sền do pal gơtùi hơ jơnau lùp. Hơ̆ là nchi bơh tài lơyài? Nchi bơh tài gơbàn kòl yan, ală bơta kòl yan tềng lơi, mờ broă tă bơsong bè lơi. 3 broă lơh gam gơ kòl nđờ rhiang sră nggal ai tơlik Nghị địñ sồ 28, tơnơ̆ hơ̆ tam gơl 27, tŭ do kơnòl bơh ală ƀộ, gah broă lơh dà lơgar bè lơi mờ lời gơlik geh bơta bè hơ̆. Nchi bơh tài ai priă bơcri lơyài? Priă bơcri broă lơh gam lơyài rlau mờ priă bơcri là bè lơi, lời bè do gơbàn pơhì pơhà uă ngan”.

Mpồl kwang bàng jat sền sồr gah broă lơh jàu broă rơndap lơh lam lơh jat priă bơcri broă lơh halà yal bơnah priă bơcri broă lơh kes priă dà lơgar lam lơh ală broă lơh jơnau kờñ dà lơgar tơngai bơh nam 2024 tus nam 2025 nàng ală càr, ƀòn dờng in rơcang lài tàm broă tam pà priă bơcri. Sồr lơh jơh tơn broă lơh gơs bơsong ală kal ke, kòl yan, ngan là tam gơl, bơ tơl ală jơnau cih ờ hềt dipal tàm ală sră nggal pơlam lơh jat jơnau cih adat boh lam, pơlam lơh jat 3 broă lơh jơnau kờñ dà lơgar. Sồr gah Kiểm toán dà lơgar geh jơnau dan bè lơh glài mờ priă tàm pơrjum dơ̆ 9 bơh Ủy ƀan Thường vụ Quôk hội dê.

Ai jơnau đơs tàm rơndap lơh Adat tàm pơrlòng giă jơtài (tam gơl), Ủy ƀan Thường vụ Quôk hội sồr broă tam gơl pal bơsong ală bơta ờ niam, gơ tàm rơndap rơndồ pơhìn gơlik geh sa kuề sa kuà, bơta ờ niam, bơta kuơ mpồl tàm broă tàm pơrlòng giă jơtài, ngan là tàm pơrlòng giă tàm gah ù tiah.

Jơnau rơcang cih Adat tàm pơrlòng giă jơtài (tam gơl) neh bơ tơl uă jơnau cih bè anih, tŭ jơ tac, dờp sră nggal, ală bơta sră nggal cih mat tus bal tàm pơrlòng giă jat gùng dà gàr niam bơta loh làng, song dơpă, lơh gơlik bơta ƀuơn ai cau tus bal tàm pơrlòng giă in, ring bal mờ broă tong priă pơrgon lài. Bal mờ hơ̆, jơnau rơcang cih Adat kung bơ tơl broă lơh tac, dờp sră nggal tus bal tàm pơrlòng giă mờ broă lơh pờ tơlik tàm internet, pơgồp bơnah sơlơ tơnguh rlau tai ngui măi mok yal tơnggit jơnau. Ală kwang bàng sồr pal kờp sền, cih tàm adat boh lam ờs mờng bè adat ù tiah nàng tơrmù ƀà broă tă priă pơrgon lài, kờñ gròi sền drà kă bro. Củ ñiệm Ủy ƀan Adat boh lam bơh Quôk hội dê ồng Hoàng Thanh Tùng sồr: “Kờp sền bơta ờ niam bơh 2, 3 jơnau cih tàm 2, 3 gah broă, tàm hơ̆ geh gah tàm pơrlòng giă jơtài, bơsong ală bơta ờ niam lơh gơbàn ờ suk tàm mpồl bơtiàn, ngan là tơnơ̆ tàm pơrlòng giă gơnoar ngui ù tàm Thủ Thiêm Tân Hoàng Minh mờ 2, 3 broă tàm 2, 3 tiah ndai, bơsong bơta “rơndap ai cau tus bal tàm pơrlòng nàng ờ geh rơ wah halà geh rơ wah”, tơnguh giă, bơklơn giă, tàm ring bal tàm broă tàm pơrlòng giă jơ tài”.

Củ tịc Quôk hội sồr jơnau tam gơl dơ̆ do pal bơsong jơh bơta do, kràñ cê bơsong ală bơta ờ niam, gơ tàm rơndap rơndồl pơhìn gơlik geh sa kuề sa kuà, bơta ờ niam, sa kuơ mpồl. Củ ñiệm Ủy ƀan sền gàr adat boh lam bơh Quôk hội dê mò Lê Thị Nga sồr, cih mùl màl bè 10% priă tong lài tàm broă tàm pơrlòng giă ù tiah: “Dilah tàm pơrlòng giă gơnoar ngui ù gơ wèt mờ broă jàu ù, ai ơpah ù nàng lơh rơndap broă lơh bơcri priă den priă tong lài êt ngan rlau jơh là 10% mờ uă ngan rlau jơh là 20%. Bol hi sền gŏ là jat jơnau cih bơh adat boh lam tŭ do dê den bơnah priă tong lài êt ngan rlau jơh ai jơh ală jơ tài tàm pơrlòng giă mìng cih tàm khà 5%. Bal mờ hơ̆ ù tiah là jơtài geh kuơ dờng ngan rlau jơh gơ wèt mờ ală broă tam lơh rơndap broă lơh bơcri priă. Bè hơ̆ den tàng, sồr lơh loh jơnau bơh broă tam gơl khà lơyah ngan rlau jơh bơh bơnah priă tong lài bơh 5% jat jơnau cih adat boh lam tŭ do dê mờ gơguh tus 10% mờ sền sơ wì bơta gơ rềng bơh jơnau cih do dê tàm ngan ngồn”.