Cau chài jak ngan Nông Văn Hưu (kòn cau Tày, tŭ do ơm tàm xã Nam Dong, kơnhoàl Cư Jút, càr Dăk Nông) lài do là sỹ quan mpồl ling klàng neh jơh sơnam lơh broă mờ griăt Thiếu tá. Jơh nùs tus bal broă lơh mpồl bơtiàn, ồng Hưu geh làng bol mờ kwang đơng lam bồ tiah do pin dờn pồ lơh Ƀí thư Ci ƀộ thôn, den hơ̆ sồng lơh Ƀí thư Đảng ủy xã Nam Dong. Ồng đơs: Nam 1991, ồng lam pơ ùr mờ oh kòn bơh Cao Bằng mut tàm Tây Nguyên ơm kis mờ lơh broă sa. Tiah ƀòn lơgar pa geh uă ngan làng bol kòn cau Tày, Nùng, Thái, yoan... bơh ală càr tiah kơh bơnơm đah tô dà lơgar mut ơm kis mờ lơh broă. Ồng Nông Văn Hưu đơs: “Mut tàm tiah do, Cơldŭ lơh broă niam chài kơnhoàl tus sồr bơyai lơh dơ̆ đơs crih tam ya làng bol nàng tus bal dơ̆ tàm pơrlòng đơs crih tam ya làng bol gùt kơnhoàl. Tŭ hơ̆, añ lơh cau lam bồ kung neh pơnđơl pràn lơh ngan tề lam mpồl, sơn rờp ngan geh đơs chèo, jơnau đơs pơnđick tiah kơh bơnơm nàng lòt ràng tơlik. Tŭ rê wơl, añ kơlôi sơnơng is, bè lơi he ờ prap gàr gùng đơs pơnđick tờm là đơs then bơh jơi bơtiàn he dê tàm ù tiah Tây Nguyên do? Tàm tŭ ală bơta he kung neh geh sơl? Añ sơnđờm hòi jà làng bol, cau den pơgồp bal plai nhồng ro, cau den pơgồp gai, cau gĭt teh đờng. Kờñ đơs then den broă sơnrờp là pal gĭt teh đờng tíñ”.

Gĭt wă loh ngan bè gùng đơs crih, chài ngan ală gùng đơs then bơh uă tiah dê, ồng Nông Văn Hưu là dùl tàm ală kòn cau Tày, Nùng sơnrờp tàm tiah Nam Dong neh cèng wơl jơnau ntas đờng tíñ jơnau đơs then tàm bơrlŭ bal mờ ală gùng đơs pơnđick bơh ală jơi bơtiàn Tây Nguyên tàm kơnhoàl Cư Jŭt, càr Dăk Nông dê. Nam 2006, tơnơ̆ tŭ ơm rlô lơh broă, ồng Nông Văn Hưu lời jơh tŭ jơ ai bơta kờñ ngan đơs then, đờng tíñ in mờ tus nam 2007, ồng bal mờ rlau 20 nă cau tàm mpồl đơs then xã Nam Dong mờ mat sơnđan “Bơkào ƀằng lăng phồng dum”. Mò Đàm Thị Tuyên, ơm tàm thôn Trung Tâm, xã Nam Dong- cau tàm Mpồl đơs then đờng tíñ pà gĭt: tơl tŭ xã geh broă lơh tìp mat lơh kwèng niam chài đơs crih tam ya halà broă cíñ trị dờng, Mpồl ndrờm tă pơgồp bal ală dơ̆ ràng tơlik niam ngan. Tŭ do, Mpồl gam pờ ală ơdŭ bơto bơsram teh đờng tíñ, đơs then ai uă rơnàng kơnòm să in... Mò Đàm Thị Tuyên đơs: “Ồng Hưu lơh đờng tíñ, hòi jà oh mi tàm ƀòn in gĭt dùl ết bè đơs then, kờñ ngan đơs then, kờñ teh đờng tíñ nàng prap gàr bơhiàn niam chài bơh kòn cau Tày, Nùng dê. Ồng tề lam tơl bơta, cih jơnau, oh mi tàm mpồl lùp bơsram bal mờ dong kờl bal. Wa Hưu là cau geh bơngă pin dờn bơh jơi bơtiàn tàm tiah do dê”.

Tus tŭ do, Cau chài jak ngan Nông Văn Hưu neh geh uă ngan mờ rlau 300 jơnau đơs then, tàm hơ̆ geh uă jơnau cih bè” “Jơnau đơs nùs nhơm Dăk Nông”, “Pắc Pó kàl hàm”, “Jơnau then pơdơng Wa Hồ in”, “Jơnau còp să ƀòn Lạng”, “Dăk Nông niam să năc lòt nhơl”… bơh Mpồl đơs then xã Nam Dong dê cih lơh mờ ràng tơlik neh dờp geh uă khà jờng jơhoa ngan tàm ală dơ̆ pơrlòng đờng tíñ, đơs then bơh càr dê, tàm tiah do mờ gùt lơgar. Mìng is đơs then “Jơnau tàm nùs nhơm Dăk Nông” geh Mpồl đơs then xã Nam Dong, kơnhoàl Cư Jŭt, càr Dăk Nông, rơndăp lơh, ràng tơlik mờ ai geh khà B tàm dơ̆ Pơrlòng đờng tíñ gùt lơgar dơ̆ 2 geh bơyai lơh tàm càr Cao Bằng nam 2007.

Nam 2015, ồng Nông Văn Hưu chờ hờp ngan geh Dà lơgar dờp pà Cau chài jak ngan tài bơh geh uă cồng nha tàm broă lơh prap gàr đờng tíñ, đơs then. Tus nam 2017, Cau chài jak ngan Nông Văn Hưu geh Ƀộ trưởng, Củ ñiệm Ủy ƀan Jơi bơtiàn pà Ƀằng khen tàm Dơ̆ jờng rơ Cau geh bơngă pin dờn, Cau geh bồ tơngoh gĭt wă, Cau geh bồ tơngoh gĭt wă pơn rơ jak gùt lơgar dơ̆ 1 tài bơh geh uă cồng nha tàm broă prap gàr bơhiàn niam chài niam bơnĕ ngan jơi bơtiàn dê. Đơs bè ală tă pơgồp tàm broă lơh mpồl bơtiàn bơh Cau chài jak ngan Nông Văn Hưu dê, ồng Trương Văn Tú, Củ tịc Ủy ƀan Ñân zân xã Nam Dong pà gĭt: “Ồng Nông Văn Hưu lài do là Ƀí thư đảng ủỹ xã Nam Dong, tŭ neh jơh sơnam lơh broă, ồng lơh krơh niam ngan lơh jat niam ală gùng dà broă lơh bơh Đảng adat boh lam Dà lơgar dê, hòi jà oh kòn kòn sau lơh jat bal. Bơdìh mờ hơ̆, wa Hữu gam là cau chài bơh kòn cau Tày, Nùng dê, là cau atbồ Mpồl, bơto bơtê ală kơnòm bơsram gàr niam bơta niam chài jơi bơtiàn kòn cau Tày, Nùng tàm tiah đah Tô Dà lơgar dê. Tàm tơngai tus, xã tơrgùm sồr, đơng lam ală mpồl do bơtàu tơnguh, ràng tơlik drơng broă tàm gah kwơ màng bơh Dà lơgar dê, broă lơh bơh kơnhoàl, bơh càr dê, Mpồl ngai sơlơ geh tai uă cau tàm mpồl”.

Bơh ală đờng geh pơđềt mờ ală plai nhồng ro geh jòi gùt jơh tiah Tây Nguyên dê, tus tŭ do Cau chài jak ngan Nông Văn Hưu neh là cau mòn lơh đờng tíñ tiơng pơn rơ, geh uă ngan cau jòi tus mờ ồng nàng dan blơi ai ală mpồl đơs crih tam ya ờs mờng in mờ rlau 400 nơm đờng tíñ dờng dềt ală bơta. Bulah sơnam neh dờng mơya ồng gam jòi kơlôi sơnơng tai đơs then bơh jơi bơtiàn Tày dê, geh tŭ là jơh bal mờ jơi bơtiàn kòn cau Thái dê. Ồng kung kơ̆p kờñ ală kấp, gơnoar atbồ càr Dăk Nông pơn jat tai sền gròi, lơh geh ală bơta ai ală cau chài là jơi bơtiàn dồ ết nă cau in geh tai tŭ tơngai niam geh tus sền ală dơ̆ lơh chờ pơrlòng, dơ̆ pơrlòng pơgồp bơnah ai bơta niam chài jơi bơtiàn he dê tus rềp rlau tai mờ làng bol kòn cau Tây Nguyên.