Lài mờ ngai sơnđờm mut nam bơsram pa, oh Bơ Nah Ria Hồng Ân, 9 sơnam, ơm tàm sơnah ƀòn M’Lọn, ƀòn drà dềt Thạnh Mỹ, kơnhoàl Đơn Dương, càr Lâm Đồng geh ală mè dong kờl tus còp, pà sră bơsram, sră cih, dà toh mờ uă phan ngui bơsram sră pa. Mè chơ̆t tài bơh kòp Kovid-19, oh ơm mờ bèp mờ mò đah mè. Mò đah nè neh dờng sơnam, bèp ờ geh broă lơh sùm, pal lòt broă apah pah ngai. Mò La Bouye Năm Thiều, mò đah mè bơh oh Hồng Ân dê pà gĭt, bơta pơndờm pơnđiang bơh ală mè dong kờl dê neh dong sau gĭt geh bơta kờñ gơboh: “Kơnờm ală mơi, sau geh tai sră bơsram, sră cih, kung tơrmù ƀà bơnah lơi kal ke đau sơl. Añ kung lơh ngan pơndờm pơnđiang sau lòt bơsram, tơngkah sau bơsram gơlòng sồr, iăt jơnau cau pơgru dê, tơryang tơryồng bơsram sră”.

Mò Phạm Thị Thảo Nguyên, Củ tịc Mpồl Tam klăc cau ùr ƀòn drà dềt Thạnh Mỹ, kơnhoàl Đơn Dương pà gĭt, mpồl lơh broă dờp dong kờl sau Hồng Ân tus di tŭ sau tơl 18 sơnam. Tàm 2 nam do, Mpồl neh tàm tơrbŏ bal mờ ală cau geh nùs nhơm niam pà sră tềm pềr kờp priă 5 tơlak đong, pah nhai ndrờm sền gròi sau dùl bơnah phan bơna mờ pơndờm pơđiang bè nùs nhơm. Mò Phạm Thị Thảo Nguyên, đơs:“Dong kờl sau pah nhai, pah nhai bơh 400 tus 500 rơbô đông. Geh nhai mpồl dong kờl mờ priă mat, kung geh nhai dong kờl mờ phan pà, dà toh ai sau in sơl. Bơdìh hơ̆, ală dơ̆ lơh chờ dà lơgar, dơ̆ sa tềp dà lơgar, Ngai Dunia kơnòm dềt, trung thu halà tàm bồ nam bơsram drờm tus lùp còp, pà phan. Rơ̆p lơh ngan rcang ai sau in tơl ală bơta bè ală bơyô tàm sơnam bal sơl nàng dong kờl sau lòt bơsram”.

Gơwèt mờ oh Trần Nhân Hòa, ơm tàm thôn Quỳnh Châu Đông, xã Lạc Lâm, kơnhoàl Đơn Dương, càr Lâm Đồng, kòn đời bèp, dồ nă mè lơh ngan ròng 2 nă oh mi Hòa in bơsram sră. Geh bơta dong kờl bơh Mpồl cau ùr kơnhoàl Đơn Dương dê, oh geh tai bơta gơn kơnờm nàng pơn jat tai lơh ngan bơsram sră, cih tai ală bơta kơ̆p kờñ. Oh Trần Nhân Hòa đơs:“Kòn dan ưn ngài ală mơi neh sền gròi pơndờm pơnđiang kòn. Kòn kơ̆p kờñ lơh dồ nă  youtuber, mờ kòn rơ̆p lơh ngan bơsram sră jak ngan nàng lơh sir bơta kơ̆p kờñ hơ̆. Tơnơ̆ do geh cồng nha kòn rơ̆p lơh hìu ơm ai mò in mờ dong kờl ală bơyô kal ke ndai in tai”.

Tàm kơnhoàl Đơn Dương tŭ do geh 13 nă kơnòm kòn đời geh ală kấp mpồl cau ùr dờp dong kờl. Nàng lơh jat niam broă sền gròi ai ală kơnòm dềt in, Mpồl neh lơh kes priă “Mè dong kờl” mờ broă lơh hòi jà tă pơgồp bơh ală priă jền mpồl bơtiàn, lam lơh ală broă lơh “Khà kờñ gơboh”, “Khòm tơrgùm sồ siă đùh”, dơ̆ pơrlòng “Jơnau đơs crih kờñ gơboh”... Mò Trịnh Thị Hằng, Phó Củ tịc Mpồl Tam klăc cau ùr kơnhoàl Đơn Dương pà gĭt, bơh ală broă lơh, Mpồl neh hòi jà geh gĭt nđờ rơhiang tơlak đong nàng pà sră tềm pềr, pà phan, lùp còp, dong kờl pah nhai nàng dong kờl ală kơnòm dềt in. Mò Trịnh Thị Hằng, đơs: “Mpồl pơn jat tai gàr niam broă lơh bơh Kes priă broă lơh “Mè dong kờl” dê, tơlik mat ală hìu ơm tơlir tàm ală xã, ƀòn drà dềt, khòm tơrgùm sồ siă tăc ai priă jền tơmut tàm kes priă. Bơdìh hơ̆, di ală dơ̆ tơngkah kir sơnrai tơlik mat Mpồl mờ Dunia cau ùr mpồl bơyai lơh dơ̆ pơrlòng Jơnau đơs crih kờñ gơboh halà ală broă lơh dong kờl phan bơna drơng broă lơh sa nàng dong kờl cau ùr geh rài kis kal ke mờ ală sau kòn đời tàm ù tiah kơnhoàl dê”.

Càr Lâm Đồng tŭ do geh mờr 1 rơbô 400 nă kơnòm dềt kòn đời, tàm hơ̆ geh uă kơnòm dềt kòn đời tài bơh kòp dờng Kovid-19. Bơh lồi nam 2021, lơh jat broă lơh “Mè dong kờl” bơh Mpồl tam klăc cau ùr dà lơgar Việt Nam dê lam lơh, ală kấp mpồl tàm càr neh jơh nùs hòi jà, tàm tơrbŏ bal dong kờl ală kơnòm dềt. Lơh jat dong kờl phe, rơndeh coh, măi tíñ, ƀảo hiểm y tế, sră bơsram, sră cih, phan ngui bơsram sră, priă pơrjum pah dơ̆ jat nhai, jat qúy, halà pah nam; jat tŭ tơngai bơh 3 tus 5 nam, halà dong kờl tus dì tŭ ală kơnòm dềt tơl 18 sơnam. Jat mò Cil Bri, Phó Củ tịc Mpồl tàm klăc cau ùr càr Lâm Đồng yal, tus tŭ do, ală kấp mpồl cau ùr tàm ală tiah neh dờp dong kờl ai 167 nă kơnòm dềt kòn đời; hòi jà geh mờr 1 tơmàn 500 tơlak đong priă dong kờl ròng siam ală kơnòm dềt in. Mò Cil Bri, đơs:“Ală kấp mpồl pơn jat tai lam lơh broă lơh, lơh pràn broă mblàng yal hòi jà tàm tơrbŏ bal ală priă jền; rcang pơgồp bal mờ ală kấp, gơnoar atbồ ală tiah, ală sở, mpồl, gah broă tàm broă dong kờl, sền gròi dong kờl kơnòm dềt kòn đời, kơnòm dềt geh rài kis kal ke. Jờng rơ ală krơh niam pơn rơ jak, broă lơh niam bơh kấp mpồl, cau tàm mpồl cau ùr, ală cau geh nùs nhơm niam... gam dờp “dong kờl” ală kơnòm dềt in, ală jơnau lơh gơ kờñ bơh ală “Mè dong kờl” tàm ală tiah dê nàng lơh gơrề uă tai ai broă lơh in”.

Mờ gùng dà broă lơh “Tiah lơi geh kơnòm dềt kòn đời, tàm hơ̆ geh mè dong kờl”, broă lơh “Mè dong kờl” gam lơh gơ rề uă pràn ngan tàm càr Lâm Đồng. Bơh hơ̆, pơgồp bơnah sơm bat tê bal dong kờl, ròng siam mờ sền gròi kơnòm dềt geh rài kis kal ke is ồn, pơndờm pơnđiang ală kơnòm dềt in geh tai bơta pràn gơn kơnờm pơn jat tai bơsram sră, brồ guh, gơ gơs làng bol geh kwơ.