Jăt mpồl lơh sơnơm dunia (WHO) yal,  jơi tam gơl să pa JN.1 geh uă ngan mờ neh geh 71 lơgar yal, geh di pơgăp 66% khà bơta tơngŏ geh mblàng. JN.1 geh bơta pràn pa, ai virus ƀuơn gơtờp tàm phan sơndră mờ kòp, ƀuơn gơtờp rơlao, den tàng neh mhar geh tàm ală bơta tam gơl să SARS-KoV-2 lơh gơtờp kòp tàm gùt plai ù. Mơya ờ hềt geh cơng tàng pà gŏ broă tam gơl să do lơh gơtìp kòp jroă rơlao mờ ală jơi tam gơl să  pa ndai bơh Omicron dê. Tiến Sĩ Vũ Ngọc Long, Phó Kwang atbồ cơl dŭ gròi sền kòp gơtờp, gơwèt Ƀộ Y tế đơs: “Jơi tam gơl să pa JN.1 geh Mpồl lơh sơnơm dunia WHO rơndăp tàm “tam gơl să sền gròi ngan” - ờ hềt di là tam gơl să geh sền gròi ngan ha là lơh hoàc huơr uă. Tam gơl să geh sền gròi ngan hơ̆ là bơta pràn gơtờp mhar rơlao mờ geh tơl pràn nàng pleh mờ broă sơndră bơh kòp dê. Mơya ờ hềt geh bơta tơnguh bè bơta pràn mờ gơguh bơta jroă”.

Tềng đăp mờ broă gơguh bơh cau gơtờp kòp Kovid-19 tàm ờ uă lơgar mờ lơh gơtờp mhar bơh  jơi tam gơl să pa JN.1, Mpồl lơh sơnơm dunia ai geh jơnau bơto sồr ală lơgar pal cit tai ală ding vačcin kòp Kovid-19. Ală jơnau kơlôi kung pà gŏ, nam 2021, vaccin kòp Kovid-19 neh dong klàs kis rơlao 14 tơlăk nă cau. Thạc sỹ Hà Thị Cẩm Vân, Phó cơl dŭ lơh broă atbồ cih sơnơm mờ kloh niam siñ họk, gơwèt Ƀộ Y tế rơcang gàr lài kòp bơh Ƀộ Y tế bơto sồr, pal cih wơl ală ding sơnơm ai ală cau di gơlan gơtờp uă in tàm tơngai tus. Mò Hà Thị Cẩm Vân đơs: “Mpồl duh broă pơlam mờ ngui vaccin, siñ phẩm Ƀộ Y tế neh ai jơnau bơto sồr tàm lơgar Việt Nam tàm tơngai tus pal pơn jăt tai cit vaccin rơcang sơndră mờ kòp Kovid-19 ai ală cau mùl màl in: Lài ngan là cau lơh sơnơm, cau ùr geh bun, cau 50 sơnam rơlao hờ đang mờ geh kòp lài, mpồl cau bơh 18 sơnam rơlao hờ đang cit ală bơta 1 ding vaccin lơi”.

Tàm lơgar Việt Nam, kòp Kovid-19 neh là kòp gơtờp mpồl B. Mơya, bơta geh bơh virus lơh gơtờp kòp Kovid-19 (Sars-KoV-2) là ai tơngŏ uă. Bŭ lah kòp Kovid-19 gơwèt mpồl A ha là mpồl B den ală bơta geh sền di gơlan gơtờp kòp mờ ai geh ală broă rơcang sơndră mờ kòp di pal là kwơ màng ngan. Ƀộ Y tế neh tơlik broă rơndăp sền gròi, atbồ kơl jăp kòp gơtờp, tàm hơ̆ geh gùng dà broă lơh rơcang lài nàng gàr niam broă lơh sơnơm tàm bơta kòp Kovid-19 geh tam gơl să pa ngòt rơngơ̆t rơlao, lơh gơtờp pràn tàm uă tiah, sơrlèt mờ bơta pràn sơndră bơh gah lơh sơnơm dê.

Bè vaccin ngui là ală bơta neh geh Ƀộ Y tế ai sră, tơngai cit di jăt mờ jơnau bơto bơh Mpồl WHO dê. Ƀộ Y tế neh geh sră nggal sồr ală tiah, hìu sơnơm rơcang geh ală gùng dà broă lơh nàng kham sền, sơm kòp tŭ geh cau gơtìp kòp Kovid-19 gơguh. Ală cau jăk chài kung đơs nền mờ khà cit sơnơm Kovid-19 bàr ding tờm ngan tàm lơgar Việt Nam geh rơlao 87% mờ khà cit bơtơl wơl geh rơlao 60% den mờ  jơi tam gơl să pa JN.1 kung ờ hoan kơlôi rơcang ir. Mơya, gah lơh sơnơm kung bơto sồr ală hìu lơh sơnơm bal mờ làng bol tơnguh jơnau git wă tàm broă rơcang sơndră mờ kòp gơtờp, bañ sền ờ sơ̆p, ờ thàn tềng đăp mờ tam gơl să ing bơh Omicron dê tàm Satềp do.

Ală jơnau pal kah nàng rơcang sơndră mờ kòp kovid-19, làng bol pal kah gàr ram să jan; geh sùm broă tàp pràn să jan; tơnguh uă bơta pràn. Tŭ geh tơngŏ gơtờp bơh kòp, tus mơ hờ hìu sơnơm rềp ngan nàng geh pơlam, kham kòp di tŭ; bañ blơi is, ngui is sơnơm kháng siñ nàng sơndră mờ kòp gơtờp; pơn chèo tŭ tus hờ hìu sơnơm, đì tàm ală bơta rơndeh, tàm ală anih tơrgùm gal cau, tàm hơ̆ uă ngan là dơ̆ nhơl chờ tàm ală anih lòt nhơl di tàm Satềp.