Do là dơ̆ pơrjum jat tơngai pơrgon bơh Mpồl “Ròng siam bơto bơtê kòn niam” bơh mpồl cau ùr thôn 1, xã Dơng K’Nơh, kơnhoàl Lạc Dương, càr Lâm Đồng dê. Geh crơng gơs tàm nhai 8 nam 2021 mờ 10 nă cau tàm mpồl, tus tŭ do Mpồl neh geh 61 nă cau.

Bi Bon Niêng K’Pớt, cau atbồ mpồl do pà git, lài do, oh mi cau ùr thôn 1 ờ huan geh jơnau git wă lơh broă ròng siam, bơto bơtê oh kòn, bơt bơtàu hìu bơnhă ờ hềt gơguh jak, bơh tŭ geh mpồl tus tŭ do, oh mi cau ùr neh rơhời tơnguh jơnau git wă, geh bơta sền gròi, sền gàr oh kòn tơl làm rlau: “Bơh tŭ crơng gơs Mpồl tus tŭ do den oh mi cau ùr neh git bơta kuơ, gơnoar broă cau ùr dê tàm rài kis lơh sa mpồl bơtiàn mờ hìu bơnhă. Khà deh kòn dơ̆ 3 neh gơmù uă ngan. Rài yau mờr 50%, ai tŭ do mìng gam 10% lơm gời. Khà rơgai ờ sô kung gơmù uă ngan sơl, lài mờ tŭ ờ hềt geh mpồl den khà rơgai ờ sô rlau 45%. Cau tàm mpồl ndrờm geh kòn gơ lòng sồr, bơsram jak, khà sang tĕ bơsram nggùl gùng kung neh gơmù uă ngan sơl”.

Mờ uă broă lơh, bè: Cribơyai, tơm boh bơr, lùp mờ hơ jơnau lùp, phàt sră cih jơnau yal, mblàng yal mờ bơr, nhơl pik bơkàu cih jơnau lùp mờ hơ… mờ pơgồp bal uă tơngume mblàng yal, Mpồl neh yal ală cau tàm mpồl in ală jơnau git wă pal geh bè Adat gùng tam bau mờ hìu bơnhă, deh dùh di kơrhia tàm hìu bơnhă, broă sàu sa tơl pràn ai cau ùr geh bun in, bơta chài sền gàr, ròng siam kòn jak chài, trŭ gơm ală phan sa tơl pràn mờ ală broă lơh rơcang lài kơryan kòp jê nàng kòn in dờng pràn.

Bi Rơ Ông K’Yồng, cau tàm mpồl do đơs: “Rài yau tŭ ờ hềt mut tàm Mpồl den mìng git sa biap mờ piang lơm gời, ai tŭ do den git trŭ gơm phan sa kòn in, geh tap, geh poac den he gơm kòn in sa nàng khai in pràn rlau”.

Bơh ală dơ̆ pơrjum, uă oh mi cau ùr khin cha rlau, rơcang lài jòi git ală tơngume bè ròng siam, bơto bơtê oh kòn, sền gròi hìu bơnhă, bơh hơ̆ ngui tàm rài kis. Kơnờm bơh hơ̆, hìu bơnhă cau tàm mpồl sơlơ ram mhŭ, chờ hờp. Bi Bon Niêng Kđơng geh rlau 1 nam pơrjum tàm mpồl đơs: “Geh ală oh mi cau ùr tam pà bal bè mờng chài ròng siam, bơto bơtê kòn tàm hìu bơnhă, bơh hơ̆ git iat mờ git wă pơn jờng kòn nàng dong kòn sơrlèt gan ală kal ke”.

Ồng Bon Niêng Ha Krai, Phó Củ tịc Anih duh broă làng bol xã Dơng K’Nơh pà git, thôn 1 tŭ do geh 207 hìu bơnhă làng bol, 859 nă cau mờ rlau 90% là làng bol jơi bơtiàn dồ êt nă cau. Bơh tŭ Mpồl lơh broă, neh pơgồp bơnah tam gơl jơnau git wă làng bol dê. Kơnờm bơh hơ̆, rlau 10 nam do, tàm thôn 1 ờ gam kòn se gơtìp rơgai ờ sô, ờ geh bơta kơnòm bơsram sang bơsram; 5 nam rềp ndo ờ geh bơta bau gờñ, bau mờ cau rềp jơi nòi, jơh ală kòn dềt tàm sơnam lòt bơsram ndrờm lòt bơsram, 100% hìu bơnhă geh khà jờng hìu bơnhă niam chài: “Tơngai lài pa do, Mpồl do neh lơh geh uă cồng nha, ngan là tàm broă lơh ròng siam, bơto bơtê kòn niam, ờ gơlik geh bơta tam lơh tam pờng tàm hìu bơnhă, broă lơh tìs tàm mpồl bơtiàn. Kâp hơ đang kung geh uă ƀằng khen, sră jờng nàng jờng rơ mpồl do. Tàm tơngai pơn jat tai, bơh bơta bơtàu tơnguh mpồl do dê den rơp lam lơh uă tus ală thôn, sền do là bơta bơh lài, bơnàng jă nàng lơh gơ rề uă tàm ală thôn”.

Mpồl “Ròng siam, bơto bơtê kòn niam” tàm thôn 1, xã Dơng K’Nơh neh lơh geh cồng nha mờ uă broă lơh ngan ngồn mờ gơ gơs là rbàng tơrbŏ dong oh mi cau ùr cribơyai, cih dờp ală jơnau git wă niam, geh kuơ bè ròng siam oh kòn, kung bè bơta niam chài tơm boh bơr mờ hìu bơnhă, mpồl bơtiàn, pơgồp bơnah bơt bơtàu ƀòn lơgar sơlơ bơtàu tơnguh, niam bơnĕ, hìu bơnhă ală cau tàm mpồl cau ùr sơlơ ram mhŭ, chờ hờp.