Jăt jơnau yal tàm pơrjum dê, khà cau gơtìp chơ̆t tài bơh kòp sơnrang gùt lơgar dê bơh bồ nam tus tŭ do là 64 nă, gơtìp uă ngan tàm ală càr bè Gia Lai, Nghệ An, Điện Biên mờ Bình Phước. Tàm hơ̆ càr Gia Lai gơtìp 11 nă cau, là càr geh khà cau gơtìp chơ̆t tài bơh kòn sơnrang uă ngan gùt lơgar dê, kung sùm geh tàm mpồl ală càr geh uă cau gơtìp chơ̆t bè kòp do tàm ală nam do dê. Tơngai bơh nam 2015 tus lồi nhai 9 nam 2023, càr Gia Lai geh gŏ 44 nă cau gơtìp chơ̆t tài kòp sơnrang; 100% khà cau gơtìp kòp sơnrang ndrờm gơtìp chơ̆t. Mìng is tàm nam do, tàm 11 nă cau gơtìp chơ̆t tài kòp sơnrang, geh 10 nă cau neh ờ cit sơnơm vaccine rơcang sơndră mờ kòp tơnơ̆ mờ tŭ gơtìp so mèo kăp, 1 nă cau cit ờ tơl ding sơnơm. Broă rơcang sơndră mờ kòp sơnrang tàm càr Gia Lai tŭ do gam gơtìp uă kal ke tài khà cau geh cit sơnơm vaccine rơcang sơndră mờ kòp sơnrang ai so in gam ờ uă; broă ròng so ting lềng, ờ lơh jăt ală kơrnoăt geh ai tàm broă atbồ phan ròng mờ tài làng bol ờ sền gròi ờ cit sơnơm rơcang sơndră mờ kòp.

Tàm pơrjum, ală kwang bàng geh iăt jơnau yal ală tơngu me bè: Bơta mùl màl kòp sơnrang tàm kòn bơnus lơgar Việt Nam mờ tàm tiah Tây Nguyên dê, bơta kal ke, bơta lòng mờ ală broă lơh; bơta kòp sơnrang mờ ală broă rơndăp lơh nàng rơcang sơndră mờ kòp sơnrang tàm kòn bơnus mờ phan ròng tàm càr Gia Lai; Ală kwang bàng kung cri bơyai bè ală broă atbồ mờ tơnguh broă cit sơnơm vaccine tàm so in; ală broă rơcang sơndră mờ kòp sơnrang tàm kòn bơnus; gơnoar bal mờ kơnòl bơh gơnoar atbồ bal mờ ală gah mpồl lơh broă gơrềng bal tàm ƀòn lơgar... Pơlam jơnau bơh tàm mùl màl kờp jơh mpồl so càr Gia Lai dê geh rơlao 210 rơbô nơm mìng là so ting lềng mờ khà cit sơnơm rơcang sơndră mờ kòp pah nam sùm geh hờ đơm 10%, Tiến sĩ Nguyễn Thị Thanh Hương, Kwang atbồ cơl dŭ lơh broă Broă Sơndră mờ Sơbì kòp sơnrang tàm kòn bơnus, gơwèt Ƀộ Y tế đơs là, broă rơcang sơndră mờ kòp sơnrang tàm càr Gia Lai gam ờ nền nòn ngan. “Kờñ ngan geh broă tus bal pràn, jơnau đơng lam pràn bơh UɃÑZ càr Gia Lai dê gơwèt mờ ală gah, mpồl lơh broă, tơnơ̆ mờ hơ̆ wèt tus ală broă atbồ geh mpồl so, pal kờp tus khà so tơrgùm bal bơh càr Gia Lai dê là nđờ nơm, ai bơh tàm khà hơ̆, hơ̆ sồng kờp git khà so neh geh cit sơnơm rơcang sơndră mờ kòp sơnrang. Gah lơh sơnơm phan ròng pal cit geh tus 70% khà so den hơ̆ sồng càr Gia Lai gơtùi wèt tus broă kơrian mờ kòp sơnrang tàm phan ròng. Tŭ kơrian geh kòp sơnrang tàm phan ròng den geh gơmù khà cau gơtìp so, mèo kăp. Gơwèt mờ gah lơh sơnơm pal tơnguh niam rơlao tai broă yal tơngit nàng lơh bè lơi jơh ală cau gơtìp so, mèo kăp pal lòt cit sơnơm sơndră mờ kòp sơnrang, gah lơh sơnơm pal ai tơl sơnơm vaccine rơcang sơndră mờ kòp sơnrang nàng làng bol in geh tus cit”.

Đơs tàm pơrjum, ồng Nguyễn Lương Tâm, Phó Kụk atbồ Kụk Y tế rơcang gàr lài gơwèt Ƀộ Y tế đơs là, kòp sơnrang tàm càr Gia Lai sùm gơguh uă tàm ală nam, pà gŏ pal geh bơta tus bal pràn kơl dang rơlao tai bơh ală mpồl lơh broă cíñ trị tàm càr do dê. Gah lơh sơnơm càr Gia Lai pal mhar pờ ơnàng ală anih cit sơnơm vaccine dà lơgar lơh, tàm tơl kơnhoàl, thị xã, ƀòn dờng tàm càr pal geh 1 anih cit sơnơm vaccine dà lơgar lơh. Càr Gia Lai kung pal tơnguh uă broă cit sơnơm vaccine rơcang sơndră mờ kòp sơnrang so, mèo in. Tơnguh geh uă broă yal tơngit di pal nàng rơcang sơndră mờ kòp sơnrang tàm phan ròng mờ tàm kòn bơnus, cit sơnơm rơcang sơndră mờ kòp sơnrang ai so, mèo in geh 70% kờp jơh khà so, mèo mờ càr neh geh ai... Ồng Nguyễn Lương Tâm geh jơnau đơs: “Gah lơh sơnơm phan ròng pal atbồ geh mpồl so tàm càr, tơnguh khà so geh cit sơnơm sơndră mờ kòp, gah lơh sơnơm den pal yal tơngit niam nàng lơh bè lơi làng bol tŭ gơtìp so mèo kăp den pal tus tàm ală hìu sơnơm nàng geh bơto pơlam, kham mờ cit sơnơm rơcang sơndră mờ kòp. Kụk Y tế rơcang gàr lài mờ kòp kung neh geh sră nggal đơng lam ală càr Tây Nguyên, tàm hơ̆ geh bal càr Gia Lai lơh niam wơl broă gròi sền bơh càr tus kơnhoàl, xã, sơnah ƀòn nàng rơcang sơndră mờ kòp sơnrang ai ală cau gơtìp so kăp in. Kung bè gah lơh sơnơm phan ròng pal sền gròi so, tàm hơ̆ uă ngan là ală mpồl so tàm suơn kơphe. Yal tơngit nàng làng bol kòn cau mờ dà đơs kòn cau dê nàng làng bol in git rơlao tai tàm broă rơcang sơndră mờ kòp sơnrang”.

Jăt jơnau bơto sồr bơh ală cau jăk chài tàm pơrjum dê, tŭ do kòp sơnrang kung gam ờ hềt geh sơnơm sơm bời. den tàng, tŭ virus kòp sơnrang sò tơm tàm tơngoh den broă di gơlan gơtìp chơ̆t là tus 100%. Broă rơcang sơndră mờ kòp geh cồng nha ngan kung gam là cit sơnơm rơcang sră mờ kòp sơnrang ai phan ròng mờ cit sơnơm vaccine rơcang sơndră mờ kòp sơnrang tàm cau gơtìp so kăp, mèo kăp in; geh cồng nha ngan là cit sơnơm lài mờ 1 ngai mang tơnơ̆ mờ tŭ gơtìp so, mèo kăp.