Tuyến tiền liệt halà tiền liệt tuyến là dùl tuyến dềt gơ wèt gah pờm mas cau klau, dờng mờr 20 gram, ơm tềng bồ đap plai nồm dê, gùt dar gùng lòt đồm. Tàm dunia geh mờr 60% cau klau tàm sơnam 60 gơtìp gơ prồ as dờng tuyến tiền liệt, khà gơbàn kòp gơguh rơhời jat sơnam, den tàng khà cau gơbàn kòp ngai sơlơ uă. Gơ prồ as dờng tuyến tiền liệt bơta aniai den gơlik geh lơyài, bulah ờ di là bơta pơhìn ngòt rơngơt gơ wèt mờ màng kis mơya ală bơta ờ niam gùng lòt đồm bơh kòp lơh gơbàn neh lơh gơ rềng uă tus pràn kơldang să jan cau kòp dê bè lơh ờ niam tus bơta bic lơhă, gơmù bơta pràn bic bài, lơh kơn jơ̆ bồ tơngoh, gơmù bơta pràn kơldang să jan cau kòp, lơh gơbàn bơta kơlôi rơcang, rơngòt. Bơdìh hơ̆ tai, bơta kòp jŏ jòng dilah ờ geh sơm mờ jat sền sùm den digơlan lơh gơbàn ală jơnau gơ lời wơl sơbơng roh ngan, tàm hơ̆ uă ngan là bơta kòl đồm mhar jroă. Do là bơta mờng gơlik geh nisơna tŭ cau kòp ñô uă ơlak ƀièr, ơt đồm jŏ halà geh ngui sơnơm kơryan plai nồm. Cau kòp ờ gơtùi lòt đồm, tàm tŭ plai nồm den bềng dà đồm, gơ lơh jê ndul mờ geh tŭ geh ală dơ̆ jê kồr ngan. Tŭ do, ală ƀák sĩ pal kâp kứu ơn ding gơtuh dà đồm gờñ nàng tơrmù bơta kơn jơ̆ tàm dà nồm ai cau kòp in.

Gơprồ as dờng tuyến tiền liệt gam lơh gơ kòl dà đồm tàm plai nồm, do là bơta ƀuơn ngan ai ală vi khuẩn in gơguh uă, lơh gơbàn bơta nhiễm khuẩn gùng lòt đồm bè as sồt plai nồm, as sồt tuyến tiền liệt, as sồt tiñ hoàn – mào tiñ hoàn. Dà đồm nhiễm khuẩn digơlan gơguh sơ lơ̆u wơl hờ leh lơh gơbàn as sồt leh, nhiễm khuẩn mhàm rơp sơbơng roh ngan tus màng kis. Bơdìh hơ̆ tai, tài gơ kòl dà đồm jŏ ngai, să jan cau kòp rơp lơh gơbàn lŭ tàm gùng lòt đồm. Kuơmàng, dilah cau kòp gơbàn gơ prồ as dờng tuyến tiền liệt mơya ờ sơm, jŏ ngai rơp loah aniai tus leh, lơh gơbàn ờ pràn leh pal jồr mhàm mờ măi jơh rài kis tơn. Ồng Lê Tấn Mẫn (85 sơnam, ơm tàm kơnhoàl Krông Nô, càr Dăk Nông) là dùl nă cau ai lơh pơn yơu. Lài hơ̆ pơgap 4 nhai, ồng Mẫn geh tơnggŏ ờ gơtùi lòt đồm, sàu sa ờ gơ mut mơya ờ bài lòt kham tài sơnơng do là kòp cau kra dê. Kòp jŏ jòng 2, 3 nhai tus tŭ ờ jai kong, hơ̆ sồng ồng sồr kòn lam lòt kham. Jơnau gơ lời wơl là ồng pal reh kâp kứu mờ leh gơtìp aniai kơn jơ̆ ngan pal jồr mhàm mờ măi. Ồng Lê Tấn Mẫn đơs: “Añ sơnơng là digơlan ờ geh bơta lơi, tus tŭ jê ir hơ̆ sồng sồr kòn pơndiang lòt hìu sơnơm. Tŭ pa reh dà đồm ờ geh, jồr mhàm mờ măi 3 dơ̆ hơ̆ sồng gơ bè ờs wơl.  Kòp sơbơng roh ngan, dilah ờ lòt hìu sơnơm gờñ rơp gơ rềng tus màng kis”.

Jat ală ƀák sĩ cuyên khoa pà git,  bulah do là kòp uă ngan mờ sơbơng roh tai mơya tài gơ rềng tus pờm mas, bơnah ƀuơn gơ rềng mờ bàs sìl tai să jan dê den tàng jơh ală cau klau gơ lơh bàs sìl ngan, ngan là cau kòp dờng sơnam tŭ yal mờ hìu bơnhă. Khi sùm kong is, kơp kờñ kòp bời is halà blơi is sơnơm nàng hùc. Bulah bè hơ̆, broă do ƀuơn ngan lơh gơbàn jơnau gơ lời wơl kơn jơ̆. Pơn rơ bè cau kòp Nguyễn Hồng Châu ơm tàm sơnah ƀòn Thắng lợi, ƀòn dờng Buôn Ma Thuột, càr Dăk Lăk. Pah tŭ geh kòp, ồng Châu sùm mut tàm internet jòi jơnau tơnggit bè kòp mờ blơi is sơnơm nàng sơm. Tŭ geh bơta lòt đồm ờ gơtùi den ồng mut tàm internet jòi git mờ blơi sơnơm nàng hùc. Ồng ờ git là bơta mờng kwèng blơi is sơnơm nàng hùc do rơp lơh aniai uă ngan tus leh he dê. Tơnơ̆ tơngai jŏ jòng, pràn kơldang să jan gơmù, gơ huc kĭ, bơh mờr 60 kĭ gam 50 kĭ, duh să, hơ̆ sồng ồng lòt hìu sơnơm nàng kham den kòp neh tàm tơngai kơn jơ̆ ngan, leh gơtìp sồt mồr, să jan ồng gơ kòl dà, ờ tơl mhàm. Tŭ mut tàm hìu sơnơm, ală bák sĩ neh pal reh kấp kứu ồng in nàng sền gàr màng kis. Mò Bùi Thị Minh Thu, pơ ùr ồng Châu dê yal: “Khai ờ kờñ ngan lòt kham kòp, khai là cau ling sồt să mơya ờ kờñ lòt kham kòp den tàng mờr 20 nam do ồng sùm tă is priă nàng blơi ală bơta sơnơm nàng hùc. Hìu bơnhă kung neh sồr sơl mơya ồng đơs tiền liệt tuyến ồng dê bulah dờng mơya kung gam pràn, ồng ờ git là rơp lơh gơ rềng tus leh, hìu bơnhă neh uă dơ̆ đơs mơya khai kung ờ bài lòt kham sơl”.

Tŭ do, ală cau jak hài kung gam ờ hềt git nền jơnau bơh tài gơbàn gơ prồ as dờng tiền liệt tuyến. Bulah bè hơ̆, jơnau uă ngan là tài să jan kra, gơmù tiết tố cau klau. Tŭ gơbàn kòp, gơ prồ as dờng tiền liệt tuyến rơp gơ klơn tàm gùng lòt đồm mờ plai nồm lơh gơlik bơta ờ niam tus lòt đồm bè ờ gơtùi đồm, gơ kòl dà đồm, đồm uă dơ̆, đồm ờ uă, đồm ờ jơh, đồm sơn mờ ală jơnau ờ niam gơ lời wơl bè sồt mồr gùng lòt đồm, gơmù bơta pràn leh…  Geh uă cau kòp tŭ lòt hìu sơnơm kham, ƀák sĩ sồr reh mơya cau kòp ờ bài reh, tài rơngòt dilah reh den lơh gơbàn jê kồr, lơh gơ rềng tus pràn kơldang să jan mờ dan ƀák sĩ cih mat sơnơm rê tàm hìu hùc mờ ờ git là, sơnơm sơm gơ prồ as dờng tuyến tiền liệt bè pềs 2 nơm sề, sơnơm sơlơ pràn den jơnau gơ lời wơl sơlơ uă, ngan là lơh gơ rềng tus gùng mhàm plai nùs, roh bơta pràn bic bài… Tus tŭ kòp kơn jơ̆ ir den ờ gam pràn nàng reh tai, tài kòp neh lời jơnau ờ niam lơh gơbàn sồt mồr, ờ pràn leh. Ƀák sĩ Nguyễn Ngọc Hoàng, kwang atbồ Khoa ngoại thận – Tiết niệu (Hìu sơnơm dờng tiah Tây Nguyên) pà git: “Kòp gơ prồ as dờng tuyến tiền liệt lơh gơ rềng uă ngan tus rài kis, lơh cau kòp bic ờ lơ hă, ờ gơtùi lơh broă tài kơlôi tus bơta lòt đồm, hơ̆ là bơta niam rài kis. Dơ̆ 2 là kòp rơp lơh gơbàn jơnau gơ lời wơl kơn jơ̆ ngan dilah cau kòp ờ sền gròi rơp lơh gơbàn ờ pràn leh, bơta kơlôi rơcang ngan rlau jơh tŭ do là uă cau kòp mìng hùc sơnơm tàm hìu mờ bơta kơlôi sơnơng là hùc sơnơm rơp lơh dềt wơl bòm mờ ờ bài lòt kham halà lòt kham ờ di ƀák sĩ cuyên khoa den tàng bơta sơm kòp ờ ƀă tàm. Den tàng tŭ git gŏ kòp, làng bol lòt tĕ tus ƀák sĩ cuyên khoa leh – gùng lòt đồm nàng geh pơlam mờ sơm kòp mùl màl”.

As gơ prồ dờng tuyến tiền liệt digơlan gơ gơs uă kòp sơnơng roh ndai. Bè hơ̆ den tàng, tŭ sền gŏ să jan geh uă tềl tơnggŏ nisona geh đơs là tềl tơnggŏ bơh kòp gơ prồ as dờng tiền liệt tuyết dê, cau kòp pal sơrbac mhar lòt mơ hìu sơnơm. Tŭ hơ̆, ală ƀák sĩ cuyên khoa rơp sền sơ wì bơta kơn jơ̆ kòp dê mờ geh jơnau pơlam sơm kòp dipal. Bơta do dong cau kòp gơtùi tơrmù ƀà bơta aniai mờ ală jơnau gơ lời wơl sơbơng roh.

Gùng dà broă sơm kòp mờ ală bơta pal kah tŭ sơm kòp mờ rơcang sơndră mờ as gùng đồm cau klao

As tuyến tiền liệt là kòp gơlik geh lơyài ngan mơya lời wơl uă bơta ờ niam gơwèt mờ bơta pràn kơl dang să jan cau kòp dê, tàm hơ̆ uă ngan gơwèt mờ ală cau kòp ờ rơcang sơm kòp di tŭ lơh kòp gơlik geh uă ngan bơta ngòt rơngơ̆t. Nàng dong kờl ală cau kòp kung bè làng bol wă loh rơlao tai bè kòp do, Ƀák sĩ Nguyễn Ngọc Hoàng, Kwang atbồ Khoa Ngoại Thận, Tiết niệu Hìu sơnơm dờng tiah Tây Nguyên neh hơ jơnau lùp do bơh cau ai tơngit jơnau dê:

Dan ƀák sĩ pà git tài bè lơi lơh gơtìp kòp as tuyến tiền liệt mờ bơta gơrềng bơh kòp do tus mờ bơta pràn kơl dang să jan?

Ƀák sĩ Nguyễn Ngọc Hoàng: “Tàm cau klao he geh tuyến tiền liệt tềng ngko hìu dà đồm. Tŭ lòt đồm, dà đồm geh lòt gan tuyến tiền liệt do. Tŭ sơlơ dờng sơnam, tuyến tiền liệt geh as tài tŭ sơnam cau klao sơlơ dờng, testosterone sơlơ gơmù lơh poăc tềng tiền liệt tuyến as. 50 sơnam geh gơguh 40%, 60 sơnam là 50% mờ 90 sơnam là 100%. Ală cau klao 90 sơnam ndrờm gơtìp mờ kòp as tuyến tiền liệt do. Kòp geh lơh cau kòp lòt đồm uă tŭ trồ mang bơh 3 tus 4 dơ̆ lơh gơtìp ờ lơhă bĭc, bơh tŭ hơ̆ lơh gơrềng tus huyết áp, đồm sơdàng… Broă lòt đồm uă dơ̆ lơh cau kòp pah ngai mìng rơcang tàm broă lòt đồm, bơta niam rài kis ờ geh. Kòp lơh gơtìp kòl dà đồm tàm hìu dà đồm, cau kòp lòt đồm pal lơh ngan sơn, sơn pràn lơh hìu dà đồm geh tiah gơtìp as ờ ndrờm, dà đồm ơm jŏ ngai lơh gơtìp gơklăc lŭ gùng tiết niệu. Bơta kòl gam lơh gơtìp vi khuẩn, vi trùng mŭt, lơh dà đồm guh tus leh lơh ờ pràn leh, mờ neh geh ală cau kòp gơtìp chơ̆t tài ờ pràn leh”.

Tŭ gơtìp kòp, ală cau kòp geh ală bơta tơngŏ bè lơi, ơ ƀák sĩ?

Ƀák sĩ Nguyễn Ngọc Hoàng: “Bơta tơngŏ nàng he gŏ loh sơnrờp ngan kòp lơh kòl gùng đồm, lơh cau kòp pal sơn, đồm gơtìp kal ke, dà đồm gơlik ờ sơr. Dơ̆ bàr là jê tàm hìu dà đồm lơh cau kòp gơsồr lòt đồm sùm uă dơ̆, đồm mang, đồm jê… Dơ̆ pe, tơnơ̆ mờ tŭ lòt đồm cau kòp gơtìp đồm rơhiăt tàm mpha, lơh cau kòp ờ sŭk ngan. Ală bơta tơngŏ do di gơlan kung ndrờm bal mờ kòp as niệu đạo, as hìu dà đồm den tàng pal tus ƀák sĩ nàng kham hơ̆ sồng git. Mơya gơwèt mờ ală cau kòp neh dờng sơnam mờ gơlik geh ală bơta tơngŏ do ndrờm là gơtìp kòp as tuyến tiến liệt”.

Tàm hìu sơnơm dờng tiah Tây Nguyên gam lơh ală broă lơh lơi nàng sơm kòp ai cau kòp gơtìp as tuyến tiền liệt in, ơ ƀák sĩ?

Ƀák sĩ Nguyễn Ngọc Hoàng: “Tŭ do tàm Hìu sơnơm dờng tiah Tây Nguyên geh ală broă lơh bè reh bè ờs, reh nội soi, tă tiền liệt tuyến mờ lazer… jăt mờ tơl bơta bơh ală cau kòp dê, geh ngui ală broă lơh di pal mờ mpồl y, ƀák sĩ geh bơto. Geh ală cau mìng bơyai lơh reh bè ờs ai cau kòp gơtìp kòp tàm gùng dà đồm in, geh ală cau kòp pal tă jơh as, geh ală cau gam pờ hìu dà đồm nàng dong klàs cau kòp mờ geh ală cau pal pờ leh ing nàng dong klàs cau kòp, tơnơ̆ mờ hơ̆ geh lơh niam wơl as gùng dà đồm tơnơ̆”.

Ƀák sĩ geh jơnau bơto lơi gơwèt mờ làng bol nàng rơcang sơndră mờ kòp kung bè gơwèt mờ ală cau kòp gam gơtìp kòp pal kah ală bơta lơi?

Ƀák sĩ Nguyễn Ngọc Hoàng: “Tŭ geh tơngŏ, bơta tơngŏ bơh kòp lơh gơrềng tus mờ bơta niam rài kis, làng bol pal tus hờ hìu sơnơm nàng kham kòp, tàm hơ̆ uă ngan là hìu sơnơm geh ƀák sĩ bơh khoa tiết niệu dê. Tŭ ai gŏ neh gơtìp kòp, nàng rơcang sơndră mờ ală bơta gơlik geh bơh kòp dê, cau kòp geh bơto pơlam nàng sơm kòp. Pal geh rài kis niam, hùc dà, tàp pràn să jan nàng ală bơta poăc rềp tềng kwàng lơh broă niam. Gơwèt mờ broă sào sa, ală cau kòp gam gơtìp kòp as tiền liệt tuyến pal wèr ală mpồl phan sa bè poăc pơrhê, dà ce, bièr, alăk, jrào tài tŭ ngui ală bơta phan sa dà hùc do lơh gùng tuyến tiền liệt as. Trồ mang hùc di mơ dà, trồ drim tàm 2 jơ hùc 1 dơ̆, hùc ndrờm bal tàm 200ml, hùc bơh 6 tus 7 jơ mang là ơm bañ hùc tai dà nàng tơmù broă lòt đồm mang”.

Ơi, dan ưn ngài ƀák sĩ!