Jăt Anih sền gròi Kòp tê jê să càr Dăk Lăk yal, bơh bồ nam 2025 tus ngai 19 nhai 3, gùt càr neh dờp geh rơlao 620 nă cau gơtìp kòp duh să gơlik toh geh pin gơtìp kòp rang, tàm hơ̆ geh 207 nă geh gŏ mờ virus kòp rang. Ală cau gơtìp kòp tơrgùm mìng tàm ală kơnhoàl Buôn Đôn, Krông Păc, Ea Súp mờ Mdrăk, geh uă ngan là ờ hềt geh cit vaccine rơcnag pleh kòp rang. Tàm càr Kon Tum kung neh dờp geh 665 nă cau duh să gơlik toh geh pin gơtìp kòp rang tàm 10 kơnhoàl, ƀòn dờng. Tàm khà do, geh 61 nă cau neh geh sền gŏ mờ virus kòp rang mờ 599 nă cau pal mŭt piam kòp tàm hìu sơnơm nàng sơm kòp. Geh uă ngan ală cau gơtìp kòp là kơnòm dềt bơh 0 tus 10 sơnam. Is ồn, tàm càr Gia Lai bơh bồ nam tus tŭ do, càr Gia Lai neh dờp geh rơlao 1 rơbô 900 nă cau duh să gơlik toh geh pin gờp kòp rang. Kòp neh gơtờp uă tàm 17 kơnhoàl, ƀòn drà dờng, ƀòn dờng, tơrgùm tàm kơnhoàl Chư Sê, Krông Pa mờ Đăk Đoa.

Anih gròi sền kòp tê jê să càr Gai Lai yal lài kơnòm dềt hờ đơm 5 sơnam di gơlan gơtìp kòp do uă, is ồn là mpồl ờ hềt cit vaccine ha là cit ờ hềt tơl ding. Pal kah ngan, geh ờ uă cau gơtìp kòp rang neh gơtìp tàm kơnòm dềt hờ đơm 9 nhai, ờ hềt tơl nàng cit vaccine.

Gam tàm gah sơm kòp gơtờp – Tơngoh, Hìu sơnơm Kơnòm dềt 1 ƀòn dờng Hồ Chí Minh yal, khà kòn dềt gơtìp kòp rang tàm ală càr, ƀòn dờng tiah tàm gùl lơgar, Tây Nguyên mờ đah jum dà lơgar gơtìp jroă tus piam tàm hìu sơnơm do gơguh tàm ală nhai bồ nam do. Lŏ Nguyễn Thị Ngọc, 20 sơnam, kis tàm càr Tây Ninh bal mờ mò neh pal sơrbì lơh broă nàng sền gàr kòn klao gam sơm kòp rang tàm Gah Gơtờp – Tơngoh, Hìu sơnơm Kơnòm dềt 1 ƀòn dờng Hồ Chí Minh. Lŏ Ngọc pà git, bŭ lah kòn neh 7 nhai, mơya mìng rơ̆p cit dùl ding vaccine tài lŏ huĭ ờ cèng kòn lòt cit vaccine: “Dùl nă kòn dềt ndai tus piam tàm hìu sơnơm lài mờ kòn añ dùl ngai hơ̆ sồng gơlik toh lài, hơ̆ sồng 2, 3 ngai tơnơ̆ kòn añ kung bè hơ̆ sơl. Añ gŏ sơm kòp ờ bời jơh, añ ờ git kòp rang jroă den tàng dan rê. Tŭ rê tus tàm hìu den gơlik toh uă, tus piam tai tàm hìu sơnơm cau dùl nă să lơh den cau yal kòn añ neh gơtìp kòp rang jroă, sồr añ cèng kòn tus piam tàm Hìu sơnơm Kơnòm dềt 1 do tơn”.

Gah kòp gơtờp – Tơngoh tŭ do gam sơm tàm hìu sơnơm ai 70 nă kơnòm dềt gơtìp kòp rang in, tàm hơ̆ 10 nă kơnòm dềt pal tă nhơm mờ oxy bơh tàm muh. 93% khà cau mŭt piam tàm hìu sơnơm tus bơh ală càr bơdìh ƀòn dờng Hồ Chí Minh. Pal kah ngan, tàm khà kơnòm dềt gơtìp kòp rang bơh càr jun tus, geh tus 80% khà cau gơtìp kòp neh gơrềng tus klờm soh, pơn jăt tai là as sồt pròc, mồr mhàm mờ ờ pràn să. Geh dùl nă kòn dềt piam tàm hìu sơnơm neh 3 poh hơ̆ sồng gơmù. Tàm Gah Tơnpràn să niam Gơtờp mờ Covid-19, Hìu sơnơm kơnòm dềt 2 tŭ do geh 8 nă kòn dềt gơtìp kòp rang jroă, geh tơngŏ jroă mờ pal geh sền gròi is. Jơh ală ndrờm là tus bơh ală càr bơdìh ƀòn dờng Hồ Chí Minh dê jun tus.

Cau kòp dềt sơnam ngan mìng rơ̆p 2 nhai, ờ hềt tơl sơnam nàng cit vaccine kòp rang. Geh uă ngan kơnòm dềt gơtìp kòp gam sơm kòp tàm gah do là cau gơtìp kòp jroă, hờ đơm 2 sơnam, mŭt piam tàm hìu sơnơm tàm bơta tă nhơm sơbăc, ntơh gơmŭt, tă nhơm ờ pràn. Ƀak sìh, Mìng gah II ồng Đỗ Châu Việt, Lam bồ gah Lơh pràn wơl jơh nùs Bơtờp mờ  Kòp Covid-19, Hìu sơnơm kơnòm dềt 2 pà git, bơta tờm gơtờp kòp rang mìng bơh mpồl bơtiàn, tàm hơ̆ geh bal cau tàm hìu. Geh tŭ, geh kòn dềt 2, 3 nhai neh pal mŭt piam kòp tàm hìu sơnơm tă nhơm mờ măi tài gơtờp kòp bơh mè. Ƀák sìh Đỗ Châu Việt kung sồr tơnkah, vaccine kòp rang mìng geh ai ngui mờ ờ uă cau. Uă cau mè bèp den kơlôi là, geh kòp lài den ờ cit. Pal kơlôi rơcang ngan là kòn dềt geh kòp lài bè: kòp mhàm, ung thư, kòp plai nùs bơh dềt… Tŭ bơta pràn kơl dang să jan niam, mpồl kơnòm dềt do kung gam pal cit vaccine nàng tơrmù bơta di gơlan gơtờp kòp: “Pal kah mờ bơta di gơlan gơtìp tàm bơrlŭ bal tŭ kơno cau đơs là, geh kòp lài den ờ cih vaccine. Bơta do ờ mìng geh tàm nùs nhơm bơh làng bol dê mờ geh bal cau lơh sơnơm. Uă cau lòp kham, lùp cau lơh sơnơm bè broă cit vaccine mờ dờp geh jơnau hơ là geh kòp do, kòp ndai den bañ cit, lơh gơtìp tus mờ bơta kòn dềt ờ geh cit vaccine”.

Jăt Ƀak sìh, Mìng gah II Dư Tuấn Quy, Lam bồ gah Gơtờp – Tơngoh, Hìu sơnơm Kơnòm dềt 1 yal, geh uă ngan ală kơnòm dềt mŭt piam kòp ndrờm gơrềng tus mờ bơta cih vaccine: kơnòm dềt ờ hềt cit vaccine, kơnòm dềt pa cit vaccine dùl ding ờ hềt cit wơl, kơnòm dềt ờ hềt tơl sơnam cit mờ geh cau mè bèp ờ bài cit. Geh ờ uă cau mè bèp ai jơnau đơs ờ di pal, ha là kơlôi kòp rang mìng là kòp bè ờs, den tàng ờ cit vaccine. Geh tŭ, geh ùr bơklao tàm kơn dang is tài ờ ring bal tàm broă cit vaccine ai kòn in. Ƀak sìh Quy pà git, kung gam geh cau mè bèp pin tàm mpồl “tam dră vaccine”, pin tàm ală jơnau đơs ờ di pal bè bơta gơrềng bơh vaccine dê. Ală bơta kơlôi rơcang ờ geh cơng tàng gam lơh kòn dềt gơtìp tàm bơta di gơlan gơtìp kòp, geh tŭ gơtìp jroă. Ƀák sìh Mìng gah 2 Dư Tuấn Quy đơs: “Pal mblàng yal pràn kơl dang nàng lơh pơrlai mpồl bơtiàn, lơh kơrian mpồl “tam dră vaccine” nàng sền gàr kơnòm dềt. Nàng kơrian kòp rang gơtờp, pal pơgồp bal mblàng yal nền nòn đah gah bơto bơtê, lơh sơnơm mờ broă tus bal bơh làng bol dê tàm broă sền wơl, gàr niam kơnòm dềt in geh cit vaccine. Pal geh gùt làng bol tus bal den hơ̆ sồng tơn jơh kòp gơtờp”.

Ƀộ Lơh sơnơm dờp khà cau gơtìp kòp rang uă ngan tàm tiah đah jum mờ 57%, pơn jăt tai là tiah tàm Gùl lơgar mờ 19% mờ tiah đah Tô 15%. Ngai 19 nhai 3, Ƀộ Lơh sơnơm neh lơh 6 mpồl lòt sền, jăt sền, bơto sồr, sồr lơh broă rơcang kơrian kòp gơtờp mờ lơh jăt broă cit vaccine kòp rang. Ală mpồl rơ̆p jăt sền ni sơna tàm ală càr, ƀòn dờng geh khà cau gơtìp kòp duh să gơlik toh geh pin gơtìp kòp rang gơguh uă ha là lơyài tàm broă lơh jăt broă cit vaccine. Ƀộ Lơh sơnơm bơto sồr, kòp rang ờ hềt geh sơnơm sơm bời, cit vaccine là gùng dà broă lơh geh cồng nha nàng rơcang pleh mờ kòp. Cit vaccine ai kơnòm dềt bơh 6 nhai rơlao hờ đang ờ mìng sền gàr bơta pràn kơl dang să jan să tờm mờ gam sền gàr jơh gùt mpồl bơtiàn.

Tềng đăp mờ bơta gơtờp bơh kòp dê, Anih tờm gròi sền kòp tê jê să ală càr tàm Tây Nguyên ndrờm neh bơ̆t bơtàu broă rơndăp lơh nàng cit vaccine ai kơnòm dềt in. Broă cit vaccine geh bơyai lơh ai kơnòm dềt bơh 6 tus 9 nhai mờ kơnòm dềt bơh 1 tus 10 sơnam in. Ồng Hoàng Hải Phúc, Kwang Lam bồ anih Gròi sền kòp tê jê să càr Dăk Lăk đơs ngan, nàng broă cih vaccine lơh geh cồng nha, kờñ ngan broă tus bal bơh ală mpồl lơh broă cíñ trị, broă pơgồp bal nền nòn đah ală gah lơh sơnơm bal mờ bơto bơtê tàm broă lùp sền cau, lam sồr cau mè bèp ai kơnòm dềt in lòt cit vaccine di tơngai neh geh ai. “Gah lơh sơnơm bơto sồr lài ngan là pal cit vaccine tơl 2 ding ai cau bơh 9 tus 10 sơnam in; Dơ̆ bàr pal bañ tìp mờ tiah gơtờp, pal pơn chèo tàm tiah mpồl bơtiàn mờ rào tê mờ sơƀong; Dơ̆ pe tai là pah ngai pal um, lơh kloh să jan, pơs wàs hìu đam, mờ kwơ màng ngan là pal mblàng yal nàng làng bol in wă loh bơta kwơ bơh vaccine kòp rang, tŭ gơtìp kòp pal tus mơ hìu sơnơm nàng geh kham, mờ sơm kòp”.