Bơh bồ nam tus tŭ do, càr Dăk Nông neh gŏ geh rơlao 2 rơbô nă cau gơtìp kòp sốt xuất huyết (SXH), gơguh 8,7 dơ̆ pơn drờm mờ nam lài. Kòp gơtờp neh geh jơh tàm 71 xã, sơnah ƀòn, thị trấn tàm càr Dăk Nông. Tàm hơ̆, kơnhoàl Dăk Mil, Cư̆ Jút, Dăk Song mờ ƀòn dờng Gia Nghĩa là ală tiah geh khà cau gơtìp kòp SXH uă ngan. Jăt ồng Huỳnh Thanh Huynh, phó kwang atbồ Sở Y tế càr Dăk Nông yal, kòp SXH tàm càr do gam gơtìp kal ke, geh poh dờp geh tus 170 nă cau gơtìp. Nàng kơrian broă gơtờp bơh kòp SXH, gah lơh sơnơm gam rơcang lơh pràn tàm broă lam sồr tơnguh uă bơta ngăc ngar làng bol; hòi jà ală mpồl lơh broă, gơnoar atbồ lam sồr làng bol tus bal mờ broă lơh kloh tiah kis, gơsơ̆t kih dà.

 Mpồl lơh sơnơm bơyai ƀồm sơnơm tàm ală tiah gơtìp kòp sốt xuất huyết

Ồng Huỳnh Thanh Huynh pà git: “Broă lơh tờm ngan tàm tơngai tus là tơrgùm tàm broă lơh kloh tiah gơtờp kòp mờ pơs wàs kloh niam tiah kis bal mờ hơ̆ là tơnguh uă kơnòl bơh ală kấp ủy, gơnoar atbồ ală kấp, tàm hơ̆ uă ngan là ală mpồl pơs wàs kloh niam tiah kis tàm ală xã. Bal mờ hơ̆ gah lơh sơnơm geh ngui ală phan lơh broă nàng ƀồm sơnơm lơh kloh vi khuẩn nàng gơsơ̆t kih dà bal mờ ală phan lơh gơtờp kòp nàng kơrian broă gơtờp kòp. Bơdìh hơ̆ tai, bol añ tơrgùm tàm broă bơto bè broă sơm kòp ală cau gơtìp kòp in, bal mờ geh tơl sơnơm, phan lơh broă nàng drơng tàm broă sơm kòp tŭ geh cau gơtìp kòp”.

Tàm càr Dăk Lăk, jăt khà kờp bơh Anih tờm gròi sền kòp tê jê să càr do yal, bơh bồ nhai 10 tus tŭ do, kòp SXH tàm càr do geh tơngŏ ală kal ke, khà cau gơtìp kòp pa gơguh uă mờ sùm geh gŏ cau gơtìp chơ̆t tài bơh kòp SXH. Bơh bồ nam tus tŭ do, neh geh rơlao 7 rơbô nă cau gơtìp kòp SXH. Pal kah ngan tàm nhai 10 pa do, neh gŏ geh 2 nă cau gơtìp chơ̆t tài bơh kòp SXH.

Jăt ồng Hoàng Hải Phúc, Phó kwang atbồ drơng broă lơh tàm Anih tờm gròi sền kòp tê jê să càr Dăk Lăk yal, mờ broă gơtìp mìu jŏ tàm ală ngai pa do tàm ù tiah càr do, bơta kòp SXH di gơlan gơguh tàm tơngai tus. Nàng tơmù broă gơguh bơh kòp SXH gơtờp, gah lơh sơnơm càr Dăk Lăk neh tơnguh broă lam sồr, tơnguh jơnau git wă tàm làng bol tàm broă sơndră mờ kòp; lơh jăt ală broă lơh kloh niam tiah kis, gơsơ̆t kih dà tus tàm ală ƀòn, ală hìu. “Anih gròi sền kòp tê jê să càr neh dan uă ngan sră nggal ai Sở Y tế in nàng dan mờ UɃÑZ càr đơng lam ală kấp ală gah lơh broă tàm càr nàng tus bal, tus bal tàm broă sơndră mờ kòp SXH. Tàm hơ̆ uă ngan là broă yal tơngit den đah Anih kơh broă do sùm tơlik tàm ală anih yal tơngit bal mờ tàm internet bè tàm Zalo, Facebook nàng yal tus mờ làng bol in git sơndră mờ kòp gơtờp. Bol añ kung bơto sồr làng bol pal sền gàr is să tờm là broă lơh tờm ngan, tŭ geh bơta tơngŏ duh să, jê bồ, jê reh jê ram tàm să, duh să sùm bơh 1 tus 2 ngai den pal tus mơ hìu hìu sơnơm rềp ngan”.

Kờp bơh bồ nam tus tŭ do, càr Gia Lai kung neh geh rơlao 6 rơbô 400 nă cau gơtìp mờ kòp SXH tàm 287 tiah kòp SXH tàm ală xã, sơnah ƀòn, thị trấn; neh geh 1 nă cau gơtìp chơ̆t. Dơ̆ gơtờp uă tàm nhai 9 lài do, khà cau gơtờp kòp SXH gơguh ni sơna mờ rơlao 2 rơbô 400 nă. Ală tiah geh cau gơtìp kòp SXH pa uă là kơnhoàl Đăk Pơ, ƀòn dờng Pleiku, kơnhoàl Krông Pa... Ală hìu sơnơm hòi jà geh ală bơta pràn nàng gàr niam broă sơm kòp cau kòp SXH.

Rềp bal mờ tiah hờ đah tô Tây Nguyên là càr Quảng Nam, kòp SXH kung gam gơtờp uă. Tus tŭ do, càr do neh geh cau gơtìp kòp SXH uă ngan tàm tiah tàm gùl lơgar mờ rơlao 12 rơbô 100 nă, gơguh mờr 22 dơ̆ pơn drờm mờ tŭ do nam lài, mờ neh geh dùl nă cau gơtìp chơ̆t.

 Càr Quảng Nam geh khà cau gơtìp kòp sốt xuất huyết uă ngan tàm tiah tàm gùl lơgar

Khoa Truyền ñiễm, hìu sơnơm tàm tiah kơh bơnơm hờ đah tô càr Quảng Nam yal, pah ngai geh dờp bơh 40 tus 50 nă cau gơtìp kòp SXH. Mìng is tàm kơnhoàl Đại Lộc, càr Quảng Nam neh gŏ geh di pơgăp 4 rơbô 300 nă, tàm hơ̆ geh 29 nă cau gơtìp kòp jroă pal jun tus hờ hìu sơnơm dờng mờ 300 nă cau gam sơm kòp tàm hìu sơnơm tiah kơh bơnơm hờ đah tô càr Quảng Nam.

Ồng Nguyễn Văn Văn, Phó kwang atbồ Sở Y tế càr Quảng Nam pà git, tŭ do, trồ tiah ƀuơn ngan nàng vectơ gơtờp kòp SXH là sơmăc bal mờ kih dà geh uă, kòp di gơlan gơtờp tàm uă tiah. Gah lơh sơnơm càr Quảng Nam pơgồp bal mờ UɃÑZ kơnhoàl crơng gơs uă mpồl cau lam lài tàm mpồl bơtiàn lơh kơnòl gơsơ̆t kih dà. “Tơnguh broă sền gròi, lơh kloh ală tiah gơtờp kòp bơh sơnrờp tơn. Bơdìh hơ̆ tai ală hìu sơnơm pal rơcang lài tài kòp SXH ƀuơn ngan gơtìp ờ git đal mờ ờ uă kòp duh să ndai. Pal rơcang tơl phan lơh broă, sơnơm nàng rơcang lơh koh ală tiah gơtờp kòp. Ală hìu sơnơm rơcang ală dà sơnơm, phan tơn pràn sơm kòp nàng sơm kòp ală cau gơtìp kòp jroă in”.

Nàng sền gàr bơta pràn kơl dang să jan să tờm, cau tàm hìu nhă bal mờ ală cau gùt dar in, Ƀộ Y tế hòi jà làng bol pah poh pal ai 10 phút nàng sơgơ̆t kih dà mờ lơh jăt ală broă rơcang sơndră mờ kòp gơtờp. Sơbì ală phan siồ siă, sơklŭp ală phan kờn dà ờ geh ngui, nàng bañ lời sơmăc deh tăp. Bĭc tàm kơmùng nàng rơcang sơmăc kăp ngai kung bè mang, soh phan jòng jơng jờng tê, ƀồm sơnơm gơsơ̆t sơmăc, nàng gơsơ̆t sơmăc mờ sơndră mờ sơmăc kăp.