Gam gơwèt mờ kòn cau Zao kis tàm càr Lào Cai, lơh yàng duh khoai bơta pràn kơl dang să jan geh sơnđan là “lơh yàng wă rò huềng soàn”, geh bơyai lơh nàng răc dan bơta pràn kơl dang să jan, răc dan geh bơta lơngăp lơngai ai ală cau tàm hìu nhă in.

Tŭ ală cing neh geh yồng nàng dròng, drăp tơrnờm neh geh kơ̆t tàm ală ñjrong tàm gùl mpang hìu dờng mờ neh geh tuh bềng dà. Săp ntas cing sơngơr geh mpông nàng ala mờ jơnau hòi jà ală cau mhar mŭt tàm hìu dờng. Hơ̆ là tŭ lơh yàng duh khoai bơta pràn kơl dang să jan bơh kòn cau Rơđê Dham dê mùl màl geh lơh. Cau geh bơyai lơh yàng duh khoai bơta pràn kơl dang să jan là ồng Y Ring Adrơng (mờng sơnđan là bèp Bi), kis tàm ƀòn Tring 2, sơnah ƀòn An Lạc, thị xã Buôn Hồ, càr Dăk Lăk pà git, do là dơ̆ 2 ồng geh lơh yàng duh khoai bơta pràn kơl dang să jan. “Di lah bè lài do tŭ làng bol gam ơm tàm hìu jòng den geh uă hìu dùl nam cau gơtùi lơh yàng bơh 1 tus 2 dơ̆, mơya tŭ do 1 hìu nhă 1 hìu ơm di lah geh tơl bơta den 1 nam geh lơh dùl dơ̆ kung di sơl. Di lah geh tơl bơta den tơl nă cau tàm hìu ndrờm geh lơh is, mè, bèp, oh kòn. Mơya tŭ lơh ală dơ̆ lơh yàng dờng bè do den oh kòn tơrgùm tơl. Bè tŭ do tàm hìu nhă añ den geh di pơgăp 2 nam ha là 3 mam lơh dùl dơ̆. Dơ̆ do bơyai lơh yàng sa rơpu, do kung là dơ̆ bàr añ sa rơpu, kung kơ̆p kờñ ală cau lài jơh là geh bơta pràn kơl dang să jan, oh kòn gơlòng sồr, lơh sa hìu nhă kơl jăp, rài kis geh niam rơlao”.

Jăt bơhiàn bơh kòn cau Rơđê dê, lài mờ tŭ lơh yàng duh khoai bơta pràn kơl dang să jan mờ broă sa rơpu, cau geh lơh yàng pal sơrlèt mờ ală dơ̆ lơh yàng lài mờ iar, mờ sur, tàm hơ̆ geh dùl nơm iar mờ 1 drăp tơrnờm, dùl nơm iar mờ 3 drăp tơrnờm, dùl nơm sur mờ 3 drăp tơrnờm ha là dùl nơm sur mờ 5 drăp tơrnờm. Tàm tơl dơ̆ lơh yàng duh khoai, tàm hơ̆ uă ngan là lơh yàng duh khoai mờ broă sa sur ha là rơpu, kơnrồ, kòn cau Rơđê geh jà tơl oh mi tàm jơi nòi tus bal nàng ñô sa chờ bal mờ cau tàm hìu nhă. Jăt ồng bèp Tít là cau lơh yàng duh khoai tàm ƀòn Tring 2, sơnah ƀòn An Lạc, thị xã Buôn Hồ geh nùs nhơm mpồl bơtiàn mờ pin dờn ală bơta ndrờm geh huềng soàn neh geh bơh jŏ ngan tàm bơta chài rơgơi kòn cau Rơđê dê: “Hìu lơi geh tơl ngui tơl sa, rài kis hờm ram, geh tơl phan prăp phan sa den bơyai lơh yàng mờ ală bơta phan pơdơng bơh iar, sur, kơnrồ hơ̆ sồng tus rơpu ndrờm gơtùi lơm. Do là dùl broă lơh yàng geh uă bơta kwơ bè nùs nhơm pin dờn, răc dan ală yàng pơn jăt tai sền gàr ală cau hìu nhă sùm pràn kơl dang, ring bal, gơgoh gơbài, oh kòn tơriang tơriồng lơh sa, lơh sa ngai sơlơ tơnguh bơtàu, tam phan geh hòn gơs niam, kàl lơh sa geh tơnhào uă. Tŭ răc dan duh khoai yàng den pal răc dan ală yàng bơnơm, yàng ù, yàng dà, yàng dà dờng. Cau tờm kis tàm tiah lơi den răc dan hòi jà ală yàng bơh tàm tiah hơ̆ tus mờ dan geh pà bơta bơtoah”.

Gơwèt mờ làng bol kòn cau Zao pơrhê kis tàm kơnhoàl Bảo Thắng, càr Lào Cai, Lơh yàng duh khoai bơta pràn kơl dang să jan geh sơn đan là “Lơh yàng wă rò huềng soàn”, là bơta niam chài rơgơi pin dờn neh geh bơh rài yau. Broă lơh yàng do geh làng bol lơh tŭ tàm hìu geh cau gơtìp kòp tê jê să, mờ jơnau kơ̆p kờñ là tơnơ̆ mờ tŭ lơh yàng duh khoai do cau tàm hìu nhă geh bơta lơngăp lơngai, pràn kơl dang. Phan lơh yàng geh iar, khàr ơlăk, pơ-àr duh khoai bal mờ uă phan ngui geh kwơ. Tơnơ̆ mờ hơ̆, cau tờm hìu jòi mờ jà cau bơjơu jăk ngan, geh nùs nhơm niam, kis lơngăp lơngai mờ làng bol tàm ƀòn nàng tus dong kờl. Cau bơjơu Triệu Sun Trìu, kis tàm ƀòn Làng Hà, xã Xuân Giao, kơnhoàl Bảo Thắng, càr Lào Cai pà git: “Lài jơh là yal mờ mò pàng lài do bơh cau tòm hìu mờ jà tus bal broă lơh ngai do. Jà cau bơjơu bơto añ in neh chơ̆t bal mờ mò pàng lài do bơh añ dê, mờ tàm hơ̆ uă ngan là jà yàng trồ mù tus. Do là broă lơh yàng ờs mờng bơh kòn cau Zao bol añ dê mờ kơ̆p kờñ ală bơta niam bơnĕ tus mờ cau kra ờ sô să, cau gơtìp kòp tê jê să ha là cau kra in”.

Jăt nùs nhơm pin dờn bơh kòn cau Zao dê den hờ đang trồ geh 6 nă yàng kơnàs, tàm hơ̆ dùl nă yàng mìng lòt dùl đah jơng mờ yàng do geh bơta pràn kơl dang ngan. Den tàng mìng geh yàng do hơ̆ sồng gơtùi jòi gŏ mờ tơnklàs wơl huềng soàn ai cau kòp neh gơtìp cà ràk kŭp. Tơnơ̆ mờ tŭ ală broă lơh neh lơh gơs den bơnah biàng mừh geh ai nàng ưn ngài Yàng trồ, ală bơta yàng, mò pàng lài do bơh hìu nhă dê neh tus bal sền, dong kờl ai broă jòi mờ tơnklàs wơl huềng soàn. Tơl bơnah biàng mừh geh cau bơjơu đơs loh làng tŭ lơh yàng nàng pơyoa tus tơl bơta yàng. Cau bơjơu Triệu Sun Trìu pà git tai: “Lơh yàng tơnklàs huềng soàn geh lơh 2, 3 jơ mờ uă bơnah broă krơi is geh bơyai lơh nền nòn ngan den hơ̆ sồng geh cồng nha. Nàng lơh geh bơta do, lài jơh pal geh bơta pràn kơl dang să jan niam, geh săp đơs pràn niam... Do là bơta chài rơgơi niam bơnĕ ngan bơh kòn cau Zao pơrhê bol añ dê. Tơl tiah, tơl nă cau bơjơu bơto geh bơnah krơi is, mơya bè bơta kwơ den ndrờm bal”.

Lơh yàng tơnklàs huềng soàn bơh kòn cau Zao ha là lơh yàng duh khoai bơta pràn kơl dang să jan kòn cau Rơđê dê là dùl broă lơh yàng geh uă bơta niam kòn bơnus dê, mờ nùs nhơm kơ̆p kờñ niam bơnĕ ai rài kis làng bol in. Mơya, geh uă bơhiàn ờ niam, lơh geh uă ir tàm broă lơh yàng neh geh làng bol sơbì mờ mìng gam prăp wơl ală bơta niam chài rơgơi bơh broă lơh yàng do duh khoai dê.