Jăt jơnau yal bơh Mpồl đơng lam, bơh sơnrờp kòp gơtờp tus tŭ do, gùt lơgar neh dờp geh rơlao 11 tơlăk 500 rơbô nă cau gơtìp kòp Kovid-19, tàm hơ̆ geh rơlao 43 rơbô 100 nă cau gơtìp chơ̆t. Mìng is bơh bồ nam tus tŭ do, geh di pơgăp 85 rơbô nă cau gơtìp, gơmù 48 dơ̆ pơn drờm mờ nam 2022; khà cau gơtìp chơ̆t gơmù uă mìng gam 0,02%. Ƀák sĩ Nguyễn Lân Hiếu, Kwang atbồ Hìu sơnơm Đại họk Y Hà Nội pà git: Lơgar Việt Nam neh geh tơl bơta tờm, geh kwơ nàng iang nùs yal bơr jơh kòp Kovid-19. Hơ̆ là khà cau kòp jroă tài kòp Kovid-19 lơh gơtìp gơlơh bè ờ geh tai. Ală cau gơtìp chơ̆t mìng tài cau kòp neh geh lài jroă, kung gam lơh gơtờp tàm mpồl bơtiàn mơya ờ gam ngòt rơngơ̆t tai.

Gam Ƀák sĩ Nguyễn Trí Thức, Kwang atbồ Hìu sơnơm Chợ Rẫy, ƀòn dờng Hồ Chí Minh den pà git: Lơgar Việt Nam geh khà cit sơnơm vaccine uă ơnàng. Neh geh 266 tơlăk ding cit ai cau rơlao 12 sơnam in mờ 2 ding tờm, ding dơ̆ poan neh geh cit ai cau rơlao 18 sơnam in di gơlan gơtìp kòp uă. Bơdìh hơ̆ tai, bơta kòp Kovid-19 tàm dunia neh ờ hoan gơtờp tai. Bồ nhai 5 nam 2023, Mpồl lơh sơnơm dunia yal bơr kòp Kovid-19 ờ gam là bơta kòp jal mhar gùt plai ù tai. “Gờñ sền wơl nàng yal bơr jơh kòp gơtờp. Tài Mpồl lơh sơnơm dunia neh yal bloh mờ bơta pràn kơl dang să jan mùl màl lơgar Việt Nam dê tŭ do kung neh geh sền gròi niam. Cau kòp mŭt piam kòp tàm hìu sơnơm neh ờ gal tai. Ală mpồl lơh broă sơndră mờ kòp Kovid-19 lài do, tŭ do neh ờ geh ngui tai. Tŭ do yal jơh kòp gơtờp là di ngan”.

Tàm tơngu me bè bơta kòp gơtờp, ală cau jăk chài gah lơh sơnơm đơs là, lơgar Việt Nam pal tam gơl kòp Kovid-19 bơh kòp gơtờp mpồl A tus mpồl B. Hơ̆ là bơh mpồl ngòt rơngơ̆t ngan tus mpồl kòp gơtờp ngòt rơngơ̆t mờ sền bè kòp bè ờs ndai. Bè hơ̆, tŭ tam gơl bơh mpồl A tus mpồl B, broă rơcang sơndră mờ kòp Kovid-19 geh tam gơl bè lơi? Nàng sền gròi niam kòp gơtờp, bè jŏ jòng, he pal geh ală broă lơh lơi? Phó Giáo sư. Tiến sĩ Phạm Quang Thái, Kwang atbồ Cơl dŭ lơh broă Cit sơnơm sơndră mờ kòp tiah đah Tô dà lơgar, gơwèt Viện Vệ siñ zịc tễ Dà lơgar pà git: Jơh mpồl A mờ mpồl B ndrờm là ală kòp ngòt rơngơ̆t, mờ geh khà chơ̆t uă. Den tàng, bè jŏ jòng, pal rơcang sền gròi geh kòp Kovid-19 tàm ală bơta di gơlan gơlik geh. “Bè jŏ jòng he pal kah là ờ geh ni sơna, hơ̆ là he pal rơcang lài, rơcang lài tơlik geh bơh broă gàr tơl sơnơm vaccine, gàr tơl bè sơnơm sơm kòp, gàr tơl siñ phẩm sền nàng git kòp, sùm jăt tềl kung bè jăt sền rơcang ală bơta lơh gơtìp, rơcang lài phan bơna, hìu sơm kòp, pleh mờ ală dơ̆ gơtờp kòp. He gŏ kòp nggù lài do, roh bơh 4 tus 5 nam kòp nggù gơtờp uă hơ̆ sồng gơs bè kòp nggù bè ờs. Mờ kòp Kovid-19, tài he geh sơnơm vaccine geh cồng nha, den tàng broă tam gơl do geh mhar rơlao, bè he gŏ virus do bè bơta tờm mìng geh tàm kòn bơnus. Den tàng, ală broă sơndră mờ kòp pal geh kơlôi gơs broă lơh neh geh rơcang lài, geh bơsram tàp sùm nàng dong kờl ai jơh ală mpồl lơh broă in rơcang lài, rơcang lài tềng đăp mờ ală bơta kal ke di gơlan gơlik geh”.

Jơnau đơs pơn dŭt tàm pơrjum dơ̆ 20 bơh Mpồl đơng lam Dà lơgar rơcang sơndră mờ kòp Kovid-19 tàm ngai 03 nhai 06 lài do, Thủ tướng Cíñ phủ ồng Phạm Minh Chính đơs là, tơngai tus, kòp gơtờp ờ hềt tơn jơh, tàm hơ̆ uă ngan là bơta hoàc huơr bơh kòp Kovid-19 kung gam jŏ. Den tàng, broă sơndră mờ kòp kung gam pơn jăt tai geh lơh, tàm hơ̆ uă ngan là broă tơnguh uă bơta pràn lơh sơnơm tàm ală tiah, lơh sơnơm rơcang sơndră lài mờ tơmù hoàc huơr; pơn jăt tai lơh kơl jăp rài kis làng bol, tàm hơ̆ uă ngan là cau gơrềng tơn bơh kòp Kovid-19. Thủ tướng Cíñ phủ jào Ƀộ Y tế bơto sồr ală ƀộ, gah lơh broă dà lơgar, ală càr, ƀòn dờng bơyai lơh tơn jơh broă sơndră mờ kòp Kovid-19; sền wơl ală sră nggal adăt boh lam gơrềng bal nàng lơh niam wơl di pal mờ bơta pa; pơn jăt tai bơsong ală broă gơrềng bal gam gơlời ờ hềt lơh sir mờ gơkòl; bơ̆t bơtàu broă rơndăp sền gròi kơl jăp kòp Kovid-19 tàm tơngai pa, kung bè ală kòp gơtờp ndai di gơlan gơlik geh.

Kwang atbồ Mpồl đơng lam dà lơgar rơcang sơndră mờ kòp Kovid-19 sồr ală ƀộ, gah lơh broă dà lơgar pơn jăt tai hòi jà mờ ngui bơta pràn tàm broă sơndră mờ kòp gơtờp mờ tơmù hoàc huơr bơh kòp Kovid-19 lơh aniai; pơn jăt tai lơh broă rài kis lơh sa mpồl bơtiàn; lơh pràn broă yal mblàng nàng bơto sồr, mblàng nàng làng bol in wă mờ lơh jăt; bơyai lơh tơrgùm tơn jơh broă sơndră mờ kòp Kovid-19 tàm bơta gơwèt bal, gơnoar, kơnòl bơh mpồl lơh broă dê; pơn jăt tai bơsong di tŭ ală broă dong kờl; bơsong jơh ală broă gam gơkòl gơrềng tus mờ jơnau đơs pơn dŭt bơh Đảng dà lơgar, bơh Cíñ phủ dê.