Tàm ală nam do, broă bơtàu tơnguh cau tus bal blơi sră Kham sơm kòp ờ sa priă tàm càr Dăk Lăk neh ală kấp, ală gah lơh broă sền gròi lơh jăt mờ neh geh ờ uă cồng nha kwơ màng. Nam 2024, khà cau tus bal blơi sră Kham sơm kòp ờ sa priă geh 93,5%. Kờp tus jơh nhai 3 nam 2025, geh 1 tơlăk 690 rơbô 238 nă cau tus bal blơi sră Kham sơm kòp ờ sa priă, gơguh 19 rơbô 163 nă pơn drờm mờ tŭ do nam 2024. Tŭ do tàm càr Dăk Lăk geh 44 hìu sơnơm lơh broă bal tàm broă kham sơm kòp mờ pang sră Kham sơm kòp ờ sa priă geh anih lơh broă Sền gàr rềs àr mpồl bơtiàn càr Dăk Lăk, tàm hơ̆ geh 25 hìu sơnơm dà lơgar lơh, 19 hìu sơnơm bơdìh mờ dà lơgar lơh. Khà ală hìu kham sơm kòp mờ sră Kham sơm kòp ờ sa priă gơguh rơhời bơh tơl nam.

Tơngai pa do, ală bơta kwơ mờ sră Kham sơm kòp ờ sa priă cèng geh cau kòp in là bơta loh làng. Mơya, tàm broă lơh jăt gam gơtìp ờ uă bơta gam ờ hềt di pal, lơh gơtìp kal ke tus mờ cau blơi. Jăt adăt Kham sơm kòp ờ sa priă geh jơnau cih, cau kòp tàm hìu sơnơm dềt kờñ guh tus hìu sơnơm dờng sơm kòp (mìng ờ kờp cau sơm mhar) pal geh hìu kham sơm kòp lài ngan ai sră ntrờn hìu sơnơm den hơ̆ sồng geh dờp uă ngan  gơnoar kwơ jăt sră Kham sơm kòp ờ sa priă dê. Bơta do lơh gơtìp kal ke tus mờ uă cau kòp bal mờ cau tàm hìu nhă tài pal roh uă ngan tơngai bal mờ bơta pràn nàng lơh gơs ală sră nggal. Lŏ Lê Thị Hạnh, kis tàm sơnah ƀòn Ea Tam, ƀòn dờng Buôn Ma Thuột, geh mè gơtìp kòp ung thư, sơm kòp tàm Hìu sơnơm Ung bướu (Ƀòn dờng Hồ Chí Minh) neh uă nam do. Mơya tài tiah dan cih măt kham sơm kòp lài ngan tàm Hìu sơnơm dờng tiah Tây Nguyên, den tàng pah dơ̆ mò lòt kham ndrờm bal tus tàm do nàng dan sră ntrờn hìu sơnơm. Lŏ Lê Thị Hạnh pà git: “Mè añ gơtìp kòp ung thư bơh uă nam do. Bè ờs bơh 2 tus 3 nhai pal tus hìu sơnơm tàm ƀòn dờng Hồ Chí Minh nàng kham, sơm kòp mờ pal sùm tus tus dan sră trờn hìu sơnơm. Hìu ơm ngài den tàng broă lòt rê gơtìp kal ke, roh uă ngan tơngai, priă. Tŭ git jăt jơnau geh ai tàm Adăt Kham sơm kòp ờ sa priă tam gơl, kòp mè añ geh lòt tus tơn mờ ờ pal dan sră ntrờn hìu sơnơm tai, añ gŏ chờ hờp ngan. Chờ hờp tŭ Adăt Sền gàr rềs àr lơh sơnơm geh uă bơta tam gơl geh kwơ ai cau kòp in”.

Adăt tam gơl, bơtơl ờ uă bơta tàm Adăt Kham sơm kòp ờ sa priă geh jơnau cih: Cau kòp jroă geh tus tơn hìu kham sơm kòp mìng dùl gah sơm. Bơta do dong kờl cau kòp mờ cau tàm hìu nhă tềm pềr tơngai, bơta pràn lơh sră ntrờn hìu sơnơm, rơlao mờ tŭ lơi jơh di gơlan geh gàr tơngai niam tàm broă sơm kòp.

Bè tam gơl khà tă priă kham, sơm kòp, sră Kham sơm kòp ờ sa priă kơ̆p kờñ rơ̆p di pal uă rơlao gơnoar kwơ bơh cau blơi dê, tàm hơ̆ uă ngan là ală cau rơƀah, priă geh ờ uă, dong kờl tơrmù kal ke  bè lơh sa tŭ gơtìp kòp. Priă tă tŭ lơh jăt tàm ală hìu sơnơm dan cih măt kham sơm kòp lài ngan tàm gùt lơgar rơ̆p gơguh 100%, lài do là 80%.

Dùl bơta geh jơh ală cau kòp sền gròi tŭ do là broă ờ tơl sơnơm, phan lơh sơnơm tàm ală hìu kham, sơm kòp. Geh bơta do tài broă blơi sơnơm tìp uă kal ke. Tàm mùl màl, tơngai do, uă cau kòp tus bal blơi sră Kham sơm kòp ờ sa priă mơya pal blơi is sơnơm, phan lơh sơnơm. Bơta do lơh cau blơi sră Kham sơm kòp ờ sa priă gơtìp mờ niam ngan. Adăt tam gơl, bơtơl geh cih: ƀăk sìh ai sơnơm geh tàm khà măt Kham sơm kòp ờ sa priă mơya tàm tŭ hơ̆ hìu sơnơm ờ geh sơnơm, cau kòp pal blơi sơnơm hờ bơdìh den sră sền gàr rơ̆p tơm wơl priă ai cau kòp in tŭ geh tơl sră blơi sơnơm bơh ƀak sìh mờ sră priă blơi sơnơm ndrờm bal geh tàm khà măt tơm priă bơh sră Kham sơm kòp ờ sa priă dê.

Bơdìh hơ̆ tai, adăt Kham sơm kòp ờ sa priă tam gơl, bơtơl cau blơi sră Kham sơm kòp ờ sa priă pal jăt là cau lơh sơnơm thôn, ƀòn, cau đơng deh thôn, ƀòn, mpồl cau tus bal sền gàr lơngăp lơngai tàm ƀòn, cau bơh 75 sơnam rơlao hờ đang gam dờp priă dong kờl pah nhai, cau tơl bơh 70 sơnam tus hờ đơm 75 sơnam gơwèt hìu rơƀah gam dờp priă dong kờl pah nhai… ală tam gơl, bơtơl do là di pal mờ mùl màl, mờ gàr niam gơnoar kwơ bơh cau blơi sră Kham sơm kòp ờ sa priă, ai geh nùs nhơm pin dờn bơh cau kòp tàm ală broă dong kờl bơh Đảng, Dà lơgar dê. Ồng Trịnh Văn Hùng, 68 sơnam, kis tàm sơnah ƀòn Ea Tam, ƀòn dờng Buôn Ma Thuột chờ hờp ngan tŭ git Adăt Kham sơm kòp ờ sa priă rơ̆p sền gròi rơlao tus mờ broă drơng gàr bơta pràn kơl dang să jan cau dờng sơnam in: “Lài do, broă kờñ tus bal mờ broă lơh drơng ala lơh sơnơm niam gơtìp uă ngan kal ke tàm ờ pràn bè gơnoar kwơ bơh sră Kham sơm kòp ờ sa priă. Tŭ do mờ adăt pa, bol añ geh tai bơta niam drơng gàr bơta pràn kơl dang să jan niam rơlao, tàm hơ̆ uă ngan là tus do sră Kham sơm kòp ờ sa priă geh tơm ală broă kham sơm kòp tàm hìu. Ală cau dờng sơnam bè bol añ ờ pal lòt tus tàm hìu sơnơm mờ kung gam geh sền gròi bơta pràn kơl dang să jan tàm hìu tơn”.

Ală jơnau đơs niam bơh cau kòp tềng đăp mờ jơnau yal bơtơl, tam gơl ờ uă bơta tàm Adăt Kham sơm kòp ờ sa priă geh ngui bơh ngai 01 nhai 7 nam 2025 pà gŏ gùng dà broă lơh do gam di mờ nùs nhơm làng bol, kơ̆p kờñ rơ̆p pơgồp bal tàm bơta tơnguh uă bơta niam rài kis, lơh pràn broă ndrờm bal tàm broă lơh, sền gàr bơta pràn kơl dang să jan mờ gàr niam rài kis broă lơh broă sa mpồl bơtiàn.

Ai tơl bơta ƀuơn nàng làng bol in kham sơm kòp ờ sa priă

Broă tam gơl Adat Kham sơm kòp ờ sa priă nam 2024 rơp bơsong ală bơta ờ niam neh geh đal git, wèt tus jơnau kờñ lơh gơlik bơta ƀuơn ngan rlau jơh, gàr niam gơnoar kuơ uă ngan rlau jơh ai cau blơi sră kham sơm kòp ờ sa priă in… Nàng làng bol in git loh ală jơnau cih pa, ală gơnoar kuơ tŭ kham sơm kòp ờ sa priă bơh ngai 01/7/2025, mò Đàm Thị Thanh Quế, Phó Kwang lam bồ Sền gàr rềs àr mpồl bơtiàn Dăk Lăk rơp yal loh rlau:

Niam să mò! Dan mò pà git Adat tam gơl, bơtơl bàr pe bơta bơh Adat Kham sơm kòp ờ sa priă wèt tus broă tơnguh gơnoar kuơ ai làng bol in mbè lơi, ơ mò?

Mò Đàm Thị Thanh Quế: Adat Kham sơm kòp ờ sa priă tam gơl, bơ tơl nam 2024 geh Quôk hội ring bal ngai 27/11/2024 mờ geh lơh jat ngan ngồn bơh ngai 01/7/2025 geh uă bơta tam gơl nàng kờñ tơnguh uă rlau tai gơnoar kuơ kung bè ală bơta geh sền gàr bơh kes priă kham sơm kòp ờ sa priă tàm gùt lơgar. Tàm hơ̆, ală tơngume geh cau blơi sră kham sơm kòp ờ sa priă sền gàr ngan hơ̆ là ală gơnoar kuơ kung bè khà geh dờp tŭ lòt kham sơm kòp ờ sa priă.

Adat kham sơm kòp ờ sa priă pa rề ơnàng mat broă drơng ala kham sơm kòp geh kes priă kham sơm kòp ờ sa priă tă tơm, dong cau kòp geh ngui broă drơng ala geh bơta niam uă mờ lài do ờ hềt geh. Pal đơs là gơ wèt mờ ală cau gơbàn ală bơta kòp ờ huan geh halà gơbàn kòp sơbơng roh den gơtùi sơm kòp tàm ală hìu sơnơm kâp hơđang mờ ờ duh pal jat jơnau sồr bè ntrờn kâp hìu sơnơm bè lài do tai. Bơta do neh dong tơrmù lơyah tŭ jơ geh sơm kòp mờ tơnguh bơta niam geh sền gàr kham sơm kòp. Bơdìh hơ̆ tai, adat pa kung bơtơl bàr pe bơta geh dờp 100% priă kham sơm kòp tàm ală hìu sơnơm dan kham sơm kòp sơn rờp tàm gùt lơgar. Dơ̆ 2 là tơm 100% priă sơm kòp piam tàm hìu sơnơm kĭ sră pơrgon kham sơm kòp kâp bơh chờm tàm gùt lơgar. Geh dờp jơh priă tă jat khà geh dờp tŭ kham sơm kòp ờ sa priă tàm ală hìu sơnơm bơh chờm mờ kâp hơđang dilah git nền lài mờ ngai 01/01/2025 hìu sơnơm do là hìu sơnơm kâp kơnhoàl.

Gơ wèt mờ cau jơi bơtiàn dồ êt nă cau, hìu bơnhă rƀah gam ơm kis tàm tiah geh broă lơh sa mpồl bơtiàn kal ke halà uă kal ke, làng bol ơm kis tàm sàh bồt rơp geh tơm jơh priă kham sơm kòp tàm ală hìu sơnơm kâp hơđang.

Mìng is gơ wèt mờ ală bơta kòp ờ huan geh, kòp sơbơng roh pal sơm, reh den kes priă kham sơm kòp ờ sa priă rơp tơm jơh priă kham sơm kòp mờ khà geh dờp jat jơnau cih tŭ sơm kòp tàm hìu sơnơm kâp hơđang. Lơh gơlik bơta niam nàng cau kòp in geh sơm kòp tàm ală hìu sơnơm ờs mờng.

Gơ wèt mờ adat boh lam pa, dùl bơta pal sền gròi tai là gơnoar kuơ sơm mat sền ờ loh mờ pler mat kung neh geh tam gơl sơl. Lài do, kes priă kham sơm kòp ờ sa priă mìng dong kờl kơnòm dềt hơ đơm 6 sơnam in, tus tŭ do neh tam gơl rề ơnàng cau geh dờp bơta dong kờl do dong uă cau geh dờp broă drơng ala kham sơm kòp pal geh.

Adat tam gơl, bơtơl bàr pe bơta bơh Adat Kham sơm kòp ờ sa priă dê geh uă bơta tam gơl, tàm hơ̆ geh tơngume sră nggal kham sơm kòp ờ sa priă  geh lơh ƀuơn rlau, làng bol ờ duh pal sơñio sră kham sơm kòp ờ sa priă. Dan mò pà git loh rlau tai bè jơnau tơnggit do?

Mò Đàm Thị Thanh Quế:  Nàng pơgồp bơnah lam lơh jat niam jơnau lơh nền ngui jơnau yal tơnggit làng bol ơm kis, mat sơnđan mờ yal geh ngan tàm điện tử nàng drơng ai tam gơl sồ dà lơgar in. Nàng kờñ sơlơ tơnguh tai lơh niam wơl sră nggal, lơh ƀuơn wơl ală sră nggal, tơrmù sră pơ àr, tơrmù tŭ jơ mờ priă tă tŭ lòt kham sơm kòp. Lơh jat jơnau lơh nền bal bơh gah Sền gàr rềs àr mpồl bơtiàn Việt Nam dê, Sền gàr rềs àr mpồl bơtiàn càr Dăk Lăk rơp ơm broă lip sră kham sơm kòp ờ sa priă kờp bơh ngai 01/6/2025. Ală cau blơi sră kham sơm kòp ờ sa priă tŭ lòt kham sơm kòp rơp pơn jat tai ngui sră kham sơm kòp ờ sa priă neh tam gơl lài hơ̆ halà ngui kăn kươk làng bol geh crăp cip halà ngui rùp sră kham sơm kòp ờ sa priă tàm phan ngui VssID (Sền gàr rềs àr mpồl bơtiàn sồ) halà ứng zụng VneID sơñio tŭ kham sơm kòp. Mìng lip sră kham sơm kòp ờ sa priă gơ wèt mờ ală cau ờ gơtùi tơmut phan ngui VssID halà ứng zụng VneID halà ờ geh kăn kươk làng bol crăp cip.

Gơ wèt mờ ală cau gơtìp kal ke, kòl yan tàm tŭ tơmut VssID (Sền gàr rềs àr mpồl bơtiàn sồ) den yal mờ anih lơh broă Sền gàr rềs àr mpồl bơtiàn rềp ngan rlau jơh nàng geh dong kờl lam lơh.

Ơi bè hơ̆ den tơngai tus nàng lơh gơlik bơta ƀuơn kung bè gàr gơnoar kuơ ai cau blơi sră kham sơm kòp ờ sa priă in, anih lơh broă Sền gàr rềs àr mpồl bơtiàn geh ală broă lơh lơi, ơ mò?

Mò Đàm Thị Thanh Quế: Tơngai lài, broă lơh chồl tơnguh blơi sră kham sơm kòp ờ sa priă tàm càr Dăk Lăk sùm dờp geh bơta sền gròi, đơng lam, sồr lơh bơh Sền gàr rềs àr mpồl bơtiàn Việt Nam, Tỉñ ủy càr, Mpồl duh broă làng bol, Anih duh broă làng bol càr Dăk Lăk dê mờ geh bơta pơgồp bal bơnĕ bơnài, nền nòn, jơh nùs bơh ală sờh, mpồl, gah broă lơh mờ ală anih yal tơnggit jơnau, anih lơh ƀău dê. Tàm tơngai tus, nàng lơh gơlik bơta ƀuơn ai cau blơi sră kham sơm kòp ờ sa priă in, gah Sền gàr rềs àr mpồl bơtiàn càr Dăk Lăk kung ai tơlik bàr pe broă lơh: hơ̆ là pal geh bơta lơh bal bơh ală kâp ủy Đảng mờ gơnoar atbồ tàm ƀòn lơgar dê, do là bơta tờm ngan lơh nền tus cồng nha lam lơh broă lơh Sền gàr rềs àr mpồl bơtiàn, kham sơm kòp ờ sa priă tàm ƀòn lơgar. Jat hơ̆, anih lơh broă Sền gàr rềs àr mpồl bơtiàn càr Dăk Lăk rơp lam lơh ai uă mpồl lơh broă tơn mờ ală tiah nàng kờñ sền sơ wì broă lơh lùp, tơrmù priă dồs mờ broă lơh tơnguh cau geh ngui sră kham sơm kòp ờ sa priă kung bè sền sơ wì wơl kal ke, kòl yan tàm tŭ lam lơh nàng bơh hơ̆ ai tơlik ală broă lơh di tŭ, kràñ cê nàng lơh gơs niam ală kơnòl broă nam 2025. Pơn jat hơ̆ là sơlơ tơnguh tai broă lơh mblàng yal ală broă dong kờl broă lơh sền gàr rềs àr mpồl bơtiàn, kham sơm kòp ờ sa priă. Sền gròi tus broă lơh mblàng yal bè lam lơh pơrjum mblàng yal jơnau, tìp mat tơm boh bơr, sền gròi mblàng yal bơh ală anih yal tơnggit jơnua bè anih yal tơnggit jơnau điện tử sền gàr rềs àr càr, mạng sàh hội bè fanpage facebook, zalo halà bơh sồ điện thoại pơlam dong kờl bơh Sền gàr rềs àr càr dê.

Ơi, dan ưn ngài mò bè ală jơnau yal pa do!