Gam jồr mhàm leh mờ măi tàm Hìu sơnơm dờng Thiện Hạnh, dùl hìu sơnơm làng bol lơh is tàm càr Dăk Lăk dê, bi Y Mêk Siu, ơm tàm ƀòn Tùng Cú, xã Ea Ral, kơnhoàl Ea Hleo, càr Dăk Lăk pà gĭt, bi sơm kòp tàm hìu sơnơm do neh 6 nhai, kờp bal pah nhai roh priă jền bơh 5 tus 8 tơlak đong gơ jat bal tàm dơ̆ lòt jồr mhàm leh mờ măi tàm poh dê. Lơh sa hìu bơnhă kal ke mơya bi Y Mêk Siu ờ gơ tùi rơ wah Hìu sơnơm dờng tiah Tây Nguyên dê ờ, tài bơh tàm hơ̆ ờ tơl măi mok. Să jan ờ pràn, priă jền kal ke ngai sơlơ lơh hìu bơnhă bi gơ ơm tàm bơta kal ke uă rlau tai. Bi Y Mêk Siu, đơs:“Rài kis hìu bơnhă den kal ke, oh kòn gam dềt, lòt bơsram jơh lơm. Mè bèp gah pơ ùr pà 3,4 sào ù, mơya ờ geh dà nàng lơh sa den mìng tam bùm blàng lơm gơ dê. Sền gĭt tŭ lơi geh priă den lòt jồr mhàm leh tai, ờ geh den ơm gời bè hơ̆ lơm. Kòp do cau geh priă jền geh tŭ kung gam ờ jai kông sơl, bè añ do gĭt lơh bè lơi sơl”.
Dùl poh 2, 3 dơ̆ pơndiang pơ ùr lòt mờr 80 kơi sồ tus hìu sơnơm dờng Thiện Hạnh nàng jồr mhàm leh pah dơ̆, ồng Y Nhanh, ơm tàm ƀòn Jari, xã Dăk Mol, kơnhoàl Đắk Song, càr Dăk Nông, pà gĭt, ală hìu sơnơm dà lơgar tàm càr Dăk Nông mờ Dăk Lăk ndrờm ờ bài rờm tài bơh ờ tơl măi mok, den ồng pal jun pơ ùr mut tàm hìu sơnơm làng bol lơh is nàng jồr mhàm leh. Bơdìh mờ dơ̆ jun pơ ùr lòt tàm hìu sơnơm, ồng Y Nhanh den gơ jal ngan nàng lòt lơh broă apah nàng geh priă jền sơm kòp ai pơ ùr in. Ồng Y Nhanh, đơs: “Tŭ lòt kham kòp tàm Hìu sơnơm dờng tiah Tây Nguyên dê tàm nhai 4 nam 2023, jồr mhàm leh tàm hơ̆ pơgap 3 dơ̆, mờ tàm hơ̆ ƀák sĩ khi đơs là tàm do uă ir cau jồr mhàm leh mờ măi den ờ geh măi tai, den añ kơnờm ƀák sĩ tàm Hìu sơnơm dờng tiah Tây Nguyên pơyoa sră nggal rê tàm do bơh nhai 11 nam 2023. Hìu bơnhă den kal ke, pah nhai roh 6 tơlak đong mơya tong 3, 4 dơ̆, pah dơ̆ 500 rơbô đong kung geh, 1 tơlak đong kung geh. Bè hơ̆ lơm”.
Ƀák sỹ Vũ Đức Thịnh, Phó khoa Sơm kòp, Kwang atbồ Mpồl lơh broă jồr mhàm leh mờ măi, Hìu sơnơm dờng Thiện Hạnh pà gĭt, mpồl lơh broă jồr mhàm leh mờ măi bơh Hìu sơnơm dê tŭ do geh 19 nơm măi, gam jồr 3 nă cau sùm nàng sơm kòp ai pơgap 11 nă cau in. Nàng kờñ tàm pơn ring gơnoar kwơ bơh cau kòp mờ bơta pràn bơh Hìu sơnơm dê, mpồl lơh broă neh dong kờl tơm priă jat Sră kham sơm kòp ờ sa priă mờ lơh sră cih khà priă jền nàng cau kòp in tơm jat bơta pràn he dê. Mơya, ngan ngồn ờ gơtùi lơh geh jơh ai ală cau kòp in. Ƀák sỹ Thịnh, pà gĭt:“Ngan ngồn mờ đơs mờ nùs nhơm drơng broă mpồl bơtiàn den neh kờp jơh rao, giă di pal uă ngan rlau jơh. Tàm ờs mờng lơh broă bol añ kung lơh ngan nàng lơh bè lơi gơtùi sơm kòp niam ngan rlau jơh ai cau kòp in mờ tơmù khà dơ̆ lòt jồr mhàm leh ai cau kòp in, tơn jŏ tơngai ai cau kòp in. Pơn yơu bè cau kòp dùl tơngai jồr mhàm leh pràn den khà dơ̆ jồr mhàm rơ̆p gơmù rơ hời 2 dơ̆ dùl poh den neh gơmù geh uă bơta kơn jơ̆ bè priă jền ai cau kòp in rao”.
Dăk Lăk tŭ do geh 3 mpồl lơh broă jồr mhàm leh mờ măi dà lơgar là Hìu sơnơm dờng tiah Tây Nguyên, Hìu sơnơm dờng Buôn Ma Thuột mờ Hìu sơnơm dờng ƀòn drà dờng Buôn Hồ, jơh ală hìu sơnơm sùm tàm bơta hat hal uă ngan cau. Ƀák sỹ Huỳnh Thị Đoan Dung, Drơng broă Khoa lơh pràn jơh nùs sơndră khih, Hìu sơnơm dờng tiah Tây Nguyên pà gĭt, mờ 24 nơm măi jồr mhàm leh, tàm pà 4 dơ̆ dùl ngai, mpồl lơh broă kung mìng lơh geh uă ngan rlau jơh geh 200 nă cau kòp in lơm. Tŭ tàm sră cih mat cau gơn jồr mhàm leh tàm Khoa dê gam pơgăp 600 nă. Ƀák sỹ Huỳnh Thị Đoan Dung, đơs:“Geh uă ngan cau kòp ờ geh măi nàng jồr mhàm leh jat tŭ tơngai lòt jồr mhàm leh wơl, den uă ngan cau kòp mìng jồr mhàm dong kờl lơm. Uă ngan cau kòp khi kung kờñ cih mat tai tài bơh ờ geh bơta gơn kơnờm lơi tai. Khà cau kòp ờ pràn leh ngai sơlơ uă den tàng añ kơlôi pal geh uă măi mok ngan tai hơ̆ sồng gơtùi lơh geh jai jat jơnau kờñ dê. Bơta do là dùl bơta kal ke, jê bồ jê tồr ngan tàm Hìu sơnơm dê. Ờ gĭt lơh bè lơi tài bơh măi mok ờ geh den kung pal kong lơm”.
Dăk Lăk tŭ do geh mờr 1 rơbô nă cau kòp ờ pràn leh jŏ nam kờñ geh jồr mhàm leh, mơya pa geh pơgap 600 nă cau gam geh jồr mhàm leh mờ măi tàm ală hìu sơnơm tàm ù tiah càr dê. Khà gam wơl, khi pal jòi tus ală càr ndai nàng jồr mhàm leh. Nàng bơsong bơta geh ngan do, pa do, Sở Y tế càr Dăk Lăk neh tơrgùm jơh jơnau đơs bơh Sở Broă rơndăp lơh mờ Bơcri priă càr, Sở priă jền càr dê pơyoa Anih duh broă làng bol càr in bè broă dan dong kờl priă jền nàng bơcri priă blơi phan bơna măi mok huyết học tơmŭt mhàm mờ jồr mhàm leh mờ măi tàm càr dê. Ồng Nay Phi La, Kwang atbồ Sở Y tế càr Dăk Lăk pà gĭt: “Tơnơ̆ tŭ Jơnau lơh nền Cíñ phủ dê sồ 114 geh lơh jat ngan ngồn bơh ngai 3/10 den Sở Y tế tă pơgồp jơnau đơs ai Anih duh broă làng bol càr in blơi tai ală măi mok jồr mhàm leh mờ măi mờ tàm pà 4 tiah nàng tơrmù ƀà bơta kơn jơ̆ ai Hìu sơnơm dờng tiah Tây nguyên in. Anih đah Tô càr dê den tơrgùm tàm Hìu sơnơm Buôn Hồ, đah Jum càr tơrgùm tàm kơnhoàl Krông Búk, mờ 1 tiah tai tàm là Gùng dờng 27 den ai tai kơnhoàl Cư Kuiñ in, gam wơl den bơcri priă ai Hìu sơnơm ƀòn dờng Buôn Ma Thuột in mờ ală măi kờñ pal bơcri priă blơi pơgap 100 nơm măi. Bè hơ̆ hơ̆ sồng tơrmù ƀà khà cau jồr mhàm leh in, tơrmù ƀà kal ke ai làng bol pal lòt tus tàm ƀòn dờng Hồ Chí Minh kung bè ală càr, ƀòn dờng ndai in”.
Broă bơcri priă blơi tai ală măi jồr mhàm leh ai ală hìu sơnơm dà lơgar in là kờñ pal geh nàng lơh geh jơnau kờñ sơm kòp bơh làng bol dê, dong làng bol in geh tŭ tơngai niam geh sơm kòp rềp hìu kung bè tơrmù ƀà bơta kơn jơ̆ bè priă jền sơm kòp ai cau kòp in.
Viết bình luận