Jơnau đơs pơn đik “Bơto bơtê kòn sao” bơh cau chài K’ Brem tàm sàh Đinh Văn – Lâm Hà, càr Lâm Đồng đơs tŭ gam tơlik tàm pang fanpage Dà đơs kòn cau K’ Ho VOV Tây Nguyên dê neh geh uă cau gơboh kờñ ngan, tam pà bal mờ geh jơnau đơs pơgồp bal niam bơnĕ ngan. Bơta krơi is bơh jơnau đơs pơn đik do dê là ƀồc cau chài neh đơs mờ jơnau đơs reng niam bơnĕ ngan, jơnau đơs wăc rơwờl mơya nền cê ngan, bè bơto bơtê oh kòn kòn sao kis niam, git ưn ngài rài lài do mờ gơboh kờñ mờ ƀòn lơgar tŭ do. Ală jơnau đơs pơn đik bè: “Lài do ƀòn lơgar he rơƀah, Tŭ do niam bơnĕ ngan, Ală kòn pal kah tam klăc bal bè ka tàm dà, sềm tàm brê. Mìng geh bal dùl jơnau kơlôi sơnơng, ƀòn lơgar he rơ̆p bơtàu tơnguh rơlao…”

Ồng K’ Branh tàm thôn Kon Tách Đăng, sàh Đinh Văn – Lâm Hà bŭ lah sơnam neh dờng, bơta pràn ờ gam tai, mơya tŭ geh cau năc tus nhơl, ồng ni sơna đơs jơnau “Chờ gờm năc”. Ồng K’ Branh pà git: “Jơnau đơs pơn đik kòn cau K’ Ho geh uă bơta ngan. Tơl bơta geh đơs tàmj tơl dơ̆ krơi is. Tàm ală dơ̆ tìp tơrgùm bal, ñô sa chờ ală cau mờng ngui jơnau đơs reng, gam jơnau đơs loong den geh đơs nàng jờng rơ kwang bàng, đơs chờ gờm năc, chờ tìp măt bal. bơdìh hơ̆ tai, gam geh ală bơta tàm ală broă lơh bè đơs răc yàng kòi là đơs tam pơ̆t”. Bè ờs jơnau đơs pơn đik geh đơs tŭ tìp tơrgùm bal, ñô chờ. Tơnơ̆ mờ tŭ neh geh dà tơrnờm mŭt tàm să, ală cau rơ̆p đơs jơnau đơs pơn đik bal, nàng còp să, nàng pơn dờm pơn iang bal”.

Lŏ Ka Thổi tàm sơnah ƀòn 2 Bảo Lộc, càr Lâm Đồng bơh dềt gờñ gơboh ngan mờ ală jơnau đơs tam pla, đơs loong, đơs tam pơ̆t… kờñ gơboh mờ broă bơsram đơs, lŏ neh gơs cau chài đơs jơnau đơs pơn đik ƀòn lơgar dê, geh uă khà jờng tàm ală dơ̆ pơrlòng, lơh chờ niam chài càr bơyai lơh. Lŏ Ka Thổi chờ hờp đơs: “Mờ jơnau kơ̆p kờñ bañ lời gơtìp roh bơta niam chài jơi bơtiàn dê, tàm hơ̆ geh ală jơnau đơs pơn đik mờ mò ồng he neh lời wơl, tŭ iăt ală mò ồng đơs bŭ lah kal ke ngan kờñ wă jơh ală jơnau đơs pơn đik rài yau, mơya kung gam lơh ngan bơsram tàp nàng rơnàng kơnòm să in, mơya bol añ sùm gơboh kờñ ngan mờ bơtàu tơnguh bơta niam chài hơ̆ bơh jơi bơtiàn bol añ dê”.

Jơnau đơs pơn đik kòn cau K’ Ho bơnah uă ngan đơs ờ geh uh ha là teh bal ală phan đơs crih, ha là geh tŭ uh bal kơmboăt ha là kơwào. Mơya, bơta niam bơnĕ bơh jơnau đơs pơn đik geh jăt tàm jơnau kơlôi sơnơng ni sơna, ờ gŏ di neh geh bơceh lài, kal ke kờñ đờm jăt bal bè jơnau đơs. Cau đơs mờng ai bơh tàm tơngu me mờ jơnau git wă bơh să tờm dê nàng bơceh tơn tàm tŭ đơs. Đơs pơniơu tàm jơnau “Oh mi tam klăc” bơh cau chài Pang Ting Poh đơs, săp đơs niam rơlĕ pơgồp bal mờ săp kơwào yal bè nùs nhơm tam klăc bal tàm ƀòn lơgar dê.

Ồñg K’ Thế, Lài do là Phó kwang lam bồ Anih tờm Niam chài, yal tơngit kơnhoàl Lâm hà lài do dê, geh rơlao 40 nam lơh broă pơgồp bal mờ rài kis niam chài mpồl bơtiàn ală jơi bơtiàn tàm do dê. Ờ mìng tus bal dròng cing, ồng gam jòi geh, kơlôi sơnơng mờ bơceh jơnau đơs crih ai bơh tàm ală jơnau đơs pơn đik kòn cau K’ Ho dê. Ồng K’ Thế pà git: “Jơnau đơs pơn đik kòn cau K’ Ho geh bal ală bơta Đơs reng, Đơs loong, Đơs Tam pơ̆t, đơs tam pla,… Ală jơnau đơs do neh geh bơh rài yau, bơta đơs bal mờ jơnau đơs geh ai tơngŏ jăt mờ nùs nhơm kơlôi sơnơng, ờ geh bè ală jơnau đơs crih pa neh geh cau bơceh lài mùl màl. Ală bơta jơnau đơs pơn đik geh đơs tàm ală dơ̆ lơh chờ, lơh chờ gờm kòi pa, lơh oh mi, ƀòn lơgar. Jơnau đơs pơn đik kòn cau K’ Ho mờng ờ geh jơnau uh, jơnau teh lơi lơh bal, mơya geh tŭ rơ̆p geh broă pơgồp bal bơh kơmboăt, nàng lơh geh jơnau pơlam wăc rơwờl rơlao”.

Cau chài Ka Să Ha Nhiếu, tàm sàh Đức Trọng, càr Lâm Đồng pà git: jơnau đơs pơn đik kòn cau K’ Ho geh uă jơnau bơto bơtê uă ngan bè nùs nhơm kờñ gơboh ƀòn lơgar, nùs nhơm kờñ gơboh lơh broă, nùs nhơm gơboh bal ùr klao mờ nùs nhơm tam klăc bal. Tŭ tàm ƀòn geh jơnau tam lah tam ring, cau git đơs tòng bơr gơtùi ngui ală jơnau đơs do nàng mblàng yal, bơsong mờ lơh cau iăt tam gơl nùs nhơm. Ồng Ka Să Ha Nhiếu kơ̆p kờñ: “Jơnau đơs pơn đik kòn cau K’ Ho geh uă ală jơnau niam bơnĕ ngan, bơto bơtê kòn bơnus tàm bơta kis niam, gơboh kờñ lơh broă, tam klăc bal, gơboh gơbài bal nàng ƀòn lơgar ngai sơlơ bơtàu tơnguh. Añ kơ̆p kờñ Anih jơnau đơs Việt Nam tơnguh tŭ pờ jơnau đơs pơn đik kòn cau K’ Ho dê, di gơlan geh uă cau kờñ iăt, mờ bơh tŭ hơ̆ làng bol ƀòn lơgar gơboh gơbài lơh broă sa rơlao”.

Bơta gơ rề pràn ngan bơh ală pang mạng sàh hội dê gam pơgồp bơnah dong jơnau pơnđik K’Ho tus rềp rlau mờ cau kơnòm să, bơh ală clip đơs pơnđik tàm brê bơnơm tus ală jơnau pơnđik geh bơrlŭ pa lơh gơ mpờl bơta niam gơ klŏ gơ crà Tây Nguyên dê. Ală cau bơceh jơnau pơnđik kung ai jơnau pơnđik K’Ho mut tàm broă lơh gùng đơs crih he dê, ală ù tiah geh bơceh lơh mờ bơyai lơh mpồl bơtiàn, ai gŏ jơnau kờñ iat mờ sền gàr jơnau pơnđik K’Ho gam gơ gơs dùl gùng dà niam chài niam ngan tàm rài kis tŭ do.

 “Ơ kòn lơi, thit tĕ bañ ñìm tai

Kòn gơlòng sồr yơ nàng mè iang nùs lòt tàm mìr

Ơ kòn lơi bañ ñìm tai yơ

Gơlòng sồr tĕ, mè bèp lòt tàm mìr nàng hìu he in geh hờm ram”.

Hơ̆ là ală jơnau pơnđik lơbơn niam ngan tàm jơnau pơnđik Pơnđiang kòn bơh cau K’Ho dê geh Mpồl cau geh bồ tơngoh bơsram sră kơnòm să Di Linh, càr Lâm Đồng dê tam pà wơl tàm pang fanpage, gơ hòi gơ jà gal ngan cau kờñ, tam pà wơl, yal wơl cau ndai in mờ lời wơl jơnau đơs niam ngan, jờng rơ ngan.

Kung tàm mạng sàh hội sơl, ală bơyô kơnòm să K’Ho tàm yal gơp in dùl jơnau pơnđik đơs nrĭ geh đơs nisơna ai tơnggŏ bơta pơn yờ să bơh ùr ơruh K’Ho dê lam klau pơnu lòt triăng sền ù tiah hàng niam ƀòn lơgar Tây Nguyên dê.

“Lòt tĕ đah ne, añ lam bi lòt ai lòng kơrla

Lòt tus nggùl gùng tìp iar brê, añ sơñio bi in

Iar brê bơh lŏ sre, bơh tàm brê lòt tus”.

Bơh ală jơnau pơnđiang mè dê, ală jơnau pơnđik neh gơmut tàm poac mhàm, tàm huềng nùs, tŭ do, klau pơnu K’Tẻm ơm tàm sàh Bảo Lâm 1, càr Lâm Đồng sơlơ kờñ ngan jơnau pơnđik. Bi yal: “Oh kờñ ngan ală jơnau pơnđik geh tơngume jờng rơ rài kis ƀòn lơgar, brê bơnơm, bơto bơtê lơh sa, kis geh kuơ, hơ̆ là ală jơnau git wă geh kuơ ngan. Bơta kuơ dờng ngan rlau jơh mờ jơnau pơnđik cèng wơl cau kơnòm să in hơ̆ là pơn jờng nùs nhơm uă ngan, tơnguh jơnau git wă, sồr cau kơnòm să kờñ pal at tê bal sền gàr mờ ngui niam bơta niam chài jơi bơtiàn he dê. Jơnau pơnđik bè sòl gùng ai cau kơnòm să in tàm rài kis lơh broă kung bè tàm rài kis pah ngai”.

Bol he gam iat jơnau Lòt gir bơh Mpồl đơs crih tamya đah jum Tây Nguyên, càr Lâm Đồng dê lơh. Do là dùl jơnau pơnđik geh cih wơl bơh jơnau pơnđik cau K’Ho Làc dê, ai tơnggŏ bơta niam chài bơh yau tiơng pơn rơ ngan bơh làng bol jơi bơtiàn dồ êt nă cau tàm Tây Nguyên dê, mờ bơnah tamya ai lơh pơn yơu niam ngan.

Cau bơceh jơnau đơs crih ồng Krajan Plin là dùl nă cau chài, cau bơceh jơnau đơs crih cau K’Ho tàm Lạc Dương, càr Lâm Đồng. Ồng tiơng pơn rơ mờ broă bơceh jơnau đơs crih jat tàm ală gùng đơs pơnđik, mờ kung là cau geh bơngă pin dờn tàm mpồl bơtiàn mờ broă bơyai lơh prap gàr niam chài jơi bơtiàn gơ jat bal mờ bơtàu tơnguh lòt nhơl. Ồng đơs: “Bàr pe jơnau đơs crih añ dê geh bơceh jat tàm ală gùng đơs pơnđik bơh ală jơi bơtiàn krơi is bè Rơđê, M’nông, K’Ho, Prum… Ù tiah mờ kòn bơnus tiah hơ̆ neh lơh gơlik tàm añ ală bơta kơlôi sơnơng, ai pà he in ală sap đơs nàng cih gơs jơnau đơs crih. Añ là cau neh geh tŭ đơs crih, neh geh tŭ jòi tơrgùm bơta niam chài bơh yau kòn cau dê, tơrgùm cih wơl jơnau yal yau, adat bơhiàn… geh tŭ ală broă do gơ kung jat tàm jơnau đơs bơh yau, kòn bơnus, ù tiah, halà kung geh tŭ bơta kơlôi sơnơng gơ tus bơh ală jơnau đơs tàm gùng yal yau. Ù tiah đah jum Tây Nguyên do hàng niam ngan. Dilah lòt nhơl ờ gơ jat bal mờ niam chài bơh jŏ tiah do dê, mờ ală jơnau đơs crih, tamya den lòt nhơl rơp gơ rê tềng lơi taih. Ală jơnau đơs crih rơp lơh nac lòt nhơl in kờñ jòi git, gơ rơp gàr jơng nac lòt nhơl tus mờ Dà Làc. Bơh bơta kơlôi sơnơng hơ̆, añ neh bơceh ală jơnau đơs crih, ală jơnau nrĭ, ală gùng tamya nàng drơng nac lòt nhơl in tus mờ Dà Làc, tus mờ Lâm Đồng”.

Jơnau pơnđik K’Ho, bơh đơs pơnđiang kòn, đơs jơnau nrĭ tus ală jơnau đơs crih geh cih pa wơl, gam ai gŏ bơta pràn kis kơ̆ dơn ngan tŭ gơ rề pràn ngan tàm măi mok sồ mờ tàm ù tiah niam chài mpồl bơtiàn. Bơta gơ kờñ bơh cau kơnòm să dê, bơta lơh ngan jòi tơrgùm  - bơto wơl bơh ală cau chài dê bal mờ ală jơnau bơceh lơh niam chài gơ jat bal mờ bơta niam chài bơh jŏ tàm ƀòn lơgar neh lơh gơlik gùng lòt niam ngan nàng sền gàr jơnau pơnđik. Tơl gùng đơs pơnđik K’Ho ờ mìng geh iat, mờ gam gơ gơs là anih hơ pơrgon bơh nùs nhơm kơlôi sơnơng dê, tàm bơrkuăt bal mpồl bơtiàn mờ pơgồp bơnah yal tơnggit rùp să Lâm Đồng tus mờ gơp bơyô, nac lòt nhơl rềp ngài.