Tây Nguyên tâ tú pơreăng tơngê lo mơheăm apoăng rơnó

VOV4.Xơ Đăng - Tây Nguyên dế mot tung rơnó mê hngê. Dế nôkố, hyôh kong prâi dế tô téa, klêi mê, lo kong mêi, ing mê pro tơ’lêi chiâng ai tri trôu ai kơtâ, chiâng rế hên. Mê cho ki xiâm khoh chiâng ai pơreăng tơngê lo mơheăm tâ tú.

 

Tiô tíu xiâm Séa ngăn mơdât pơreăng kong pơlê Gia Lai, Pơreăng tơngê lo mơheăm hiăng tâ tú ó a tâi tâng 17 tơring, pơlê kong krâm, pơlê kong kơdrâm ai 732 ngế tâ, tâk 2,4 hdroh tâng vâ pơchông ƀă hơnăm nah. Mâu tơring ai hên ngế tơngê cho Krông Pa, Ayun Pa, Ia Pa pơlê kong kơdrâm Plei Ku.

Xuân tiô kơvâ ngăn pơkeăng Gia Lai, tơngê lo mơheăm kô pơtối tâk ƀă pá tơ ê tung la ngiâ drêng kong mêi hên, kong rơdâm, cho trôh tơ’lêi mâu tri trôu, kiâ ngu ngĕng vâ kơtâ xông rế hên. Xua mê, tơdrêng ƀă mơ-eăm dêi kơvâ cheăng ngăn pơkeăng mê tơdroăng pơkâ cho kuăn pơlê thế hlê plĕng hbrâ mơdât pơreăng tơngê lo mơheăm.

Pôa Đinh Hà Nam, Kăn phŏ pơkuâ ngăn ‘na Pơkeăng pơlât kong pơlê Gia Lai, tối:

“ ‘Na hbrâ mơdât tơngê lo mơheăm pôi tá tơngôu, túa hbrâ mơdât tơngê lo mơheăm ki tro má môi cho ôh tá ai kiâ ngu ngĕng, tri trôu mê kô ôh tá tơngê lo mơheăm. Pơtih kung kếo, kơ’lo kơ bình típ, malối cho lôp rơxế, pơla hdrối kố nah ai mêi, kong mêi pro têa toăng ah tri trôu xông kân. Sap ing tri trôu kơtâ ta troh hiăng kân dâng 10 hâi, tiah mê, tơdroăng xôh pơkeăng xuân bú vâ ăm tri trôu châ tíu ê tê, trếo pơkeăng bú pơxúa tung 48 chôu. Tâng tơngê mê kuăn pơlê thế troh a hngêi pơkeăng vâ pơlât’’.

A kong pơlê Dak Lak, pơreăng tơngê lo mơheăm xuân dế hlo rế tâk, mơni kô tâ tú ó drêng kong prâi pơxiâm mot tung rơnó mêi tung pơla mê kong pơlê ôh tá ai pơkeăng vâ xôh kơdê pơreăng. Sap apoăng hơnăm troh nôkố lâp tung kong pơlê Dak Lak ai 283 ngế tơngê lo mơ-eăm. Tâng pơchông ƀă khế 4, tâk lối 40 ngế ƀă ai tơ’nôm tíu tâ tú pơreăng a mâu tơring Ƀuôn Đôn, Krông Năng ƀă Krông Ana. 

Tíu xiâm Tí tăng séa ngăn mơdât pơreăng kong pơlê Dak Lak hiăng hnê mơhno ăm mâu tíu pêi cheăng mơdêk séa ngăn, tăng ngăn nhên, rĕng châ ‘nâi, kơdê hlối xiâm pơreăng vâ kơdroh ki tâ tú troh lâp lu tung kuăn pơlê; ‘nâi nhên tung kơpong mơni kô hên ngế tâ tú tơkŭm xôh pơkeăng kơdê tri trôu hbrâ mơdât tơngê lo mơheăm.

Pakĭng mê mơdêk hnê tối, mơhnhôk kuăn pơlê pêi pro mâu tơdroăng mơgrúa hyôh kong prâi, kơdê ki ngu ngĕng, tri trôu hbrâ mơdât tơngê lo mơheăm a rơpŏng hngêi ƀă kuăn pơlê. Tiô ƀok thái pơkeăng Lê Phúc, Ngế phŏ pơkuâ Tíu xiâm séa ngăn mơdât pơreăng kong pơlê Dak Lak tối, xơpá tung hbrâ mơdât pơreăng tơngê lo mơheăm nôkố cho ôh tá ai trếo pơkeăng vâ xôh kơdê pơreăng xua ta ai liăn vâ rôe.

“Nôkố ‘na trếo pơkeăng hâi ai ki klâi, ngin dé pơkâ thế Viện Vệ sinh Dịch tễ Tây Nguyên  veăng kum môi iâ vâ ai liăn bú rôe to pơkeăng xôh a mâu tíu ki hiăng tâ tú vâ pôi tá rế hên, nôkố mâu tơring xuân hiăng hbrâ xôh pơkeăng xo ing kơxô̆ liăn dêi tơring ăm phêp xo vâ tiô tiô vec-tơ vâ hbrâ kơdê’’.

Kong pơlê Khánh Hòa a chê ƀă tíu tơkăng kong dêi kong pơlê Dak Lak ƀă Lâm Đồng, tơdroăng tơngê lo mơheăm xuân dế rơ-iô. Sap a poăng honăm troh nôkố kong pơlê Khánh Hòa hiăng tối ai lối 1.100 ngế tơngê lo mơheăm, tung mê ai 1 ngế hlâ. Kơxô̆ mơngế tơngê lo mơheăm tâk luâ 6 hdrôh tâng vâ pơchông ƀă hơnăm nah.

Tơdroăng tơngê lo mơheăm  a Khánh Hòa trâm hên xơpá xua tơdroăng séa ngăn, châ ’nâi hrá, xôh pơkeăng ôh tá teăm. Hên ngế xúa tơngôu ôh tá vâ rĕng tơmâng, hmôu pơ rôe xêh pơkeăng djâ a hngêi, pro pá tung tơdroăng rĕng châ ’nâi mơngế ki tơngê, xiâm tíu ai pơreăng hên. Mâu tơdroăng kơdê kiâ ngu ngĕng xua mâu kong pơlê tơkŭm po hâi tơƀrê, hmâ hlo ing tơdroăng hnê tối.

Ƀok hái pơkeăng Tôn Thất Toàn, Kăn phŏ pơkuâ Tíu xiâm séa ngăn pơreăng kong pơlê Khánh Hòa tối ăm ‘nâi, kơvâ ngăn pơkeăng  pơtối tơrŭm ƀă mâu tíu pêi cheăng, kong pơlê mơdêk hnê tối, kơdê kiâ ngu ngĕng a mâu tíu  tung kong pơlê, kơpong ki tơ’lêi tâ tú hên. Mâu hngêi pơkeăng mơdêk séa ngăn, châ rĕng châ ‘nâi  kơdê xiâm tâ pơreăng, hnê tối ăm mâu veăng khăm krê kuăn pơlê tơtrŏng mơngế tơngê lo mơheăm, pơtroh pơlât a hngêi pơkeăng teăm tơdrêng vâ pôi tá kôm râ ó nếo djâ pơlât, kô tơ’lêi hlâ.

Ƀok thái pơkeăng Tôn Thất Toàn, hnê tối:

“Ai hên rơpŏng dế hdoăng têa, thế xếo mơgrúa nhên, kơdê kiâ ngu ngĕng kơ tâ oâ tri trôu ki ối tung kơtháu têa. Thế klâp xi tơmeăm xúa têa dêi tơná vâ  pôi tá ăm tri trôu châ kơtâ. Kuăn pơlê ki nhôm tơngế, thế lăm pôu a hngêi pơkeăng  teăm tơdrêng. Pôi tá hmôu pơ rôe ôu pơkeăng pơlât a hngêi, ing mê hiăng ai hên ngế kôm râ ó, nếo djâ mot pơlât , ki ti mê xơpá vâ pơlât rĕng prêi”.

 

Viết bình luận