Tơmâng rak ngăn ivá kuăn pơlê a tíu tơkăng kong Việt-Lếo

VOV4.Xơ Đăng - Mâu hơnăm hdrối mê hía nah, mâu ƀok thái pơkeăng, mâu thái pơkeăng dêi Mô đô̆i gak tíu tơkăng kong dêi kong pơlê Quảng Nam hiăng ai hên tơdroăng ki tơƀrê khât vâ khăm pơlât, rak ngăn ivá châ chăn dêi lôí rơpâu ngế kuăn pơlê a kơpong kong ngo, tíu tơkăng kong. Khu ƀok thái pơkeăng Mô đô̆i gak tíu tơkăng kong dêi kong pơlê Quảng Nam ối khăm pơlât ăm kuăn pơlê dêi kong pơlê Sekong, ối tung kong têa pú hmâ Lếo.

Chơ Chun cho cheăm tơkăng kong ki kơtiê xơpá dêi tơring kong ngo Nam Giang, kong pơlê Quảng Nam. Cheăm kố ai 3 thôn ƀă vâ chê 250 rơpŏng kuăn pơlê, ki hên to kuăn ngo Cơ Tu. ‘Nâi ai khu cheăng ngăn pơkeăng kêng dêi Mố đô̆i gak tơkăng kong Quảng Nam troh tơkŭm khăm hlối xoăng pơkeăng tê kơtê a cheăm Chơ Chun, sap kơxo má, pôa A Viết Mư ƀă kuăn pơlê thôn Blăng, cheăm Chơ Chun, tơring Nam Giang hiăng prôk tơkâ luâ troăng hơngế hngo vâ lăm khăm. Pôa tối:

“Rêm hdrôh vâ khăm thế lăm troh a hngêi pơkeăng Pơlê kong kân Đà Nẵng ‘nâ hía lăm khăm a tơring Đại Lộc, kong pơlê Quảng Nam, la ngin ôh tá ai liăn, ôh tá ai rơxế vâ to, ôh tá châ lăm khăm. Hâi kố ai mâu nhŏng o mố đô̆i troh lăm khăm ăm kuăn pơlê ki ối a cheăm tơkăng kong, a xuân hiăm hmiân tuăn  khăm”.

Pakĭng khăm ngăn tâi tâng tung châ vâ ’nâi tơdroăng châi hlối ăm kuăn pơlê pơkeăng tê kơtê, mâu thái pơkeăng, ƀok thái pơkeăng Lêng dêi Mố đô̆i gak tơkăng kong Quảng Nam ối djâ mâu tơmeăm khăm ƀă kơmăi tiô túa nếo nôkố vâ khăm vâ châ ‘nâi mâu tơdroăng châi ki kuăn pơlê hmâ trâm môi tiah tơdroăng châi tung troăng klêa, troăng hiâm, ‘na plâi nuih, troăng veăn, mâu kơxêng, kóu kơxêng ƀă hên tơdroăng châi ki ê.

Ing mê, tối ăm kuăn pơlê ‘nâi troăng ki vâ pơlât ăm tơtro, hnê kuăn pơlê rak vế ivá, rêh ối krúa, mơgrúa hngêi trăng  rêm hâi, hbrâ mơdât mâu pơreăng ki tơ’lêi tâ túa. Pôa Rial Pêl, Kăn hnê ngăn Vi ƀan chăm Chơ Chun, tơring Nam Giang ăm ‘nâi, hdrối kố hía nah  kuăn pơlê hiăng chôa tah lôi túa tơlá rêh ối ton nah ki ôh pá tro, ôh tá loi kơ pôa pơchâu hnê thế xối xeăng drêng châi tamo, mơhum kuăn ngá.

“Tơdroăng kố pro tơ’lêi hlâu ăm mâu ngế châi tamo tung lâp cheăm. Mâu ngế ki châi tamo râ ‘nâi dêi tơdroăng châi tơná ƀă pơtroh lăm pơlât râ kơpêng’’.

Rêm hơnăm, mâu thái pơkeăng lêng ki sâp ếo ngiât hiăng troh a mâu pơkê hơngế hơngo má môi a kơpong tíu tơkăng kong Việt Nam – Lếo vâ tơkŭm pokhăm hên rôh ăm kuăn pơlê. Vâi ôh tá xê to pơlât teăm tơdrêng hên ngế ki châi ta mo râ, mê ối kum kuăn pơlê kơpong Quảng Nam ƀă kuăn pơlê dêi kong pơlê Sekong, kong têa Lếo châ khăm ƀă mâu tơmeăm khăm pơlât ƀă kơmăi kơmok tiô túa nếo.

Mâu thái pơkeăng lêng dêi Mố đô̆i gak tơkăng kong ối tơkŭm hnê, tơbleăng tơdroăng hnê ‘na hbrâ mơdât pơreăng tơngê môi tiah tơngê hmân, tơhĕn kŏng chêng rơkong, tơngê lo mơheăm ƀă hên tơdroăng châi ki ê. Mâu thái pơkeăng, ƀok thái pơkeăng kơhnâ khât tung khăm pơlât ngăn kuăn pơlê, ôh tá ăm kuăn pơlê châ tơkôm ton, kuăn pơlê vâ rĕng lăm a chiâk nếo. Thươ̆ng tă, Ƀok thái pơkeăng Lê Đức Mạnh, Ngế pơkuâ Khu ƀok thái pơkeăng lêng dêi Mố đô̆i gak tơkăng kong dêi kong pơlê Quảng Nam  ăm ‘nâi, hên ngế châ ‘nâi ai tơdroăng châi tung châ ƀă châ teăm pơlât tơdrêng, kuăn pơlê chôa tah lối túa tơlá rêh ối ki ton nah ôh pá tro:

“Ing mâu tơdroăng cheăng hmâ pêi rêm hâi tiah mê, hiăng kum mâu Mố đô̆i gak tơkăng kong dêi kong pơlê Quảng Nam tơrŭm môi tuăn dêi rơpó pơla kuăn pơlê tíu tơkăng kong. Ing mê, kuăn pơlê thăm loi nhoăm kơ Mố đô̆i gak tơkăng kong, veăng kring gak tơkăng kong tơniăn hnoăng pơkuâ tíu tơkăng kong tơnêi têa”.

Đăi tă Hoàng Văn Mẫn, Ngế xiâm pơkuâ Mố đô̆i gak tơkăng kong dêi kong pơlê Quảng Nam ăm ‘nâi, hơnăm nah, drêng troh leh tơbâ 60 hơnăm Việt Nam - Lếo mơjiâng tơrŭm tơpui kâ ƀă tơbâ 45 hơnăm hâi kĭ tơhrâ tơrŭm cheăng ƀă tơrŭm pơla Việt Nam - Lếo, Khu Đoân Droh rơtăm Hngêi pơkeăng 199 (Khu xiâm Kŏng an) tơrŭm ƀă Khu mơdró rêh ối pơlê pơla Phúc Vạn Phúc ƀă Đông  tơkăng kong  tíu tê mơdró kăng kong Nam Giang, kong pơlê Quảng Nam hiăng tơkŭm po tơdroăng “ Po kơchô 0 liăn pơla Việt Nam - Lếo”, tơrŭm khăm ivá, xoăng pơkeăng tê kơtê ăm kuăn pơlê Lếo ki reh ối a tíu tê mơdró kăng kong Nam Giang, kong pơlê Quảng Nam.

Mâu thái pơkeăng, ƀok thái pơkeăng  Hngêi pơkeăng 199, Khu xiâm Kŏng an ki pro đông a pơlê kong kân Đà Nẵng tơrŭm khăm ivá, hnê tối kuăn pơlê hlối xing xoăng pơkeăng tê kơtê ăm tâi tâng kuăn pơlê ki lăm khăm tiô tơdroăng pơâ. Đăi tă Hoàng Văn Mẫn, Ngế xiâm pơkuâ Mố đô̆i gak tơkăng kong dêi kong pơlê Quảng Nam tối:

“Tung tơrŭm cheăng pơla Việt Nam - Lếo tối tơdjuôm ƀă Quảng Nam - Sekong tối krê tơkéa vâ tối kơhnâ khât. Ngin đi đo pơtối rak vế pêi pro tơdroăng hmâ pêi mê rơtế ƀă dêi tơrŭm môi tuăn pơla 2 pâ tíu tơkăng kong vâ thăm rế tơrŭm krá tâ nếo ƀă dêi rơpó”.

A “Rôh po kơchô 0 liăn Pơla Việt Nam - Lếo”, mâu khu mơdró rơtế ƀă, Mố đô̆i gak tơkăng kong dêi kong pơlê Quảng Nam, Đông mố đô̆i tơkăng kong tíu tê mơdró kăng kong Nam Giang diâp ăm 700 kơxu tơmeăm. Rêm kơxu kơnâ 300 rơpâu liăn, mê cho phái, kế kâ, hmân ếo xâp ƀă hên tơmeăm ki ê ăm kuăn pơlê mâu kuăn ngo Lếo a tơring Đắk Chư, kong pơlê Sekong, kong têa Lếo ki rêh ối a drô tíu tơkăng kong pơla Việt Nam - Lếo ki ối kơtiê xơpá.

 

Viết bình luận