VOV4.K’ho – Tàm xã Ka Đơn, kơnhòal Đơn Duơng, càr Lâm Đồng, geh dùl anih ràng tơlik ală bơta kuơ niam chài bơh cau Cru dê. Anih do prap gàr ua\ phan lời kir geh gơ rềng đềt mềr ngan mờ rài kis cau Chư Ru dê, bè: phan ngui lơh sa suơn sre, phan teh gùng đơs crih, phan soh, phan lơh yàng. Bơh hơ\, pơgồp bơnah lơh kis wơl broă lơh ờs mờng bơh jo\ cau Cru dê.
Cơldu\ ràng tơlik niam chài cau Cru dê ơm tàm xã Ka Đơn, kơnhòal Đơn Duơng, càr Lâm Đồng, bơh ồng Trần Quốc Hưng Long lơh bơh nam 2015. Cơldu\ ơnàng mờr 200 thơk vuông, tam pà gơs ua\ cơldu\ dềt.
Cơldu\ ràng tơlik niam chài cau Cru tàm xã Ka Đơn
Tơl
cơldu\ dềt ràng tơlik dùl bòr phan kah kir halà ua\ bòr phan kah kir
geh gơ rềng đềt mềr ngan tàm ua\ gah rài kis bè phan ngui lơh sa suơn
sre, phan teh gùng đơs crih, phan soh, phan lơh yàng… Jơh ală phan lời
kir tàm do ndrờm geh cih mờ dà yoan mờ dà Cru lơm. Ồng Trần Quốc Hưng
Long là bèp yàng atbồ hìu yàng Bàp Ka Đơn pà git, nam 2014, tu\ rơcang
ngui hìu yàng Ka Đơn, sền go\ tàm anih prap phan yau geh ua\ ngan phan
ngui tàm rài kis mờ jơh bal ală phan lơh yàng bơh cau Cru dê, den tàng
ồng neh lơh pa wơl cơldu\ do nàng lơh anih ràng tơlik mờ prap gàr.
Ai
tơnggo\ bơta ki ngàm cau tờmmòn gơs phan lời kir, ki ngàm [òn lơgar,
cơldu\ ràng tơlik niam chài cau Cru geh ồng Trần Quốc Hưng Long bơceh
lơh bal hia\ ngan, pơn dềt să ngan, đềt mềr, ai tơnggo\ song dơpă ngan
rài kis niam chài cau Cru dê. Tàm anih ràng tơlik phan ngui lơh sa suơn
sre, ală phan lời kir neh pơyua tus cau sền in bè dùl ù tiah pas sơm,
niam bơne\, tiah mờ rài yau cau Cru rơ wah nàng ơm kis, bal mờ rài kis
bơh làng bol tiah do dê.
Nghệ nhân Ma Li đơs bè bơta krơi is bơh phan ù buh cau Cru dê
Bơh
phan lời wơl gơtùi go\, cau Cru lài do kung tam kòi mờ tam ală chi tam
lơyah ngai, kung bè git ting mòc phan brê, kup ka nàng lơh phan sa drơng
rài kis pah ngai in. Rài kis bè hơ\ den ngan là mòn gơs ală broă lơh mờ
tê dong kờl bè tà` ồi, tà` phan mờ gle đơr, lơh phan mờ ù buh mờ tồl
mòn phan ngui lơh sa suơn sre… Tàm cơldu\ ràng tơlik cing mồng, cau sền
bè gơ mut tàm ală sap ntas chờ hờp ngan bơh cing mồng dê, bal mờ ua\
bơta phan teh gùng đơs crih ndai geh mòn bơh ală phan mùl geh tàm tiah
ơm kis geh is. Cơldu\ ràng tơlik ală drap tơr nờm, ua\ bơta drap bơh
dờng tus dềt bè yal cau sền in mờ bơta bơkah bơh tơrnờm dê. Cơldu\ ràng
tơlik phan lơh yàng den li la ngan, geh ală phan lời wơl tàm dơ\ lơh
yàng lơh sa suơn sre mờ ală phan lời wơl tàm dơ\ lơh yàng rài kis kòn
bơnus, bơh tu\ pa deh tus tu\ sang rài rê mờ mò pàng.
Bơdìh
hơ\ tai, cơldu\ ràng tơlik niam chài cau Cru gam ràng tơlik rùp mòn hìu
rơng bơh jo\ cau Cru dê, kung bè ràng tơlik ală phan trah mòn mờ tê,
phan dò bơka să jan mờ jơh bal ală bơta phan tồn lah neh roh hui\, ờ gam
tai bè mpal ma\i kòi, kơ nờl, kơ nèr kàr sai, phan lơh broă cau bơ jơu
dê… lơh gơlik dùl bơta niam chài krơi is cau Cru dê.
Tàm xã Ka Đơn, kơnhòal Đơn Duơng, càr Lâm Đồng tu\ do kung gam gàr bè ờs ua\ broă lơh bơh jo\ cau Cru dê bè: lơh phan ù buh, mòn sơmbiat trà, tàn phan mờ gle đơr nàng jòi gùng bơtàu tơnguh wơl, hơ\ sồng pơgồp bal mờ gơp jòi anih blơi phan ù buh, sơmbiat trà, phan tà` mờ gle đơr. Tàm suơn hìu yàng Ka Đơn dê geh dùl cơldu\ nàng ràng tơlik, yal tơnggit mờ tac ală phan mòn mờ tê ờs mờng cau Cru dê. Nghệ nhân Ma Li là cau yal tơnggit tơn ală phan tàm cơldu\ ràng tơlik pà git: Bơh yô yau, phan ù buh cau Cru dê tiơng pơn rơ ngan, geh ngui ua\ tàm [òn cau Cru, cau K’Ho, cau Yoan… Hơ\ sồng, rài kis mpồl bơtìan tam gơl, êt ngan cau Cru gam mòn mờ ngui phan ù buh. Broă lơh phan ù buh ngai sơlơ gơtìp roh hui\ mờ digơlan ờ geh cau tàm pơ dờn. Tu\ do, broă lơh phan ù buh bơh yau cau Cru dê gam geh lơh wơl.
Jat nghệ nhân Ma Li đơs, ală phan ù buh cau Cru dê tu\ do li la ngan, bơh bơta phan tus bơta kuơ ai ngui. Ală phan ù buh cau Cru gơtùi ngui tàm hìu [ềp, tàm kơ [àng sa, hìu duh khoai, geh tu\ là lơh bơta tờm tàm ală broă bơceh mòn niam chài bơka tàm hìu, bơdìh hìu, lơh suơn dềt bơka…
Ồng Phùng Quốc Minh, Kuang atbồ Phòng Văn hóa mờ Thông tin kơnhòal Đơn Duơng pà git, bơta lơh ală phan ù buh cau Cru dê gơ gơs krơi is là bơta ù tàm [òn Krăng Gọ, xã Ka Đơn mờ broă mòn gơs ờ guh pal geh kơ [àng rơpai mờ mìng lơh mờ mpàng tê chài rơ gơi bơh nghệ nhân dê. Ndrờm bè hơ\ sơl, broă mòn sơmbiat trà mờ broă tà` phan bơh cau Cru dê kung krơi ngan, cèng niam chài ờs mờng cau Cru dê
Cau mblàng K’Duẩn