Lễ hội Lùng Tùng hay còn gọi là Lễ hội xuống đồng là nét văn hóa đặc trưng của đồng bào Thái đen, huyện Than Uyên (Lai Châu). Đây là hoạt động văn hóa đặc sắc nằm trong chuỗi các lễ hội diễn ra từ đầu năm đến nay tại địa phương và trở thành điểm đến để lại nhiều dấu ấn khó phai trong lòng du khách.

Khác với lễ hội ở vùng đồng bằng, các lễ hội ở vùng cao đều được diễn ra gắn với thiên nhiên, đất trời. Đặc biệt, mỗi dân tộc đều có nét văn hóa đặc sắc riêng, mà ở đó con người thân thiện, mến khách đã thu hút người từ nơi khác khi đến xem.

Ông Nguyễn Văn Nguyên, du khách đến từ tỉnh Bắc Ninh có mặt tại lễ hội chia sẻ, Bắc Ninh hiện có rất nhiều lễ hội, nhưng lễ hội Lùng Tùng có những đặc trưng khác biệt. Lần đầu tiên được trải nghiệm lễ hội ở địa phương và tôi cảm nhận được các nét văn hóa ở Lai Châu rất là phong phú, đồng bào các dân tộc ở Lai Châu rất thân thiện, mến khách.

Nếu như Lùng Tùng, Xòe Chiêng là lễ hội văn hóa đặc sắc của đồng bào Thái thì Gầu Tào lại là lễ hội tâm linh đặc trưng của đồng bào Mông. Theo tiếng Mông Gầu Tào có nghĩa là vui chơi ngoài trời hay còn gọi Hội chơi đồi mùa xuân. Vì vậy, mỗi khi khai hội, đồng bào Mông ở khắp các bản làng xa gần đều tìm về để gặp gỡ, giao lưu và cùng chung vui các trò chơi dân gian.

Chị Mùa Thị Sơ, ở bản Nậm Mở, xã Tà Mung, huyện Than Uyên cho biết, em về đây chơi rất vui, vì có rất nhiều hoạt động như là mở hội cho các bạn nữ. Hôm nay mở hội Gầu Tào cho tất cả mọi người cùng đến đây chung vui và ở đây cũng có chợ phiên. Em rất vui và đã mời mọi người đến Tà Mung chơi chợ phiên vào cuối tuần hoặc là cuối tháng.

Lễ hội Gầu Tào có ý nghĩa chính là cầu cho mưa thuận, gió hòa, mùa màng bội thu, các gia đình luôn được ấm no, hạnh phúc. Đây là hoạt động tâm linh đặc trưng của đồng bào Mông đã từng bị mai một theo năm tháng. Do lịch sử di cư, cùng với khó khăn về kinh tế khiến người dân không còn nhớ được điệu lý, điệu hát, điệu múa hay ý nghĩa của từng công đoạn trong thực hành nghi lễ. Và việc địa phương tổ chức phục dựng lễ hội, khiến đồng bào nơi đây rất háo hức và phấn khởi.

Ông Sùng A Sa, Phó Chủ tịch UBND xã Tà Mung, huyện Than Uyên cho biết, việc phục dựng lễ hội Gầu Tào ở xã Tà Mung có ý nghĩa rất quan trọng, để duy trì và phát huy các giá trị văn hóa truyền thống của đồng bào dân tộc Mông. Qua đây phục dựng lại toàn bộ nét văn hóa của đồng bào, từ điệu khèn cho đến tiếng sáo, các trò chơi dân gian, tiếng khèn môi, tiếng khèn lá. Và đặc biệt là lễ hội khôi phục lại việc thêu thùa các nét hoa văn trên vải đúng với bản sắc văn hóa truyền thống đã bị mai một từ trước đây.

Thực hiện Nghị quyết 04 của Đảng bộ tỉnh Lai Châu về bảo tồn, phát huy bản sắc văn hóa truyền thống tốt đẹp của các dân tộc gắn với phát triển du lịch, huyện Than Uyên đã ban hành Nghị quyết riêng để triển khai dựa trên lợi thế văn hóa đặc thù của từng dân tộc địa phương. Đến nay, địa phương đã thành lập ban vận động thực hiện nếp sống văn hóa mới ở tất các cả xã; phục dựng 4 lễ hội dân gian truyền thống tiêu biểu, nhằm giữ gìn các nét văn hóa truyền thống của đồng bào các dân tộc.

Ông Trần Quang Chiến, Phó Chủ tịch UBND huyện Than Uyên cho biết: Địa phương tập trung đầu tư có trọng tâm, trọng điểm để hoàn thiện hệ thống cơ sở hạ tầng, các thiết chế văn hóa, tạo điều kiện thuận lợi cho phát triển du lịch. Từ đó có kế hoạch, giải pháp cụ thể để bảo tồn các di sản văn hóa vật thể, phi vật thể của đồng bào các dân tộc. Phục dựng và duy trì các lễ hội truyền thống, nghi lễ tín ngưỡng dân gian, các làn điệu dân ca, dân vũ; xây dựng các bản làng du lịch cộng đồng tiêu biểu gắn với xây dựng nông thôn mới.

Nhiều nét văn hóa truyền thống và lễ hội đặc trưng như Hạn Khuống, Kin Pang, Mừng Cơm mới, Gầu Tào, Xòe Chiêng... của đồng bào các dân tộc đã và đang là điểm nhấn hút khách du lịch đến với huyện Than Uyên tăng hàng năm. Nếu như năm 2021 địa phương đón hơn 20 nghìn lượt khách thì năm 2022 con số đó tăng lên gần 30 nghìn. Đây là tiền đề quan trọng để địa phương tiếp tục có những bước đi vững chắc, phát huy tiềm năng sẵn có, tạo ra sản phẩm du lịch đặc trưng thu hút khách du lịch trong thời gian tới./.