Sơnăm 2019, ƀok Bùi Quang Cần oei tơ̆ tơring Vĩnh Thái, apŭng Vĩnh Linh, dêh char Quảng Trị đei kang ƀô̆ Hơnĭh tơm pơtrŭt chŏh jang sa dêh char Quảng Trị jang hơdoi hăm Hơnĭh pơtrŭt chŏh jang sa dêh char Thừa Thiên Huế pơtho rong hơdang tơ̆ chuơ̆h, sơđơ̆ng rơgŏh. Kơ jă hơdang 150.000 hlak jên lơ̆m 1 kĭ, tơklăh pơđĭ kon jên tơmơ̆t jang, ŭnh hnam ƀok Bùi Quang Cần oei iŏk đei 184 trĭu hlak jên lơ̆m 5 sao. Ƀok Bùi Quang Cần tơbăt, trong rong hơdang 2 ‘măng au đei jơnei kơ jăp, rơgŏh ‘lơ̆ng dơ̆ng:“Pơtêng hăm trong rong hmă sơ̆ ki ‘nŏh trong rong au đei iŏk yua kơ jăp hlŏh, kon jên tơmơt jang jei dă ƀiơ̆ tơhoach lơ dơ̆ng. Rong hơdang kiơ̆ trong au hơdang tih vơ̆ ƀônh hlŏh.”

Tơdrong jang rong hơdang tơ̆ dêh char Quảng Trị đei iung jang đơ̆ng sơnăm 2000, găh lơ rong hơdang sŭ, hơdang hmă. ‘Măng mă blŭng, kon pơlei chă rong hơdang tơ̆ đak kroong, đơ̆ng rŏng ‘nŏh lang să chă rong tơ̆ tơring tơter đak dơsĭ. Vă rong hơdang đei iŏk yua kơjăp, kon pơlei kăl tơplĭh ‘nao trong chă rong păng pơm kiơ̆ khoa hŏk kih thuơ̆t. Ƀok Phan Văn Phương, Kơ iĕng kơdră chĕp pơgơ̆r Hơnĭh pơtrŭt chŏh jang sa dêh char Quảng Trị tơbăt, tơdrong pơm kiơ̆ kih thuơ̆t rong hơdang hmă sơđơ̆ng rơgŏh păng dă ƀiơ̆ jĭ, tơgoăt dĭh băl ƀar păh bơngai rong hăm hơnĭh mơdro sa, atŏk jang sa iŏk yua kơ jăp. Ƀok Phan Văn Phương tơbăt, lơ̆m dêh char hlôi lang să 50ha dơnau rong hơdang rơgoh ‘lơ̆ng.“Nhôn pơgơ̆r pơtho tơbăt vă rim ŭnh hnam jang kiơ̆, kăl hŏk pơhrăm pơm kiơ̆ kih thuơ̆t gơ̆h hơgei păng mơmat tat. Dêh char sơkơ̆t hơdăh rong hơdang ‘nŏh trong jang tơm, adoi jing trong atŏk tơ iung rong hơdang 2 jăl jang au vă pơm dă ƀiơ̆ hiong răm ăn kon pơlei.”

Tơgŭm ăn kon pơlei rong kon tơrong jang kiơ̆ khoa hŏk kih thuơ̆t iŏk đei jơnei lơm jang sa, sơnăm 2022, Hơnĭh tơm pơtrŭt choh jang sa Teh đak tơlĕch trong jang rong iĕr tơ̆ tơring Cam Chính, apŭng Cam Lộ, dêh char Quảng Trị. Pơtêng hăm rong sơ̆ ki, rong iĕr kiơ̆ chăl hle đei iŏk yua kơ jăp, sơđơ̆ng rơgŏh ‘lơ̆ng, vei lăng rơgŏh cham char. Đơ̆ng blŭng vang năm hŏk pơhrăm, unh hnam ƀok Vũ Văn Bắc, oei lơ̆m thôn Đoàn Kết, tơring Cam Chính, apŭng Cam Lộ sơng iŏk đei vei lăng năng tông, pơtho tơbăt phăl hơlăng đơ̆ng kang ƀô̆ jang Pơtrut chŏh jang sa păng vang năm hŏk pơhrăm kiơ̆ trong jang VietGAP.“ ‘Mĕh vă tơgŭm djru dơ̆ng ăn rim khul lơ̆m tơring năm lăng, hŏk pơhrăm trong jang vă jang kiơ̆ ‘lơ̆ng. Pơjing rơvơn, atŏk ăn kơ dĭh vă atŏk tơ iung, lang să chă rong iĕr lơ hlŏh dơ̆ng.”

Tiến sĩ Nguyễn Thị Hải, Kơdră hơnĭh Pơtrut chŏh jang sa-rong kon tơrong-Jang pơgang vei lăng kon tơrong găh Dơnŏ anih tơm Pơtrut chŏh jang sa Teh đak tơbăt, yŏng iĕr kĕ krơ̆ng kơtŏ M18 chă rong tôch lăp hăm tŏ ‘mi kial tơ̆ Quảng Trị. Kiơ̆ đơ̆ng tiến sĩ Nguyễn Thị Hải, ĭch iĕr au to đei hơmet pơ ‘lơ̆ng pơm jing mơ̆r kơna hoei chă ƀau, pơjing hơnĭh jang sa rơgŏh ‘lơ̆ng păng iŏk đei kơ jăp.“ ‘Măng blŭng rong tĕch vă lăng năng iĕr au chă rong tơ̆ au tơ̆ to ‘lơ̆ng hơ iă lơ liơ. Khei năr kơnh gô tơgum djru rim dêh char vă pơjing đei yŏng hle lơ̆m pơ̆ih să chă rong tơ̆ lơ tơring. Pơm kiơ̆ rong rơgoh ‘lơ̆ng dăh mă chă rong kiơ̆ pơkăp ‘lơ̆ng VietGAP vă kơ hăp ‘lơ̆ng”.

Hrei au, mĭnh ƀar trong chŏh jang sa rơgŏh ‘lơ̆ng tơ̆ Quảng Trị kơ yuơ Dơnŏ anĭh tơm Pơtrŭt choh jang sa Teh đak pơtho tơbăt jei iung jang kiơ̆ hăm kmăi kmok hơgei, trŏ lăp hăm tơring. Kih thuơ̆t chă rong hle, kmăi kmŏk gơ̆h hơgei tơgŭm ăn kon pơlei jang sa iok yua kơjăp, adoi pơm dă ƀiơ̆ tơhoach lơ kon jên tơmơ̆t jang păng mă kăl tơgŭm ăn kon pơlei jang sa rơgŏh ‘lơ̆ng. Ƀok Lê Quốc Thanh, Kơdră chĕp pơgơ̆r Dơnŏ anĭh tơm Pơtrŭt chŏh jang sa Teh đak tơbăt, Hơnĭh au tŏk bŏk tơlĕch lơ trong jang vă tơgŭm kon pơlei jang sa kơjăp ‘lơ̆ng lơm chŏh jang sa, rong kon tơrong, rong ka hơdang:“Đĭ đăng rim trong jang mă nhôn ‘mĕh vă pơtho tơbăt ăn jei kiơ̆ trong rơgŏh ‘lơ̆ng. Tơdăh jang sa ư̆h sơđơ̆ng, rơgŏh ‘lơ̆ng lei đe ư̆h kơ ‘mĕh răt iŏk. Ư̆h khan hơdrô̆ tĕch mơdro tơ̆ teh đak đe mă lei lơ̆m tĕh đak jei kăl đei tơmam drăm tĕch răt rơgoh ‘lơ̆ng ngăl”

Kon pơlei choh jang sa dêh char Quảng Trị tŏk bŏk roi năr roi tơplĭh trong rong kon tơrong, ka hơdang pơm kiơ̆ khoa hŏk kih thuơ̆t gơ̆h hơgei đei iŏk yua kơjăp.