Căh muy zooi đhanuôr pa dưr dal thu nhập nắc cr’nộ bh’rợ nâu dzợ pa dưr c’rơ z’lâh đha rựt lâng tr’pác ra liêm choom đhị bhrợ têng cha âng đhanuôr.

Zập ra diu, đhanuôr vel Vơng Chép, Keo, Tung Ke, chr’val Ayun, chr’hoong Chư Sê nắc p’tang k’roọc ploh đoọng cha cha, ha bu đăl căn pa tang chô ooy k’rool. Ting cơnh anoo Đinh Suyn, bh’cộ âng k’bhuh băn k’roọc r’rưah vel Keo, chr’val Ayun, lalăm ahay đhanuôr coh vel vêy ta zooi k’roọc ha dợ  băn ting pr’loọng đong. 2 c’moo đâu, đhanuôr bơơn zooi k’roọc đoọng k’rong băn muy đhị. Đinh Suyn đoọng năl, cơnh zooi lâng k’rang băn t’mêê đâu năc ơy zooi đhanuôr bơơn pra xay kinh nghiệm đhị b’băn lâng bơơn tr’lum đoọng xay moon cơnh bhrợ cha liêm choom lâh: “Tơợ bêl Nhà nước zooi đoọng k’roọc năc c’la cu cung kiêng bhrợ pa dưr ca van, chô ooy đong căt bhơi đoọng ha k’roọc cha. K’roọc căn xoọc đhoong, vêy ma coon năc xơợng cung yêm loom. K’roọc vêy rưah bấc năc đơc đoọng pa dưr pr’ặt tr’mông, pa câl đoọng câl phân bón, za nươu k’rang chr’noh”.

Cơnh lâng anoo Kpui Đe, bh’cộ k’bhuh băn k’roọc vel H’Vawk, chr’val Ayun cung cơnh đêêc. Anoo đoọng năl, tơợ tơợp xay bhrợ dzợ k’rang bấc rau, nâu kêi nắc đhanuôr ơy năl cơnh: “Coh loom cu doọ chấc k’rang dzợ, yêm loom. Tơợ lalăm coh đong căh vêy rau rị, nâu kêi vêy Nhà nước đoọng k‘roọc băn. Acu pa zay băn đoọng rưah bấc lâh mơ. Acu k’rang ghit, pay n’jăng ha roo đoọng k’roọc cha bêl hân noo cha noong, xay lâng đhanuôr nắc đợ mơ vêy n’jăng đơơng chô lưch oọ ooch cơnh lalăm dzợ”.

Chr’val Ayun vêy lâh 95% năc đhanuôr acoon coh, pr’ặt tr’mông lưm bấc k’đhap k’ra tu k’tiếc k’bunh mốp bênh, năc cr’noọ bh’rợ băn k’roọc r’rưah đơơng chô rau đương rơơm đoọng ha đhanuôr. Bơr c’moo hay, xa nay bh’rợ ơy zooi: 65 pr’loọng đha rựt lâng đăn đha rựt coh pazêng 327 pr’loọng k’đhap k’ra đhị chr’val Ayun. Tước nâu kêi, đợ k’roọc bơơn zooi tơợ c’moo 2023 năc ơy tơợp rưah, đơơng chô thu nhập đoọng ha bấc đhanuôr.

T'cooh Phạm Ngọc Tuấn, Phó Chủ tịch UBND chr’val Ayun, chr’hoong Chư Sê, tỉnh Gia Lai moon: Dự án căh muy pa đhêy đhị bhiệc zooi bh’rợ đoọng bhrợ cha năc dzợ pa dưr c’rơ z’lâh k’đhap đha rựt, pa dưr dal c’năl đhanuôr đăh trách nhiệm âng đay. Pazêng cr’năn k’roọc c’rơ lêm, pazêng rau bhui har tơợ pazêng ruh k’roọc ma coon nắc ơy pa căh c’lâng xa nay nhâm crêê: “Tơợ 2 c’moo bhrợ dự án 3, zooi bhrợ têng, zooi k’roọc r’rưah năc ơy đơơng chô bh’nơơn r’dợ. Băn ting k’bhuh pr’loọng đong nắc c’năl âng đhanuôr bơơn ha dưr dal lâh mơ lâng cha mêệt lêy ghit lâh, tơợ đêêc vêy bơơn pazêng bh’nơơn dal lâh c’moo lalăm, dal lâh cơnh băn ting pr’loọng đong. Tơợ 2 c’moo bhrợ têng xa nay bh’rợ ơy zooi đhanuôr pa dưr dal c’năl, c’rơ trách nhiệm âng đay, đoọng đhanuôr năl ghit nắc băn k’roọc đoọng pa xiêr đha rựt đanh mâng ha c’la đay”.

Zooi m’ma k’roọc r’rưah đoọng ha đhanuôr acoon coh pa dưr bh’năn, pa dal thu nhập, năc đoo bh’rợ ơy bhrợ têng tơợ bấc c’moo hay đhị tỉnh Gia Lai lâng ơy pa căh ghit bh’nơơn pa chô. Lâh mơ m’ma k’roọc bơơn câl tơợ zên âng xa nay bh’rợ k’tiếc k’ruung, bấc cơ quan, đơn vị coh tỉnh cung cher k’roọc r’rưah, pa xoọng pr’đơợ đoọng ha bh’rợ pa xiêr đha rựt. Pazêng rau xăl t'mêê đăh bhrợ têng lâng rau liêm choom tơợ chr’val Ayun, chr’hoong Chư Sê đoọng lêy, cr’nọo bh’rợ nâu âng Gia Lai xoọc bơơn pa xang. Pazêng cr’năn k’roọc k’rơ, pazêng ruh k’roọc t’mêê ma coon, căh muy đơơng chô thu nhập liêm choom năc dzợ pa dưr c’rơ pa zay z’lâh đha rựt đhị zập pr’loọng đong đhanuôr. Nâu đoo năc pr’đơợ chr’năp đoọng ha zập cấp chính quyền tỉnh Gia Lai pa zay t’bhưah lâh mơ cr’noọ bh’rợ, đoọng chroi k’rong pa xiêr đha rựt đâh đhị apêê vel đong./.

HIỆU QUẢ MÔ HÌNH CHĂN NUÔI BÒ THEO NHÓM HỘ TẠI GIA LAI

Nhờ nguồn vốn Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi, mô hình chăn nuôi bò theo nhóm hộ tại tỉnh Gia Lai đã mang lại những kết quả tích cực sau hai năm triển khai. Không chỉ giúp người dân cải thiện thu nhập, mô hình này còn góp phần cổ vũ ý chí vươn lên thoát nghèo và chia sẻ thành công trong cộng đồng.

Hàng sáng, bà con các làng Vơng Chép, Keo, Tung Ke thuộc xã Ayun, huyện Chư Sê lại cùng nhau đưa bò ra bãi thả, chiều tối lùa đàn bò về chuồng chung để quản lý. Theo anh Đinh Suyn, Trưởng nhóm nuôi bò sinh sản làng Keo, xã Ayun, dân làng trước đây từng được hỗ trợ bò sinh sản nhưng từng hộ nuôi riêng lẻ. 2 năm nay bà con được hỗ trợ để chăn nuôi tập trung.  Đinh Suyn cho biết, cách hỗ trợ và tổ chức chăn nuôi mới đã tạo điều kiện cho bà con chia sẻ kinh nghiệm, niềm vui và các kế hoạch làm ăn: “Từ khi Nhà nước hỗ trợ bò bản thân em cũng háo hức làm giàu, về nhà cắt cỏ cho bò ăn. Vì bò mẹ đang mang bầu và trước sau nó cũng đẻ nên mình thấy vui mừng. Bò đẻ ra mình nuôi, về sau nếu đẻ nhiều thì thì bán để phát triển kinh tế như mua phân bón, thuốc, cây trồng”.

Với anh Kpui Đe, Trưởng nhóm nuôi bò sinh sản, làng H’Vawk, xã Ayun cũng vậy. Anh cho biết, từ  băn khoăn lúc mới triển khai, nay bà con đã rất hài lòng: “Trong lòng của bản thân Đe vui lắm, trước đây cha mẹ không có gì, đến nay Nhà nước hỗ trợ cho mình con bò thì đến nay nhà mình bò đã đẻ rồi thì mình cố gắng nuôi và chăm sóc thế nào để tốt hơn. Thu xong lúa thì lấy rơm về để bảo đảm thức ăn cho bò mùa khô, cũng chia sẻ với bà con rơm mình lấy về hết, không đốt như ngày xưa nữa”.

Xã Ayun có hơn 95% dân số là đồng bào dân tộc thiểu số, đời sống gặp nhiều khó khăn do đất đai bạc màu, khí hậu khắc nghiệt, mô hình chăn nuôi bò sinh sản đã mang lại hy vọng mới. Hai năm qua, chương trình đã hỗ trợ 65 hộ nghèo và cận nghèo trong tổng số 327 hộ khó khăn tại xã Ayun. Đến nay, số bò được hỗ trợ từ năm 2023 đã bắt đầu sinh sản, mang lại nguồn thu nhập cho nhiều bà con. 

Ông Phạm Ngọc Tuấn, Phó Chủ tịch UBND xã Ayun, huyện Chư Sê, tỉnh Gia Lai cho rằng: Dự án không chỉ dừng lại ở việc hỗ trợ sinh kế mà còn khơi dậy khát vọng thoát nghèo, nâng cao nhận thức và tinh thần trách nhiệm của người dân. Những đàn bò khỏe mạnh, những niềm vui từ những lứa bê đầu tiên ra đời đã chứng tỏ chủ trương đúng đắn: “Qua 2 năm thực hiện dự án 3 hỗ trợ chăn nuôi sản xuất hỗ trợ bò sinh sản đã từng bước có hiệu quả. Đã chăn nuôi theo nhóm hộ thì ý thức, nhận thức của người dân được nâng lên, thi nhau chăn nuôi và giám sát lẫn nhau, từ đó đạt những kết quả cao hơn so với những năm trước đây chăn nuôi theo kiểu hộ gia đình, công tác chăn nuôi không được đảm bảo dẫn đến hiệu quả đạt không cao. Qua 2 năm thực hiện chương trình đã giúp bà con trước hết là nâng cao nhận thức, vai trò của người dân là chăn nuôi bò sinh sản để giảm nghèo bền vững."

 Hỗ trợ bò sinh sản để bà con dân tộc thiểu số phát triển chăn nuôi, tăng thu nhập, là mô hình đã được thực hiện nhiều năm ở tỉnh Gia Lai và đã khẳng định được hiệu quả. Ngoài bò giống được mua từ vốn chương trình mục tiêu quốc gia, nhiều cơ quan, đơn vị trong tỉnh cũng tặng bò sinh sản, tiếp thêm nguồn lực cho công tác giảm nghèo. Những đổi mới về cách thức và thành công từ xã Ayun, huyện Chư Sê cho thấy, mô hình này của Gia Lai đang tiếp tục được hoàn thiện. Những đàn bò khỏe mạnh, những lứa bê mới ra đời, không chỉ mang lại nguồn thu nhập đáng kể mà còn khơi dậy ý chí vươn lên ở từng hộ gia đình. Đây là tiền đề quan trọng để các cấp chính quyền tỉnh Gia Lai tiếp tục nhân rộng mô hình, góp phần tăng tốc giảm nghèo ở các địa phương./.