C’moo 2004, a noo Trần Xuân Vinh ặt đhị vel Ón, chr’val Thượng Hóa, chr’hoong da ding ca coong Minh Hóa, tỉnh Quảng Bình nắc muy coh pazêng pr’loọng tr’nơợp ting pâh dự án choh crâng pay  bha lầng n’loong ga mắc. Tước nâu kêi, anoo Vinh ơy choh 2 hecta crâng h’rôông coh pazêng 10 hecta k’tiếc crâng âng pr’loọng đong, t’hước đơơng đợ zên tệêm ngăn ha dang thị trường k’rong câl bơơn tệêm ngăn. Anoo Trần Xuân Vinh đoọng năl, choh crâng pay bha lầng ga mắc zooi zư lêy crâng coh tu k’ruung, choom choh luuc apêê tơơm chr’noh ếp t’ngay, vêy chr’năp kinh tế dal đoọng pay ếp băn đanh, jưah đơc đoọng ha lang t’tun: “Choh tơơm h’rôông coh ha y chroo nắc choom pay bha lầng, lâng pay cr’liêng. H’rôông pay cr’liêng nắc pa chô bh’nơơn dal lâh keo. Cr’liêng h’rôông bêl pa câl xang nắc câl cớ phân g’bur ooy tơơm, zên pa câl cung dzợ xưa đoọng pay pa chô.”

Lâh 10 c’moo chặt vaih đhị k’tiếc crâng Minh Hóa, pazêng tơơm trám, h’rôông, bhlăng… ơy chặt vaih liêm coh đhăm k’tiếc nâu. Tơợ bấc g’luh boo đhí tuh bhlong, ha dang keo, tràm, cao su ta luôn c’lâm plắc, nắc pazêng tơơm chr’noh nâu dzợ liêm mâng. Pazêng bha lầng ga mắc bơơn choh coh tu k’ruung, liêm choom lâng bhiệc cha groong lâng pa dưr, đhanuôr cung vêy pa chô bh’nơơn bấc tơợ p’lêê, nhựa, bha lầng n’loong…

C’xêê 10/2019, tỉnh Quảng Bình đoọng bhrợ Đề án pa dưr zr’lụ choh crâng pa tệêt lâng choh crâng pay bha lầng ga mắc cr’chăl c’moo 2019-2025, choh bhrợ coh đhăm crâng choh, k’tiếc ha rêê bơơn quy hoạch bhrợ têng lâng crâng choh nắc crâng bhrợ têng lâh mơ quy hoạch lâm nghiệp. T’cooh Hoàng Thanh Bình, Phó Trưởng phòng Lao động Thương binh lâng Xã hội chr’hoong Minh Hóa đoọng năl, chr’hoong ơy vêy pazêng chính sách liêm choom jưah zooi, jưah t’pâh đhanuôr choh crâng bha lầng ga mắc nắc pazêng tơơm chr’noh âng vel đong đoọng pa dưr pazêng m’ma chr’noh xoọc k’nặ bil: “Coh c’moo 2022, pazêng k’đươi moon âng apêê pr’loọng đong nắc Phòng Lao động Thương binh lâng Xã hội pazưm lâng phòng coh đêêc vêy Nông nghiệp lâng UBMT đoọng lêy cha mệêt đơơng tơơm h’rôông pay cr’liêng đoọng ha pêê pr’loọng đong choh. Tước đâu vêy đợ zên pa xiêr đha rựt 2022 nắc cấp zooi choh bhrợ pa dưr, nắc lêy pa chăp bhrợ đoọng bhrợ cr’noọ bh’rợ choh pay bha lầng ga mắc, nắc đoo c’lâng bh’rợ coh đanh đươnh.”

Ting cơnh c’lâng xa nay, tước c’moo 2025, zr’lụ crâng choh âng tỉnh Quảng Bình vêy lâh 100 r’bhầu hecta crâng, coh đêêc, đhăm crâng bha lầng ga mắc lâh 16 r’bhầu 200 hecta. T’cooh Mai Văn Minh, Giám đốc Sở Nông nghiệp lâng Pa dưr pa xơc vel bhươl tỉnh Quảng Bình đoọng năl, Sở xoọc lêy cha mệêt, dáp lêy đợ bấc lâng xoọc đhr’năng ha dưr âng tơơm trám, h’rôông, bhlăng… đhị chr’hoong Minh Hóa. Tơợ ơy xay moon cha mệêt lêy zập đăh đhr’năng nắc pa ghit lêy, chơih pay c’lâng lươt bhrợ liêm choom đoọng ha pazêng tơơm chr’noh nâu đoọng pa dưr dal bh’nơơn đăh kinh tế đoọng ha đhanuôr lâng bh’rợ choh crâng g’mrâng, crâng choh t’mêê.

T’cooh Mai Văn Minh đoọng năl: c’moo đâu, Sở Nông nghiệp lâng Pa dưr pa xơc vel bhươl tỉnh Quảng Bình ơy ra pặ zên prặ đoọng bhrợ têng 5 cr’nọo bh’rợ choh pa dưr tơơm za nươu coh gâm âng crâng đhị zr’lụ da ding ca coong apêê chr’hoong Tuyên Hóa, Minh Hóa, Bố Trạch, Quảng Ninh lâng Lệ Thủy: “Nắc tơợp tợơp c’moo, ngành ơy xay moon lâng tỉnh bhrợ têng apêê c’lâng bh’rợ choh, pa dưr apêê đhăm crâng chr’năp bhlầng, lêy choh n’loong zập ooy ting cơnh c’lâng bh’rợ choh 1 tỷ n’loong t’viêng âng Thủ tướng Chính phủ. Tước nâu kêi, đhăm crâng choh tệêm ngăn lâng lâh mơ k’đươi moon, đợ gâm âng crâng zư lêy bơơn yơcs 68% lâng dzoóc t’nooi 2 coh prang k’tiếc k’ruung.”/.

Trồng rừng gỗ lớn giúp đồng bào vùng núi Quảng Bình cải thiện đời sống

Thanh Hiếu/VOV miền Trung

Trồng rừng gỗ lớn ở vùng núi là hướng phát triển kinh tế bền vững của người dân tại tỉnh Quảng Bình và tăng cường chức năng bảo vệ sinh thái, phòng hộ đầu nguồn. Những tán rừng gỗ lớn như trám, lim, dổi và nhiều loài cây bản địa đang vươn cao ở đại ngàn hứa hẹn mang lại nguồn thu nhập khá cho người dân nơi đây.

Năm 2004, anh Trần Xuân Vinh, ở bản Ón, xã Thượng Hóa, huyện miền núi Minh Hóa, tỉnh Quảng Bình là một trong những hộ đầu tiên tham gia dự án trồng rừng gỗ lớn. Đến nay, anh Vinh đã trồng được 2 héc ta rừng dổi trong tổng số 10 héc ta đất rừng của gia đình, hứa hẹn nguồn thu ổn định nếu thị trường tiêu thụ được bảo đảm. Anh Trần Xuân Vinh cho biết, trồng rừng gỗ lớn giúp bảo vệ rừng đầu nguồn, có thể trồng xen các loài cây ngắn hạn, có giá trị kinh tế cao nhằm “lấy ngắn nuôi dài”, vừa có thể để lại cho mai sau: “Trồng cây dổi về tương lai có thể vừa lấy thân cây, vừa lấy hạt. Dổi lấy hạt tính ra thu nhập hơn cây keo. Hạt sau khi bán rồi đi mua phân bón về bón cho cây, phần còn lại thì vẫn còn có lãi.”

Hơn 10 năm có mặt tại đất rừng Minh Hóa, những cây trám, cây dổi, cây lim… đã thích ứng với vùng đất này. Qua nhiều đợt bão lũ, nếu keo, tràm, cao su thường xuyên bị gãy đổ, thì những loại cây này vẫn đứng vững. Cây gỗ lớn được trồng đầu nguồn, phù hợp với việc phòng hộ và tái sinh và người dân cũng có thể thu được nhiều sản phẩm từ quả, nhựa, lấy gỗ…

Tháng 10/2019, tỉnh Quảng Bình phê duyệt Đề án phát triển vùng nguyên liệu gỗ rừng trồng gắn với trồng rừng gỗ lớn tỉnh Quảng Bình giai đoạn 2019-2025, thực hiện trên diện tích rừng trồng, đất lâm nghiệp được quy hoạch rừng sản xuất và rừng trồng là rừng sản xuất ngoài quy hoạch lâm nghiệp. Ông Hoàng Thanh Bình, Phó Trưởng Phòng Lao động Thương binh và Xã hội huyện Minh Hóa cho biết, huyện đã có những chính sách phù hợp vừa hỗ trợ, vừa khuyến khích bà con trồng rừng gỗ lớn là những loài cây bản địa nhằm khôi phục những giống cây đang bị suy kiệt: “Trong năm 2022, những đề xuất của các hộ gia đình thì Phòng Lao động Thương binh và Xã hội sẽ phối hợp với các phòng trong đó có Nông nghiệp và UB Mặt trận để xem xét việc đưa cây dổi lấy hạt cho các hộ gia đình trồng. Tới đây có nguồn vốn giảm nghèo 2022 thì sẽ cấp hỗ trợ phát triển sản xuất thì sẽ nghiên cứu để làm mô hình trồng cây gỗ lớn, đó là chiến lược lâu dài.”

Theo lộ trình, đến năm 2025, vùng rừng trồng nguyên liệu của tỉnh Quảng Bình có hơn 100 ngàn héc ta rừng, trong đó, diện tích rừng gỗ lớn trên 16 ngàn 200 héc ta. Ông Mai Văn Minh, Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Quảng Bình cho biết, Sở đang rà soát, thống kê số lượng và hiện trạng phát triển của cây trám, cây dổi, lim… tại huyện Minh Hóa. Sau khi đánh giá toàn diện sẽ cân nhắc, lựa chọn hướng đi phù hợp cho những loại cây này để phát huy hiệu quả về kinh tế cho bà con và mục tiêu trồng rừng phòng hộ, rừng tái sinh.

Ông Mai Văn Minh cho biết: năm nay, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Quảng Bình đã bố trí kinh phí để thực hiện 5 mô hình phát triển dược liệu dưới tán rừng tại vùng núi các huyện Tuyên Hóa, Minh Hóa, Bố Trạch, Quảng Ninh và Lệ Thủy: “Ngay từ đầu năm, ngành đã tham mưu tỉnh xây dựng các kế hoạch trồng, phục hồi các loại rừng đặc dụng, phòng hộ, hưởng ứng kế hoạch trồng cây phân tán theo kế hoạch trồng 1 tỷ cây xanh của Thủ tướng Chính phủ. Đến nay, diện tích rừng trồng đảm bảo và vượt kế hoạch và tỷ lệ che phủ rừng tiếp tục duy trì, giữ vững đạt tỷ lệ 68% và đứng thứ 2 cả nước./.”