G’luh boo đăn đâu bhlầng, chính quyền chr’hoong Phú Lộc nắc pa đhấc pr’hân k’zệt pr’loọng đhanuôr coh a ral da ding tước ặt đhị tệêm ngăn. Coh đêêc, dự án pa đhấc đhanuôr chô ặt coh đhăm t’mêê xoọc bơơn ta lêy cha mêệt.

Tơợ lâh 5 t’ngay tơơi đhấc, p’căn Nguyễn Thị Quýt, 72 c’moo, ặt vel Phú Gia, chr’val Lộc Tiến căh ơy bơơn chô ooy đong đay. Pazêng g’luh boo ngân đăn đâu, k’tiếc lụ tơợ da ding hooi chô moọt ooy đong. Moọt t’ngay 15/11, pleng boo ngân, zr’lụ bô da ding coh loom zr’lụ đhanuôr ặt, k’tiếc đhêl ting đác hooi g’lâp lưch bhươn lâng hooi ooy đong ặt lâng bhrợ k’pân cơnh lâng pr’loọng ặt ma mông đăn đêêc. P’căn Quýt truih, đhr’năng nâu cung dưr vaih tơợ bấc c’moo hay, bhrợ đhanuôr đhị đâu ặt mamông coh đhr’năng k’rang tu đhr’năng hr’lang da ding coh hân noo boo đhí. “Lalăm boo nắc coh chr’val, chr’hoong cung chô xay moon, k’đươi đhanuôr tước coh vel bhươl căh cợ tước ặt coh nhà trường, ngai vêy acoon a nại ặt đăn nắc lướt chở. Apêê căh đoọng ặt coh đâu. Nâu kêi acu k’đươi moon lâng chính quyền coh đâu nắc đoọng apêê đhấc ooy lơơng”.

Cr’chăl c’moo đăn đâu, k’zệt pr’loọng đhanuôr ặt coh a ral da ding Phú Gia ma mông coh đhr’năng k’rang k’uôl. Xơợng moon đơc pleng boo nắc k’rong pr’đươi pr’dua đhâc ặt ooy lơơng, pặt boo nắc văl chô ooy đong đay. G’luh boo t’mêê đâu, chính quyền xay moon coh da ding Phú Gia leh đhr’năng cr’đooh mơ 50m, bhưah 4m, căh năl bêl hr’lang tr’clụt. 23 pr’loọng đhanuôr lâng 88 cha năc lâng bấc pr’đươi pr’dua ơy bơơn pa đhấc tước đhị tệêm ngăn. K’bhuh chức năng clặ t’nil moon pa rơơt, căh đoọng đhanuôr tước đhị k’pân.

T’cooh Phan Hữu Bình, Phó Chủ tịch UBND chr’val Lộc Tiến, chr’hoong Phú Lộc đoọng năl, coh đâu bơơn cơ quan chức năng tỉnh Thừa Thiên Huế năl ghit nắc zr’lụ k’pân, đhr’năng hr’lang k’tiếc buôn vaih mơ chu pleng boo tuh. “Zr’lụ da ding Phú Gia nâu hr’lang tơợ đanh ặ. Chính quyền vel đong ơy bấc chu k’đươi moon lâng cấp piing, pa bhlầng nắc UBND tỉnh k’đươi moon Ban kinh tế zr’lụ công nghiệp tỉnh đâh vêy c’lâng bh’rợ pa chô k’tiếc cơnh lâng zập a ral da ding nâu, đhr’năng hr’lang bấc, ra pặ đhăm ặt coh lơơng, đoọng ha đhanuôr tệêm ngăn bhrợ têng cha, nắc căh choom ặt ma mông đhị a ral buôn hr’lang nâu”.

Lalăm ahay, tỉnh Thừa Thiên Huế vêy c’lâng xa nay pa đhấc 14 pr’loọng đhanuôr ặt ma mông coh a ral da ding Phú Gia lâng đợ zên mơ 25 tỷ đồng tơợ zên cha groong rau căh liêm âng pleng k’tiếc. Đhơ cơnh đêêc, tơợ pa chăp lêy, xay moon, apêê chuyên gia k’đươi moon zr’lụ nâu nắc pa đhấc pa xoọng 18 pr’loọng ặt coh zr’lụ crêê tước. Tu cơnh đêêc, Ban k’đhơợng lêy zr’lụ Kinh tế công nghiệp tỉnh pa zưm lâng UBND chr’hoong Phú Lộc bhrợ dự án “Choh tơơm n’loong t’vaih gâm t’viêng đhị a ral da ding Phú Gia”. Coh đêêc vêy c’nặt bh’rợpa đhấc đhanuôr cơnh lâng 32 pr’loọng, 122 cha nắc.

T’cooh Nguyễn Công Bình, Phó trưởng ban k’đhơợng lêy zr’lụ kinh tế, công nghiệp tỉnh Thừa Thiên Huế đoọng năl, đơn vị ơy bhrợ dự toán lâng k’đươi k’rong bhrợ 65 tỷ đồng đoọng pa đhấc lâng ra pặ 32 pr’loọng đhanuôr coh đâu ặt đhị đhăm t’mêê. Apêê pr’loọng đhanuôr nâu nắc chô ặt đhị đhăm t’mêê âng Zr’lụ Kinh tế Chân Mây – Lăng Cô. “Tơợ lêy pa chăp, ban xoọc xay moon k’đươi pa căh xa nay k’rong bhrợ. Pazêng đợ zên bhrợ têng mơ 65 tỷ đồng lâng pa đhấc, cloih pa chô k’tiếc âng 32 p’loọng đhanuôr crêê tước, tước zr’lụ ặt t’mêê đhị Zr’lụ kinh tế Chân Mây Lăng Cô, t’vaih pr’đơợ tệêm ngăn pr’ặt tr’mông, bhrợ têng cha đoọng ha đhanuôr coh đâu. Ban xoọc pa bhrợ lâng đhr’năng pr’hân pa bhlầng”.

Đhị chr’hoong Phú Lộc, đươi xơợng 4 zr’lụ k’pân hr’lang k’tiếc, k’rong đhị chr’val Lộc Tiến , Lộc Trì, Lộc Điền, Lộc Bình lâng lâh 70 pr’loọng, lâh 220 cha nắc. Cr’chăl hay, bêl apêê cơ quan crêê tước pa zưm bhrợ pa đhấc đhanuôr tước đhị đhăm ặt t’mêê đoọng têệm ngăn. Chr’hoong Phú Lộc k’đươi moon vel đong đoọng pazêng pr’loọng đong nâu coh t’nooi tooi đhấc pr’hân.

T’cooh Đặng Văn Hòa, Chánh Văn phòng Ban Chỉ huy zêl, cha groong lâng Chấc lêy trôông dấc tỉnh Thừa Thiên Huế đoọng năl, tơợ tơợp c’moo dâu, Ban ơy xrặ t’nooi ma nuyh ặt đhị zr’lụ buôn hr’lang, tuh clan đoọng moon pa rơơt, k’đươi moon apêê vel đong vêy c’lâng bh’rợ pa đhấc đhanuôr tước ặt đhị tệêm ngăn. Lalăm zập g’luh boo ngân, Văn phòng Ban Chỉ huy zêl, cha groong rau căh liêm âng boo đhí lâng chấc lêy trôông dấc bhrey tăh tỉnh zêng vêy công văn k’đươi apêê vel đong cha groong đhr’năng hr’lang, pa đhấc đhanuôr coh zr’lụ k’pân tước ặt đhị tệêm ngăn. “Đăh đanh đươnh, cơnh lâng tỉnh cung ơy k’đươi moon cha mêệt lêy dự án pa đhấc zr’lụ đhanuôr ặt đoọng têệm ngăn đanh đươnh lâh cơnh lâng zr’lụ hr’lang. Pa bhlầng, zr’lụ Phú Gia, chr’hoong Phú Gia nắc tỉnh ơy pa đớp đoọng ha ngành crêê tước cung cơnh vel đong, bhrợ têng muy dự án đoọng pa đhấc đhanuôr tước ặt đhị tệêm ngăn, g’đech hr’lang đhị zr’lụ da ding ca coong”./.

SỐNG THẤP THỎM DƯỚI CHÂN NÚI PHÚ GIA

Hàng chục hộ dân sinh sống dưới chân núi Phú Gia, huyện Phú Lộc, tỉnh Thừa Thiên Huế đang ngày đêm lo lắng bởi khu vực này nguy cơ sạt lở mỗi mùa mưa bão. Đợt mưa gần nhất, chính quyền huyện Phú Lộc phải di dời khẩn cấp hàng chục hộ dân dưới chân núi đến nơi an toàn. Trong khi đó, dự án di dời, tái định cư vẫn đang được xem xét.

Sau 5 ngày phải đi sơ tán, bà Nguyễn Thị Quýt, 72 tuổi, trú thôn Phú Gia, xã Lộc Tiến vẫn chưa thể trở về nhà. Những trận mưa lớn gần đây, bùn đất trên núi chảy xuống tràn vào bên trong nhà. Vào ngày 5/11, trời mưa rất lớn, khu vực đồi núi trước mặt khu dân cư, đất đá theo nước tuôn xuống vùi lấp vườn, tràn vào ngôi nhà của bà và gây nguy hiểm đối với hộ xung quanh. Bà Quýt kể, tình trạng này cũng xảy ra  nhiều năm qua, khiến người dân ở đây sống trong cảnh bất an vì nguy cơ sạt lở núi trong mùa mưa bão. "Trước khi nghe mưa, trên xã, trên huyện cũng về, yêu cầu bà con đi lên trên xóm hoặc đi lên trên nhà trường, còn ai có nhà con cái gần gũi thì ghé tới chở đi. Họ cũng không cho ở đây. Chừ tui đề nghị chính quyền trên ở nơi vạt ni, cho họ di dời, không ở chi đây được”.

Mấy năm nay, hàng chục hộ dân nằm ngay dưới chân núi Phú Gia sống trong cảnh thấp thỏm. Cứ dự báo mưa to là già trẻ lớn bé phải thu dọn đồ đạc, di dời đi, hết mưa, lại khăn gói về nhà. Đợt mưa vừa rồi, chính quyền ghi nhận trên núi Phú Gia xuất hiện một vết nứt dài khoảng 50m, rộng khoảng 4 mét, nguy cơ sạt trượt bất cứ lúc nào. 23 hộ dân với 88 nhân khẩu cùng các vật dụng đã được di dời đến nơi an toàn. Lực lượng chức năng cắm biển cảnh báo, không cho người dân vào nơi nguy hiểm. 

Ông Phan Hữu Bình, Phó Chủ tịch UBND xã Lộc Tiến, huyện Phú Lộc cho biết, nơi đây được cơ quan chức năng tỉnh Thừa Thiên Huế xác định là khu vực nguy hiểm, nguy cơ sạt lở cao mỗi khi xảy ra mưa lũ. “Khu vực sạt lở vùng núi Phú Gia này, sạt lở rất lâu rồi. Chính quyền địa phương đã nhiều lần kiến nghị với trên, đặc biệt là UBND tỉnh chỉ đạo Ban kinh tế khu công nghiệp tỉnh sớm có phương án thu hồi đất đối với các vùng dưới chân núi này, nguy cơ sạt lở rất là cao, bố trí tái định cư nơi khác, để người dân an cư lạc nghiệp, chứ không nên sống ở dưới thấp thỏm, ở dưới nguy cơ sạt lở cao này thì họ rất lo lắng”.

Trước đây, tỉnh Thừa Thiên Huế có chủ trương di dời 14 hộ dân sống dưới chân núi Phú Gia với kinh phí khoảng 25 tỷ đồng từ nguồn kinh phí phòng chống thiên tai. Tuy nhiên, qua nghiên cứu, đánh giá, các chuyên gia kiến nghị khu vực này cần di dời thêm 18 hộ nằm trong vùng ảnh hưởng. Do đó, Ban Quản lý Khu kinh tế công nghiệp tỉnh phối hợp với UBND huyện Phú Lộc lập dự án "Trồng cây tạo mảng xanh tại chân núi Phú Gia". Trong đó có hạng mục di dời, tái định cư 32 hộ dân với 122 nhân khẩu.

Ông Nguyễn Công Bình, Phó trưởng Ban Quản lý Khu kinh tế, công nghiệp tỉnh Thừa Thiên Huế cho biết, đơn vị đã lập dự toán và đề xuất đầu tư 65 tỷ đồng để di dời và tái định cư 32 hộ dân ở đây. Các hộ dân sẽ chuyển đến các khu tái định cư thuộc Khu Kinh tế Chân Mây-Lăng Cô. “Qua tính toán, ban đang lập báo cáo đề xuất chủ trương đầu tư. Tổng mức đầu tư dự kiến khoảng 65 tỷ và di chuyển, đền bù giải phóng mặt bằng, bồi thường để di chuyển 32 hộ dân ảnh hưởng, lên các khu tái định cư ở tại khu kinh tế Chân Mây Lăng Cô, tạo điều kiện ổn định cuộc sống, ổn định về mặt sinh hoạt, sản xuất cho bà con ở đây. Ban đang làm với tiến độ rất khẩn trương”.

Tại huyện Phú Lộc, ghi nhận 4 điểm nguy cơ sạt lở, tập trung ở xã Lộc Tiến, Lộc Trì, Lộc Điền, Lộc Bình với hơn 70 hộ, hơn 220 nhân khẩu. Thời gian qua, khi các cơ quan liên quan phối hợp lập phương án di dời, tái định cư để đảm bảo an toàn cho các hộ dân nằm trong khu vực nguy cơ xảy ra sạt lở núi. Huyện  Phú Lộc chỉ đạo địa phương đưa những hộ này vào danh sách sơ tán khẩn cấp.

Ông Đặng Văn Hòa, Chánh văn phòng Ban Chỉ huy phòng chống thiên tai và Tìm kiếm cứu nạn tỉnh Thừa Thiên Huế cho biết, từ đầu năm nay, Ban đã lập danh sách những nơi dễ xảy ra sạt lở, lũ quét để cảnh báo, đề nghị các địa phương có phương án di dân đến nơi an toàn. Trước mỗi trận mưa lớn, Văn phòng Ban Chỉ huy Phòng chống thiên tai và tìm kiếm cứu nạn tỉnh đều có công văn đề nghị các địa phương ứng phó tình huống sạt lở, di dời dân trong vùng nguy hiểm đến nơi an toàn. “Về lâu dài, đối với tỉnh cũng đã chỉ đạo rà soát dự án di dời tái định cư để ổn định lâu dài hơn đối với các vùng sạt lở. Đặc biệt, khu vực Phú Gia, huyện Phú Lộc thì tỉnh đã giao cho các ngành liên quan cũng như địa phương, xây dựng một dự án để di dời đến nơi an toàn, tránh sạt lở đất ở vùng núi”./.