Bha ar xrặ g’lúh 3: Lơi jợ j’niêng cr’bưn cắh liêm crêê, bhrợ pa dưr pr’ắt tr’mung crêê liêm lấh

Ooy pr’ắt tr’mung đhanuôr acoon cóh ơy lâng xoọc ặt váih 2, 3 râu j’niêng bh’rợ cắh liêm crêê lêy lơi jợ:

“J’niêng lêy đợc pr’đươi độc nâu doọ lấh bấc hân đhơ cơnh đêếc bhrợ cắh liêm crêê đhị 2, 3 vel đông, zr’lụ đhanuôr ắt ma mung.

“Nâu cơy tr’pay diịc điêl cắh tước c’moo bhrợ bấc râu cắh liêm choom, p’niên cắh vêy khai sinh tu cắh zâp c’moo tr’pay... bhrợ bấc râu cắh liêm crêê, nắc xoọc đâu lêy p’too moon rơợng k’rơ.”

Truíh da ding Trường Sơn, đhị ắt ma mung âng bấc đhanuôr zâp acoon cóh Cơ Tu, Xê Đăng, Gỉe Triêng, Cor, Mơ Nông... xoọc dzợ váih 2, 3 râu j’niêng bh’rợ cắh liêm crêê lêy lơi jợ cơnh: Zước nhăn jập đồ, tr’pay diịc điêl cắh tước c’moo; xay moon vêy zanươu độc; bhuốih cáih bêl k’ay; bêl vêy manứih bil lêệng bhrợ bấc râu bh’năn băn, ặt a’ôộm cha cha ooy bấc t’ngay...

Râu tu ặt váih đợ j’niêng bh’rợ cắh liêm crêê nâu nắc tu zâp j’niêng bh’rợ âng đhanuôr acoon cóh ơy váih tơợ lang ahay; bh’rợ p’too pa choom cắh ta luôn, cắh lêy cha mêết, p’too đhanuôr đươi bhrợ cơnh pháp luật; 2, 3 apêê ga rựa t’ha cắh kiêng tr’xăl j’niêng bh’rợ hân đhơ cắh liêm crêê... T’coóh Đặng Ngọc Dũng, Trưởng Ban Tuyên giáo Tỉnh uỷ Quảng Ngãi moon, hân đhơ ơy t’bhlâng bhrợ cắh bhiệc xay moon, k’đươi đhị vel đông cắh bơơn cơnh cr’noọ cr’niêng:“Nắc lêy ooy văn hoá, ooy j’niêng bh’rợ âng apêê nắc cắh choom bhrợ tr’xăl ting t’ngay mưy. Azi cung ơy vêy quy định đắh xay moon ra pặ đảng viên, đánh giá cán bộ, công chức hân đhơ cơnh đêếc cắh choom vêy bhrợ liêm choom luôn. Azi năl tu j’niêng bh’rợ âng apêê cơnh đêếc nắc lêy vêy cr’chăl t’ngay liêm ghít.”

Ơy vêy bấc vel đông k’rang lêy bhrợ zâp c’lâng bh’rợ lơi jợ j’niêng bh’rợ cắh liêm crêê cóh đhanuôr acoon cóh. Đhị tỉnh Quảng Nam, cr’chăl c’moo 2021-2022, tỉnh nâu p’ghít lêy pa choom đắh “t’bhlâng pa dưr dal c’năl bh’rợ, xay moon pháp luật lâng p’too pa choom đhanuôr acoon cóh lơi jợ đợ j’niêng bh’rợ cắh liêm crêê” ooy c’bhúh cán bộ, công chức, viên chức cấp chr’val, cán bộ lêy cha mêết bh’rợ acoon cóh đhị zâp vel đông. T’coóh Lê Văn Dũng, Phó Bí thư Thường trực Tỉnh uỷ Quảng Nam đoọng năl, tỉnh ơy bhrợ k’noọ 50 lớp pa choom đắh c’năl ha 397 cha nặc bấc ngai chắp cóh đhanuôr acoon cóh:“Tơợ t’ngay bhrợ pa dưr, tỉnh Quảng Nam ta luôn k’rang lêy tước zâp đắh bh’rợ văn hoá, tinh thần ha dợ lấh mơ nắc lêy pa dưr bh’rợ ty chr’nắp âng đhanuôr cóh đâu, lâng nâu đoo nắc lêy lơi jợ ting t’ngay c’xêê đợ j’niêng bh’rợ cắh liêm crêê cóh đhanuôr zâp acoon cóh. Nâu đoo nắc râu bhiệc ga mắc chr’nắp âng tỉnh Quảng Nam lêy t’bhlâng bhrợ bhrơợng k’rơ lấh mơ ooy cr’chăl nâu a’tốh.”

Chr’hoong k’coong ch’ngai Tây Giang, tỉnh Quảng Nam nắc vel đông vêy bấc đhanuôr acoon cóh Cơ Tu ắt ma mung. Ooy mưy cr’chăl đenh, cấp uỷ, chính quyền đh’rứah lâng Mặt trận lâng zâp đoàn thể cóh vel đông nâu ơy k’đươi moon đhanuôr lơi jợ j’niêng bh’rợ tắc ta rí ooy zâp g’lúh bhiệc bhan; oó k’đươi manứih bhuốih zư bêl vêy ngai k’ay cóh đông... Zâp apêê t’coóh vel, trưởng vel, apêê bấc ngai chắp cóh đhanuôr vêy bh’rợ “k’đơơng a’cọ” đắh bhiệc k’đươi đhanuôr lơi jợ j’niêng cr’bưn cắh liêm crêê. T’coóh Bhling Mia, Bí thư Huyện uỷ Tây Giang, tỉnh Quảng Nam đoọng năl, cr’chăl bh’rợ xay moon, k’đươi, chr’hoong cung xoọc bhrợ pa dưr bộ khung cr’noọ bh’rợ t’mêê ting lêy ooy quy định âng pháp luật, lấh mơ nắc quy định âng Đảng đoọng p’têết pazưm ooy hương ước âng vel, âng chr’val đoọng liêm glặp lâng đhr’năng lalua xoọc đâu:“Tr’pay diịc điêl cắh tước c’moo nắc lêy toom coọp: Vêy quy định pháp luật liêm ghít nắc Luật Hôn nhân gia đình. T’coóh Chủ tịch UBND chr’val hay vêy ta toom râu. Ha dang cấp chr’val t’bhlâng bh’rợ k’đhơợng zư Nhà nước đắh bh’rợ hôn nhân lâng gia đình nắc đợ mơ apêê tr’pay diịc điêl cắh tước c’moo cắh ha bêl lêy bấc cơnh t’mêê đâu. Bêl ahay, Trưởng Công an chính quy chô ooy vel đông nắc ngai dzợ pân bhrợ. K’coon Chủ tịch, Bí thư chr’val ting lêy bhrợ pa rơợng lấh mơ.”

Lalua đoọng lêy, bấc vel đông ơy vêy đợ bhiệc bhrợ liêm choom đoọng zooi đhanuôr năl liêm ghít c’năl bh’rợ lâng lơi jợ zâp j’niêng bh’rợ cắh liêm crêê. Đhị tỉnh Hà Giang, Ban Thường vụ Tỉnh uỷ ơy pa glúh Chỉ thị số 09 đắh “T’bhlâng râu k’đhơợng bhrợ âng cấp uỷ Đảng lơi jợ zâp j’niêng bh’rợ cắh liêm crêê zr’lụ đhanuôr acoon cóh ooy vel đông” (c’xêê 5/2021) cr’chăl c’moo 2021-2025. Xang nặc, Tỉnh uỷ Hà Giang pa glúh Nghị quyết đắh “Bhrợ lơi jợ j’niêng bh’rợ cắh liêm crêê, bhrợ pa dưr pr’ắt tr’mung liêm crêê ooy đhanuôr zâp acoon cóh tỉnh Hà Giang, cr’chăl c’moo 2022-2025”, lêy chô tước c’moo 2030. Nghị quyết nâu xay moon cr’noọ bh’rợ tước c’moo 2030 lêy lơi jợ zêng zâp j’niêng bh’rợ cắh liêm crêê, bhrợ pa dưr vel bhươl t’mêê pa dưr dal lâng pr’ắt tr’mung liêm crêê tước c’noọ bh’rợ liêm ta luôn nắc “pay râu liêm lơi jợ râu mốp lết”.

Đhị chr’hoong Mèo Vạc, tỉnh Hà Giang, đoọng k’đươi moon đhanuôr acoon cóh Mông lơi jợ j’niêng bh’rợ cắh liêm crêê đắh lơi a’bhưy, vel đông vêy chính sách zooi đoọng zên lâng đợ pr’loọng đông đươi bhrợ liêm crêê cơnh cr’noọ bh’rợ đắh pa dưr pr’ắt tr’mung liêm crêê. P’căn Vàng Thị Và, Chủ tịch Ủy ban MTTQ Việt Nam chr’hoong Mèo Vạc, tỉnh Hà Giang xay moon đắh bhiệc k’đươi moon đhanuôr cơnh đâu:“Chr’hoong vêy cơ chế zooi đoọng. Ha dang pr’loọng đông n’đoo bhrợ liêm crêê 3 cr’noọ bh’rợ âng chr’hoong nắc azi vêy zooi đoọng zên. Pa đhang moon cơnh pr’loọng đông n’đoo đăng ký bhrợ liêm choom 3 cr’noọ bh’rợ nắc: đơơng t’moót đấh manứih bil lâng tập lơi đấh, oó đợc đenh lấh 48 tiếng, xang nặc oó lêẹng bhrợ râu bh’năn bấc...nắc chr’hoong vêy zooi đoọng 15 ực đồng đhị mưy pr’loọng đông, pr’loọng đông lêy câl t’rang. Tơợ c’moo 2019 tước đâu, vêy 29 pr’loọng đhanuôr p’cắh mặt đoọng ha 17 tô bhúh bhrợ. Nâu đoo nắc cr’chăl xăl t’mêê bêl bhrợ bh’rợ p’too moon.”

Đảng, Nhà nước ơy vêy bấc c’lâng xa nay, chính sách k’rong bhrợ pa dưr zr’lụ đhanuôr acoon cóh. Lứch c’moo 2019, Quốc hội khoá 14 ơy đoọng bhrợ bh’rợ pazưm pr’lứch pa dưr pa xớc pr’ắt tr’mung zr’lụ đhanuôr acoon cóh lâng k’coong ch’ngai, cr’chăl c’moo 2021-2030 lâng cr’noọ bh’rợ pazưm pr’lứch “zư lêy, pa dưr pr’hoọm văn hoá liêm crêê âng zâp acoon cóh lướt đh’rứah lâng lơi jợ j’niêng cr’bưn cắh liêm crêê”. Ting đêếc, lơi jợ zâp j’niêng bh’rợ cắh liêm crêê nắc đoo cr’liêng xa nay chr’nắp âng 1 ooy 10 dự án âng xa nay bh’rợ k’tiếc k’ruung pa dưr pa xớc pr’ắt tr’mung zr’lụ đhanuôr acoon cóh lâng k’coong ch’ngai cr’chăl c’moo 2021-2030. Cr’noọ bh’rợ lêy moon tước c’moo 2025, xa nay bh’rợ t’bhlâng zêl cha groong, pa xiêr đhr’năng tr’pay cắh tước c’moo lâng crêê đhi noo bhúh xoọng cóh zr’lụ đhanuôr acoon cóh lâng k’coong ch’ngai cóh prang k’tiếc k’ruung. P’căn Cao Thị Xuân, Phó Chủ tịch Hội đồng acoon cóh âng Quốc hội moon: lêy bhrợ liêm ma mơ bấc c’lâng bh’rợ, t’bhlâng râu k’đhơợng bhrợ âng zâp cấp uỷ, chính quyền vel đông; Ha dang đoọng dưr váih bhiệc nâu, manứih dzoọng bhrợ bha lâng cấp uỷ, chính quyền lêy trách nhiệm:“T’bhlâng xay moon, p’too pa choom pháp luật tước đhanuôr lâng bấc bh’rợ lalay cơnh. Pazưm pa dưr pa xớc pr’ắt tr’mung, t’bil ha ul pa xiêr đha rứt, têêm ngăn pr’ắt tr’mung đoọng ha đhanuôr... nắc đoo c’lâng bh’rợ chr’nắp bhlâng chrooi pa xoọng quyết định đắh bhiệc zêl cha groong lâng k’chứt t’bil đhr’năng tr’pay cắh tước c’moo lâng crêê đhi noo bhúh xoọng. Pa dưr k’rơ lấh mơ bh’rợ prá xay, pazưm moon liêm crêê ooy zâp acoon cóh dzợ bấc zr’nắh k’đhạp ooy zâp zr’lụ đhanuôr acoon cóh lâng k’coong ch’ngai; T’bhlâng lấh mơ dzợ zâp bh’rợ đắh bhiệc p’têết pazưm zâp xa nay bh’rợ, dự án, bh’rợ đắh zư lêy c’rơ n’niên k’coon, c’rơ âng k’căn lâng k’coon; Lêy xrặ đợ tài liệu, pa choom c’năl bh’rợ ha c’bhúh cán bộ trực tiếp bhrợ bh’rợ đắh văn hoá, acoon cóh, dân số lâng kế hoạch hoá pr’loọng đông... Tơợ đêếc pa dưr dal c’năl bh’rợ đoọng tr’xăl bh’rợ.”

Lơi jợ đợ j’niêng bh’rợ cắh liêm crêê ơy váih tơợ đenh ooy pr’ắt tr’mung đhanuôr acoon cóh nắc đoo bhiệc bhrợ zr’nắh k’đhạp, lêy t’bhlâng bhrợ liêm glặp lâng pr’ắt tr’mung, c’năl bh’rợ, j’niêng cr’bưn âng đhanuôr. Lâng cr’noọ bh’rợ “Pay râu liêm lơi jợ râu mốp lết”, đợ j’niêng cr’bưn liêm chr’nắp nắc lêy zư, pa dưr liêm choom, ha dợ đợ j’niêng bh’rợ cắh liêm crêê nắc lêy lơi jợ. Râu chr’nắp nắc pa zêng hệ thống chính trị lêy moót bhrợ k’đươi, xay moon pa zưm bhrợ bh’rợ lêy toom đợ bh’rợ cắh liêm crêê pháp luật, pa dưr dal bh’rợ pa dưr gương âng c’bhúh cán bộ, đảng viên, p’loon râu zooi đoọng âng zâp t’coóh vel, trưởng vel, manứih bấc ngai chắp cóh đhanuôr acoon cóh truíh c’lâng bhrợ pa dưr pr’ắt tr’mung liêm crêê. Lâng lêy chô tước c’moo 2030 nắc lơi jợ zêng đợ j’niêng cr’bưn cắh liêm crêê cóh đhanuôr zâp acoon cóh ooy k’tiếc k’ruung hêê./.

Loạt bài:VƯỢT QUA HỦ TỤC

Bài 3: XÓA BỎ HỦ TỤC, XÂY DỰNG NẾP SỐNG VĂN MINH

Trong đời sống của đồng bào các dân tộc thiểu số ở nước ta hiện nay vẫn lưu giữ nhiều nét đẹp văn hoá đậm đà bản sắc các dân tộc. Bên cạnh những giá trị tốt đẹp, đặc sắc đó, trong cộng đồng các dân tộc thiểu số trên dãy Trường Sơn, nhất là ở vùng sâu, vùng xa vẫn tồn tại một số hủ tục, tập quán lạc hậu.

Trong 2 bài đầu của loạt bài “VƯỢT QUA HỦ TỤC”, nhóm phóng viên VOV tại Miền Trung đề cập thực trạng nhức nhối về hủ tục với nhiều hệ lụy cho gia đình và xã hội. Đó là tục chôn sống con theo mẹ ở vùng đồng bào Giẻ Triêng tỉnh Quảng Nam; tục “nối dây” của đồng bào Bru- Vân Kiều ở tỉnh Quảng Bình; tục nghi kỵ “cầm đồ độc” ở vùng đồng bào H’re tỉnh Quảng Ngãi… đã cướp đi mạng sống của nhiều người trong làng...

Mặc dù, cấp ủy, chính quyền và các đoàn thể địa phương đã nỗ lực tuyên truyền, vận động đồng bào chấp hành nghiêm các chủ trương của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước, thế nhưng một số tập tục lạc hậu chưa được xóa bỏ trong đời sống tinh thần của người dân.

Kết thúc loạt bài “VƯỢT QUA HỦ TỤC”, trong chương trình hôm nay, mời quý vị và các bạn xem bài cuối cùng về “Xoá bỏ hủ tục, xây dựng nếp sống văn minh” do Nhóm phóng viên VOV Miền Trung thực hiện.

Bài 3: XÓA BỎ HỦ TỤC, XÂY DỰNG NẾP SỐNG VĂN MINH

Trong đời sống đồng bào dân tộc thiểu số đã và đang tồn tại một số hủ tục cần phải loại bỏ.

“Nghi kị cầm đồ nó không phổ biến nhưng nó lại gây tác hại rất lớn ở một số xóm làng, ở một bộ phận dân cư.”

 “Bây giờ tảo hôn nhiều hệ lụy, trẻ thì không được khai sinh vì không đủ tuổi kết hôn... hệ lụy đủ thứ, cho nên bây giờ là bằng vận động tuyên truyền.”.

Trên dãy Trường Sơn, nơi sinh sống của đồng bào các dân tộc Cơ Tu, Xê Đăng, Giẻ Triêng, Cor, Mơ Nông… hiện vẫn tồn tại một số hủ tục cần phải xóa bỏ như: thách cưới; tảo hôn; nghi kỵ cầm đồ độc; cúng bái khi ốm đau; trong đám tang giết mổ nhiều gia súc, uống rượu nhiều ngày;…

Nguyên nhân tồn tại những hủ tục này do các phong tục, tập quán của đồng bào dân tộc thiểu số hình thành từ bao đời nay; công tác vận động, tuyên truyền chưa thường xuyên, thiếu liên tục; không kiểm tra, nhắc nhở bà con chấp hành pháp luật; một số người lớn tuổi không muốn thay đổi các phong tục, tập quán dù đã lạc hậu, lỗi thời… Ông Đặng Ngọc Dũng, Trưởng Ban Tuyên giáo Tỉnh uỷ Quảng Ngãi thừa nhận, dù đã nỗ lực nhưng công tác tuyên truyền, vận động tại địa phương chưa được như mong muốn:“Nó thuộc về văn hóa, về tập tục của họ nên không thể thay đổi ngày một ngày hai. Chúng tôi cũng đã có trong quy định về đánh giá xếp loại đảng viên, đánh giá cán bộ, công chức nhưng không thể có kết quả ngay lập tức được. Chúng tôi biết rằng chính vì tập tục như thế nên phải có thời gian nhất định.”

Đã có nhiều địa phương quan tâm thực hiện các giải pháp xoá bỏ hủ tục trong đồng bào dân tộc thiểu số. Tại tỉnh Quảng Nam, giai đoạn 2011 - 2022, tỉnh này chú trọng tập huấn về “tăng cường nâng cao nhận thức, phổ biến pháp luật và tuyên truyền, vận động đồng bào dân tộc thiểu số xóa bỏ hủ tục” trong đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức cấp xã, cán bộ theo dõi công tác dân tộc ở các địa phương. Ông Lê Văn Dũng, Phó Bí thư Thường trực Tỉnh uỷ Quảng Nam cho biết, tỉnh đã tổ chức gần 50 lớp tập huấn, bồi dưỡng kiến thức cho 397 người có uy tín trong đồng bào dân tộc thiểu số:“Kể từ ngày tái lập, tỉnh Quảng Nam luôn luôn quan tâm đến các lĩnh vực văn hóa, tinh thần mà nhất là phải khơi dậy truyền thống tốt đẹp của đồng bào ở đây, đồng thời với đó là phải dần xóa bỏ những hủ tục lạc hậu trong đồng bào các dân tộc thiểu số. Đây là một vấn đề rất lớn mà tỉnh Quảng Nam phải tiếp tục là thực hiện quyết liệt hơn trong thời gian tới.”

Huyện miền núi Tây Giang, tỉnh Quảng Nam là địa phương có đông đồng bào dân tộc Cơ Tu sinh sống. Suốt một thời gian dài, cấp ủy, chính quyền cùng Mặt trận và các đoàn thể ở địa phương này đã vận động bà con từ bỏ tục đâm trâu trong các dịp lễ hội; không mời thầy cúng mỗi khi nhà có người ốm... Các già làng, trưởng bản, người có uy tín trong cộng đồng có vai trò ‘tiên phong” trong việc kêu gọi bà con xóa bỏ hủ tục. Ông Bhling Mia, Bí thư Huyện ủy Tây Giang, tỉnh Quảng Nam cho biết, bên cạnh công tác tuyên truyền, vận động, huyện cũng đang xây dựng bộ khung tiêu chí mới dựa theo quy định của pháp luật, nhất là quy định của Đảng để lồng vào hương ước của thôn, của xã cho phù hợp thực tế hiện nay: “Tảo hôn là xử phạt chứ. Có quy định pháp luật cụ thể là Luật Hôn nhân gia đình. Ông Chủ tịch UBND xã có bao giờ phạt đâu. Nếu cấp xã tăng cường vai trò quản lý Nhà nước về lĩnh vực hôn nhân và gia đình thì tỷ lệ tảo hôn không bao giờ tăng như vừa rồi. Trước đây, Trưởng Công an cũng có trường hợp là cháu, bác, con, ông, bà... Bây giờ, Trưởng Công an chính quy về cơ sở thì đố ông nào không làm hay hó hé gì. Con Chủ tịch, Bí thư xã càng phải xử lý nghiêm.”

Thực tế cho thấy, nhiều địa phương đã có những cách làm sáng tạo để giúp bà con dân tộc thiểu số nhận thức và xóa bỏ các hủ tục lạc hậu. Tại tỉnh Hà Giang, Ban Thường vụ Tỉnh uỷ đã ban hành Chỉ thị số 09 về “Tăng cường sự lãnh đạo của cấp uỷ Đảng bài trừ các hủ tục lạc hậu vùng đồng bào dân tộc thiểu số trên địa bàn” (tháng 5/2021) giai đoạn 2021 - 2025. Tiếp đó, Tỉnh ủy Hà Giang ban hành Nghị quyết về “Thực hiện xoá bỏ hủ tục, phong tục, tập quán lạc hậu, xây dựng nếp sống văn minh trong nhân dân các dân tộc tỉnh Hà Giang, giai đoạn 2022 - 2025”, định hướng đến năm 2030. Nghị quyết này đặt mục tiêu đến hết năm 2030 cơ bản xoá được các hủ tục, phong tục, tập quán lạc hậu, xây dựng nông thôn mới nâng cao và nếp sống văn minh với quan điểm xuyên suốt là “lấy cái đẹp dẹp cái xấu”.

Tại huyện Mèo Vạc, tỉnh Hà Giang, để vận động bà con dân tộc Mông xoá bỏ tập tục lạc hậu trong tang ma, địa phương đã có chính sách hỗ trợ kinh phí đối với những gia đình thực hiện tốt các tiêu chí trong xây dựng nếp sống văn minh. Bà Vàng Thị Và, Chủ tịch Uỷ ban MTTQ Việt Nam huyện Mèo Vạc, tỉnh Hà Giang chia sẻ về cách thức vận động người dân như thế này:“Huyện có cơ chế hỗ trợ. Nếu mà hộ gia đình nào thực hiện tốt 3 tiêu chí huyện mình sẽ hỗ trợ kinh phí. Ví dụ hộ gia đình nào đăng ký thực hiện tốt 3 tiêu chí đó là: đưa người chết vào áo quan, chôn cất sớm không để quá 48 tiếng, rồi không giết mổ gia súc thì huyện sẽ hỗ trợ là 15.000.000 đồng trên một hộ gia đình, gia đình trang trải để mua áo quan. Từ năm 2019 đến nay, có 29 hộ gia đình đại diện 17 dòng họ thực hiện. Đây là quá trình đổi mới khi làm công tác Dân vận.”

Đảng, Nhà nước đã có nhiều chủ trương, chính sách đầu tư phát triển vùng đồng bào dân tộc thiểu số. Cuối năm 2019, Quốc hội khóa 14 đã phê duyệt Đề án Tổng thể phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi, giai đoạn 2021 - 2030 với mục tiêu tổng quát “giữ gìn, phát huy bản sắc văn hóa tốt đẹp của các dân tộc thiểu số đi đôi với xóa bỏ phong tục tập quán lạc hậu”. Theo đó, xóa bỏ hủ tục lạc hậu là nội dung quan trọng của 1 trong 10 dự án thuộc Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021 - 2030. Mục tiêu đặt ra đến năm 2025, chương trình phấn đấu ngăn chặn, hạn chế tình trạng tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống trong vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi trên cả nước. Bà Cao Thị Xuân, Phó Chủ tịch Hội đồng Dân tộc của Quốc hội cho rằng: cần phải thực hiện đồng bộ nhiều giải pháp, tiếp tục tăng cường sự lãnh đạo của các cấp ủy, chính quyền địa phương; Nếu xảy ra tình trạng này, người đứng đầu cấp ủy, chính quyền phải chịu trách nhiệm:“Tăng cường phổ biến, giáo dục pháp luật tới người dân bằng nhiều hình thức khác nhau. Tập trung phát triển kinh tế xóa đói giảm nghèo, đảm bảo sinh kế cho đồng bào… là giải pháp căn cơ nhất góp phần quyết định trong việc ngăn chặn và đẩy lùi tình trạng tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống. Đẩy mạnh hơn nữa công tác truyền thông, tập trung trọng tâm vào các dân tộc còn nhiều khó khăn và khó khăn đặc thù trong các vùng dân tộc thiểu số và miền núi; Tăng cường hơn nữa các hoạt động về tư vấn lồng ghép với các chương trình, dự án, mô hình về chăm sóc sức khỏe sinh sản, sức khỏe bà mẹ và trẻ em; Cần biên soạn những bộ tài liệu, tổ chức tập huấn, bồi dưỡng nâng cao năng lực cho đội ngũ cán bộ trực tiếp làm công tác về văn hóa, dân tộc, dân số và kế hoạch hóa gia đình... Từ đó nâng cao nhận thức để chuyển đổi hành vi.”

Xóa bỏ hủ tục vốn đã tồn tại lâu đời trong đời sống đồng bào dân tộc thiểu số là việc làm khó, cần phải kiên trì thực hiện nhiều giải pháp phù hợp với cuộc sống và nhận thức, phong tục của đồng bào. Với quan điểm “lấy cái đẹp dẹp cái xấu”, những phong tục, tập quán có ý nghĩa tốt đẹp thì nên duy trì, phát huy và ngược lại, những hủ tục không phù hợp với nếp sống văn minh thì cần phải loại bỏ. Điều quan trọng là cả hệ thống chính trị phải vào cuộc lấy công tác vận động, tuyên truyền kết hợp thực hiện chế tài xử lý những hành vi vi phạm pháp luật, nêu cao vai trò nêu gương của đội ngũ cán bộ, đảng viên, tranh thủ sự giúp đỡ của các già làng, trưởng bản, người có uy tín trong vùng đồng bào DTTS trên hành trình xây dựng nếp sống văn minh. Và tầm nhìn đến năm 2030 là xóa bỏ các tập quán, phong tục lạc hậu trong cộng đồng các dân tộc thiểu số ở nước ta./.